O wierszu „I. Orzełek. Zabij mi jakiegoś Żyda”

I. Orzełek. Zabij mi jakiegoś Żyda

Zabij mi jakie­goś Żyda, napier­dol jakie­goś
imi­gran­ta, weź obe­drzyj kogoś z ciem­niej­szej skó­ry,
mor­decz­ko, dawaj, wiesz, że tego chcesz, jeśli wolisz,
możesz wyśmiać jakie­goś kle­chę, to też się nada,
a jeśli nie chcesz wycho­dzić z domu, to tu masz lin­ka,
i tam na dole, w takim pro­sto­ką­cie se ulżyj, albo wiesz,
pocze­kaj, jeśli wolisz inne kli­ma­ty, to na przy­kład
Rosja­nie zno­wu kogoś zabi­ja­ją nie­zna­nym spraw­cą, a Niem­cy
wyce­nia­ją kamie­nie na Akro­po­lu, czyż to nie wkur­wia­ją­ce? O,
masz tutaj jeden z nich, o ile zakład, że nie tra­fisz w tę witry­nę?
Popatrz na te met­ki i te ceny, czło­wie­ku, choć­byś pra­co­wał
na poczwór­nej zmia­nie po sta­cha­now­sku, to i tak mógł­byś kupić co
naj­wy­żej
nit­kę z tego płasz­cza, na któ­rej nie mógł­byś się nawet powie­sić.
Kil­ka tysię­cy grzyw­ny w tę czy inną stro­nę, co to jest
wobec chwi­li w skó­rze wie­prza, wiem, że o tym marzysz,
i nawet ten bilet na wykwint­ną pol­ską kome­dię tego nie zmie­ni,
no chodź, zrób mi nagłó­wek. Dam ci cukier­ka.

Gdy w sobot­ni wie­czór, już po zaję­ciach warsz­ta­to­wych, wyre­cy­to­wa­łem przed jakąś knajp­ką „Zabij mi jakie­goś Żyda” Szy­mo­no­wi Słom­czyń­skie­mu, jed­ne­mu z fina­li­stów, jego mina wska­zy­wa­ła, że… nie za bar­dzo wie, z czym ma do czy­nie­nia, jak zare­ago­wać i w ogó­le „o co ci cho­dzi czło­wie­ku”. Za to wła­śnie lubię ten wiersz: mimo, iż jest dość pro­sto­li­nij­ny, sam jego agre­syw­ny począ­tek przy­sła­nia resz­tę tek­stu, co samo w sobie sta­je się ład­ną ilu­stra­cją mecha­ni­zmu, któ­ry opi­su­je – natu­ral­nej ten­den­cji ludz­kiej, jaką jest uwa­ga kie­ro­wa­na głów­nie ku złym wia­do­mo­ściom.

„Zabij mi jakie­goś Żyda” wpi­su­je tą ten­den­cję w kon­tekst medial­ny. Jak media ją wspie­ra­ją, wzmac­nia­ją i nią mani­pu­lu­ją, by gniew i obu­rze­nie, któ­re mogą się poja­wić z róż­nych, bar­dziej uza­sad­nio­nych wzglę­dów, nigdy nie weszły na nie­ko­rzyst­ną (z punk­tu widze­nia dane­go tytu­łu) tra­jek­to­rię oraz by czy­tel­nik uza­leż­nił się od codzien­nej daw­ki gnie­wu – bo wście­kłość uza­leż­nia. Jest to też tekst o tym, że w sumie wia­do­mo­ści, któ­ry­mi jeste­śmy bom­bar­do­wa­ni przez szkło ekra­nu, nie doty­czą nas aż tak bar­dzo, a nasza reak­cja na nie jest raczej dyk­to­wa­na, niź­li natu­ral­na – czyż to nie obu­rza­ją­ce, że to, że tam­to?! Jak­że moż­na się tym nie obu­rzać?! I tak w koło Macie­ju, medial­ny inte­res się krę­ci, wię­cej czy­tel­ni­ków, wię­cej widzów, wię­cej pie­nię­dzy, co w dobie kry­zy­su tra­dy­cyj­nych mediów jest nie do pogar­dze­nia.

Dobrym przy­kła­dem z ostat­nich mie­się­cy jest spra­wa mat­ki Madzi i cho­ciaż­by słyn­ne zdję­cie, gdy ta jeź­dzi kon­no w biki­ni. Czyż może to nie obu­rzyć roz­sąd­ne­go oby­wa­te­la? Nie może. Jaki był powód, dla któ­re­go „Super Express” opu­bli­ko­wał to zdję­cie? Wła­śnie obu­rzyć – powiedz nam czy­tel­ni­ku, „czyż to nie wkur­wia­ją­ce?” Oczy­wi­ście, że tak. Tak samo nie­ustan­na tele­no­we­la z rodzi­ca­mi Madzi, już prak­tycz­nie cele­bry­ta­mi, w roli głów­nej. Tak samo jak prze­paść mię­dzy bied­ny­mi i boga­ty­mi. Żaden poli­tyk nie jest tak spraw­nym popu­li­stą, jak gaze­ta.

Nie­zbęd­nym warun­kiem, by cała ta maszyn­ka mogła dzia­łać, jest pogar­da wobec odbior­cy. Stąd „bilet na wykwint­ną kome­dię”. Odpo­wied­nio popro­wa­dzo­ny, odbior­ca sam zro­bi nagłó­wek.