Festiwal Biura Literackiego po 25 latach opuszcza Dolny Śląsk

Po 25 latach festi­wal Biu­ra Lite­rac­kie­go opusz­cza Dol­ny Śląsk. Pod­czas kon­fe­ren­cji pra­so­wej w Regio­nal­nym Cen­trum Kul­tu­ry w Koło­brze­gu Pre­zy­dent Mia­sta Anna Miecz­kow­ska oraz pomy­sło­daw­ca i dyrek­tor festi­wa­lu Artur Bursz­ta wspól­nie ogło­si­li prze­no­si­ny impre­zy nad pol­skie morze. 27. edy­cja naj­star­sze­go festi­wa­lu lite­rac­kie­go w Pol­sce, pod nową nazwą Trans­Port Lite­rac­ki, odbę­dzie się w tej uzdro­wi­sko­wej miej­sco­wo­ści mię­dzy 22 a 25 wrze­śnia przy­szłe­go roku.

Impre­zę otwo­rzy świa­to­wa pre­mie­ra „Faith, Hope & Car­na­ge” Nic­ka Cave’a, któ­rą pol­scy czy­tel­ni­cy pozna­ją tego same­go dnia, co odbior­cy z Austra­lii, Sta­nów Zjed­no­czo­nych i Wiel­kiej Bry­ta­nii. W ramach festi­wa­lo­wych wyda­rzeń zapre­zen­to­wa­nych zosta­nie 29 świe­żo wyda­nych ksią­żek, któ­re uka­zy­wać się będą w Koło­brze­gu. Na festi­wal przy­je­dzie bli­sko 30 zagra­nicz­nych twór­ców oraz mena­dże­rów lite­rac­kich, w tym wie­le arcy­cie­ka­wych auto­rek i auto­rów.

Nie zabrak­nie oczy­wi­ście fina­łu pro­jek­tów wydaw­ni­czych. Prze­wi­dzia­no łącz­nie ponad 20 pra­cow­ni dla poetek i poetów, pro­za­iczek i pro­za­ików, tłu­ma­czek i tłu­ma­czy, a tak­że księ­ga­rek i księ­ga­rzy. Wrę­cza­na będzie nagro­da „Koło brze­gu pro­zy i poezji” dla naj­waż­niej­szej festi­wa­lo­wej książ­ki, a przy­zna­ją ją koło­brze­scy ucznio­wie. Odbę­dą się spe­cjal­ne cykle wyda­rzeń dla dzie­ci z przed­szko­li i pierw­szych klas szko­ły pod­sta­wo­wej. Kon­ty­nu­owa­ny będzie tak­że „Kurs na sztu­kę”.

Po raz pierw­szy impre­za zaist­nia­ła w 1996 roku w Legni­cy jako Euro­pej­skie Spo­tka­nia Pisa­rzy, któ­re były roz­wi­nię­ciem Nie­miec­ko-Pol­skich Spo­tkań Mło­dych Pisa­rzy orga­ni­zo­wa­nych w pierw­szej poło­wie lat 90. w Stro­niu Ślą­skim. Od 1997 do 1999 roku impre­za odby­wa­ła się jako Fort Legni­ca, a od 2000 do 2003 roku jako Port Legni­ca. W 2003 roku Biu­ro Lite­rac­kie zde­cy­do­wa­ło się na prze­pro­wadz­kę z Legni­cy do Wro­cła­wia, co dało impre­zie i dzia­łal­no­ści wydaw­ni­czej nowy impuls.

W 2016 roku festi­wal wró­cił do swo­ich korze­ni i jako Sta­cja Lite­ra­tu­ra 21 po raz pierw­szy odbył się w Stro­niu Ślą­skim. Impre­za potrze­bo­wa­ła rese­tu i nowe­go star­tu. Nie­wie­le osób wie­rzy­ło, że bez środ­ków, po rezy­gna­cji ze współ­pra­cy z wie­lo­ma auto­ra­mi, uda się nie­mal od zera zbu­do­wać w takim miej­scu festi­wal. A jed­nak się uda­ło, co świet­nie w oka­zjo­nal­nej książ­ce „Ludzie ze Sta­cji” pod­su­mo­wa­ła Ale­xan­dra Büchler z Lite­ra­tu­re Across Fron­tiers:

„Festi­wal Biu­ra Lite­rac­kie­go odda­je pasję do lite­ra­tu­ry, ale tak­że świa­do­mość, że nie może ona wzra­stać w próż­ni – wyma­ga redak­cji, publi­ka­cji, prze­kła­du, dys­ku­sji, ana­li­zy, kry­tycz­ne­go komen­ta­rza. Wszyst­ko łączy się tu w jed­no wiel­kie świę­to lite­ra­tu­ry: pane­le dys­ku­syj­ne, pre­zen­ta­cja mło­dych talen­tów i pra­cow­nie, w któ­rych już teraz moż­na szu­kać kolej­nej pol­skiej gene­ra­cji lite­rac­kiej”.

Szcze­gól­na wspól­no­to­wość, któ­ra wytwo­rzy­ła się w Stro­niu Ślą­skim, okre­śli­ła obec­ną toż­sa­mość festi­wa­lu. Łącz­nie w tej nie­wiel­kiej miej­sco­wo­ści w górach odby­ło się sześć edy­cji. O suk­ce­sie wyda­rze­nia w tym miej­scu świad­czy m.in. przy­zna­na w tym roku nagro­da Róża Kłodz­ka. Tego­rocz­na czerw­co­wa edy­cja odby­ła się pod hasłem „Ostat­nia Sta­cja” – co było zapo­wie­dzią zmian, któ­re, jak poka­zu­je histo­ria ini­cja­ty­wy, są na sta­łe wpi­sa­ne w spe­cy­fi­kę wyda­rze­nia.

Choć to metry­kal­nie naj­star­szy festi­wal lite­rac­ki w Pol­sce, to duchem jest to naj­młod­sza tego typu kra­jo­wa impre­za. Dla wie­lu wciąż naj­waż­niej­sza, odważ­nie sta­wia­ją­ca na począt­ku­ją­cych i nie­do­ce­nia­nych w innych miej­scach auto­rek i auto­rów. Po prze­pro­wadz­ce z gór nad morze festi­wal nie tyl­ko nie ma zatra­cić tych cech i funk­cji, ale wręcz jesz­cze bar­dziej je roz­sze­rzy – tak­że na zagra­nicz­ne autor­ki i auto­rów oraz euro­pej­skie śro­do­wi­sko wydaw­ców ambit­nych ksią­żek.

Nowa nazwa czę­ścio­wo nawią­zu­je do histo­rii festi­wa­lu, miej­sca, w jakim będzie się teraz odby­wać, a tak­że odwo­łu­je się do nowych war­to­ści, w któ­rych motyw odmie­nia­ne­go w róż­nych for­mach i przy­pad­kach „trans­por­to­wa­nia” odgry­wać będzie teraz zasad­ni­czą rolę w kon­stru­owa­niu pro­gra­mu dzia­łań. Nie bez zna­cze­nia jest tak­że to, jak bar­dzo dyna­micz­nie w ostat­nich latach roz­wi­ja się sam Koło­brzeg oraz region, w któ­rym odby­wać się będzie festi­wal.

Dla auto­rek i auto­rów z Pra­cow­ni Sta­cji Lite­ra­tu­ra, któ­rzy zdo­by­wa­ją naj­waż­niej­sze wyróż­nie­nia lite­rac­kie (w tym roku m.in. Nagro­dę Con­ra­da, Nagro­dę m.st. War­sza­wy, Wro­cław­ską Nagro­dę Poetyc­ką Sile­sius i Nagro­dę im. W. Szym­bor­skiej), festi­wal w nowej for­mu­le będzie oka­zją do mię­dzy­na­ro­do­wej pro­mo­cji, szan­są na publi­ka­cję ksią­żek za gra­ni­cą. Dla czy­tel­ni­ków Trans­Port Lite­rac­ki umoż­li­wi bez­po­śred­ni kon­takt ze świet­ny­mi autor­ka­mi i auto­ra­mi oraz ich książ­ka­mi.

Na począt­ku paź­dzier­ni­ka ruszył nabór do festi­wa­lo­wych Pra­cow­ni. Pierw­szy­mi koło­brze­ski­mi pre­mie­ra­mi były książ­ki Boba Dyla­na, Hen­rie­go Michaux, Tade­usza Róże­wi­cza i Dariu­sza Sośnic­kie­go. Pierw­sze wyda­rze­nie Biu­ra Lite­rac­kie­go po prze­pro­wadz­ce to „Kurs na sztu­kę”, któ­ry zaan­ga­żo­wał w róż­ne dzia­ła­nia lokal­ną spo­łecz­ność arty­stycz­ną oraz śro­do­wi­sko ani­ma­to­rów kul­tu­ry. W kolej­nych mie­sią­cach Biu­ro Lite­rac­kie będzie przy­bli­żać zakres zmian oraz szcze­gó­ły pro­gra­mo­we.