FOTO-wiersz

Dwa­dzie­ścia dwa wier­sze wybra­ne z ćwierć tysią­ca. Selek­cja to zawsze przed­się­wzię­cie trud­ne i ryzy­kow­ne. Zwłasz­cza gdy wybie­ra się z tek­stów wie­lu. I tek­stów swo­ich.

Te dwa­dzie­ścia dwa wier­sze skła­da­ją­ce się na Serię w ciem­ność to tro­chę album ze sta­ry­mi zdję­cia­mi. Nie dla­te­go, że jeden z naj­młod­szych tek­stów ma już pra­wie pięć lat. Deh­nel, mówiąc wier­szem, pre­zen­tu­je obraz. Nie zawsze przej­rzy­sty, wyraź­ny i ostry. Czę­sto zaciem­nio­ny, zasło­nię­ty – a raczej przy­sło­nię­ty, tro­chę dusz­ny. Na każ­dej stro­nie – jak w albu­mie – inna histo­ria, inne oso­by, choć czę­sto się powta­rza­ją. Dedy­ka­cje i sto­sow­nie sto­so­wa­ne skró­ty suge­ru­ją, dla kogo i po co. Zamglo­ne i cięż­kie powie­trze towa­rzy­szyć może zarów­no czy­ta­niu, jak i prze­glą­da­niu wie­ko­wych foto­gra­fii, któ­re peł­ne są kurzu. I oddzie­lać je powin­ny tyl­ko kart­ki, też lek­ko pożół­kłe.

Obser­wa­cja, cza­sem pod­glą­da­nie, cza­sem uczest­ni­cze­nie, a w nie­któ­rych przy­pad­kach po pro­stu opo­wieść o śnie – to cecha wspól­na, a jed­no­cze­śnie wyjąt­ko­wa. Bo każ­da sytu­acja czy sen to histo­rie uni­ka­to­we. Wyda­rza­ją się w róż­nych cza­sach, miej­scach i prze­strze­niach, cza­sem nawet pustych. Pisa­nie wier­szy w pocią­gach róż­nych rela­cji. I o rela­cjach, rów­nież róż­nych. Z ludź­mi zna­jo­my­mi bar­dziej i mniej. Te naj­bar­dziej intym­ne i pry­wat­ne, napi­sa­ne w posta­ci wier­sza i wier­szem wypo­wie­dzia­ne.

Czy­ta­nie jest jak prze­glą­da­nie pożół­kłych wspo­mnień, tro­chę popla­mio­nych kawą, ze śla­da­mi tłu­stych palu­chów dzie­ci, któ­re pod­czas prze­gry­za­nia cia­stek chcą poznać histo­rię rodzi­ny. Oprócz dziad­ków, pra­babć i komu­nij­nych foto­gra­fii rodzi­ców, widzą też sąsia­dów, kole­żan­ki i pierw­sze miło­ści dale­kie­go kuzy­na. Czy­ta­nie może być też jak wizy­ta w FOTO-FILM, A. Cech­now­ski, / ŁÓDŹ, Prze­jazd 24, tel. 457–23. Wystaw­ka ze zdjęć ludzi obcych, może zna­jo­mych z widze­nia. Wywo­ły­wa­nie, zapach che­mi­ka­liów i ciem­nia. Pod­glą­da­nie i obser­wo­wa­nie. Tro­chę życie, a tro­chę muzeum.

Oprócz dusz­no­ści i wra­że­nia cięż­ko­ści, wspól­nym mia­now­ni­kiem wybra­nych przez Deh­ne­la do tego tomu wier­szy mogą być puen­ty. Dosad­ne, moc­ne zda­nia zosta­wio­ne na koniec każ­de­go utwo­ru. Nie­któ­re poja­wia­ją­ce się już w tre­ści, ale dopie­ro w ostat­nich wer­sach nabie­ra­ją mocy i tra­fia­ją. Tra­fia­ją cel­nie. Naj­cel­niej. Bo prze­cież:

Ty, jeśli cze­kasz jakichś mora­łów,
nie cze­kaj dłu­żej. Cza­su jest mało.
Bądź dobry. Kochaj. Sta­rzej się z wdzię­kiem.
Zam­ki są sła­be. Szy­by są cien­kie.