10 lat Portu i Biura we Wrocławiu

W 2013 roku mija dokład­nie dzie­sięć lat od chwi­li, kie­dy Biu­ro Lite­rac­kie prze­nio­sło się z Legni­cy do Wro­cła­wia. W cią­gu deka­dy swo­jej dzia­łal­no­ści sta­ło się naj­czę­ściej nagra­dza­ną i zda­niem wie­lu naj­bar­dziej roz­po­zna­wal­ną wro­cław­ską insty­tu­cją kul­tu­ral­ną. Z tej oka­zji chce­my pod­su­mo­wać naszą dzia­łal­ność deba­tą, do któ­rej zapro­si­li­śmy pisa­rzy, kry­ty­ków, tłu­ma­czy, dzien­ni­ka­rzy, a tak­że poli­ty­ków. Zasad­ni­cze pyta­nie, któ­re sta­wia­my, brzmi: Co przez dzie­sięć lat zyskał Wro­cław na obec­no­ści Biu­ra i Por­tu?

W cią­gu deka­dy dzia­łal­no­ści Biu­ro osią­gnę­ło to, cze­go nie uda­ło się wcze­śniej żad­nej wro­cław­skiej ofi­cy­nie. Stwo­rzy­li­śmy nową jakość wydaw­ni­czą oraz naj­waż­niej­szy pol­ski festi­wal lite­rac­ki, któ­ry od kil­ku lat ma mię­dzy­na­ro­do­wą ran­gę. Biu­ro Lite­rac­kie i auto­rzy nie tyl­ko zdo­by­li pięt­na­ście naj­waż­niej­szych nagród (Gdy­nia, Nike, Sile­sius) i ponad pięć­dzie­siąt nomi­na­cji, ale tak­że dostrze­ga­ni są przez kapi­tu­ły kolej­nych, nowo powsta­łych, wyróż­nień, jak Nagro­da im. Wisła­wy Szym­bor­skiej czy Gry­fia.

Sku­pi­li­śmy wokół sie­bie poetów, pro­za­ików, lite­ra­tu­ro­znaw­ców i kry­ty­ków z całe­go kra­ju. Wyda­je­my naj­waż­niej­szych pol­skich twór­ców, jak rów­nież uzna­nych pisa­rzy zagra­nicz­nych, nie zapo­mi­na­jąc o debiu­tan­tach. Jed­nak Biu­ro Lite­rac­kie to przede wszyst­kim lokal­ność. Wro­cław stał się w 2003 roku nie tyl­ko nowym adre­sem Biu­ra, ale rów­nież miej­scem, gdzie w 2004 roku prze­nie­śli­śmy legnic­ki festi­wal Fort zmie­nia­jąc go w Port. Od 2004 roku do Wro­cła­wia przy­jeż­dża­ją wybit­ni auto­rzy z Pol­ski, jak i z zagra­ni­cy.

Pisa­rze, któ­rzy za naszym pośred­nic­twem spo­tka­li się z czy­tel­ni­ka­mi we Wro­cła­wiu, sta­no­wią czo­łów­kę lite­rac­kie­go świa­ta. Wymie­nić wystar­czy cho­ciaż­by Lau­rie Ander­son, Jorie Gra­ham, Her­tę Mül­ler, Edmun­da White’a, by poprze­stać na ostat­nich dwóch latach. Wro­cław stał się miej­scem, gdzie szcze­gól­nie chcie­li­śmy pod­kre­ślić rolę poezji, zapre­zen­to­wać spo­so­by jej odczy­ta­nia i two­rze­nia, orga­ni­zu­jąc sze­reg pro­gra­mów edu­ka­cyj­nych w nie­mal wszyst­kich lice­ach, gim­na­zjach i szko­łach pod­sta­wo­wych.

Lokal­ność ozna­cza dla nas pro­pa­go­wa­nie lite­ra­tu­ry zwią­za­nej z Wro­cła­wiem. Biu­ro Lite­rac­kie wyda­je obec­nie książ­ki Tade­usza Róże­wi­cza (osiem pozy­cji), zaj­mu­je się dorob­kiem Rafa­ła Wojacz­ka, Andrze­ja Fal­kie­wi­cza i przy­go­to­wu­je ośmio­to­mo­we wyda­nie dzieł zebra­nych Tymo­te­usza Kar­po­wi­cza. Wyjąt­ko­wym wyda­rze­niem było dla nas zaopie­ko­wa­nie się twór­czo­ścią Kry­sty­ny Miło­będz­kiej, któ­rej książ­ki przed wyda­wa­niem ich przez Biu­ro Lite­rac­kie były zna­ne nie­wiel­kiej licz­bie czy­tel­ni­ków.

Obok tomów naj­waż­niej­szych wro­cław­skich poetów, takich jak Bogu­sław Kierc, Urszu­la Kozioł, Jacek Łuka­sie­wicz, Janusz Sty­czeń, Agniesz­ka Wol­ny-Ham­ka­ło czy Filip Zawa­da, wyda­li­śmy rów­nież arku­sze i książ­ki debiu­tan­tów, m.in. Julii Szy­cho­wiak, Prze­my­sła­wa Wit­kow­skie­go czy Bar­to­sza Sadul­skie­go. Anga­żu­je­my wro­cław­skich twór­ców w pro­jek­ty „44. Poezja pol­ska od nowa” (Kon­rad Góra) i 33. Pio­sen­ki na papie­rze (Lech Janer­ka), Komiks wier­szem (Tomasz Bro­da), Nakręć wiersz (Zbi­gniew Ryb­czyń­ski) i ini­cju­je­my współ­pra­cę (Jurij Andru­cho­wycz i Kar­bi­do oraz powsta­nie zespo­łu Öszi­ba­rack).

Czy suk­ces tego­rocz­nej edy­cji festi­wa­lu potwier­dza celo­wość zmian zapo­cząt­ko­wa­nych kil­ka lat temu? Co z pro­jek­ta­mi, któ­re przy­go­to­wy­wa­ne były z myślą o ESK 2016 (np. Kon­gre­sem Lite­rac­kim), a nie zyska­ły zain­te­re­so­wa­nia mia­sta? Rezy­gno­wać z nich, czy też sko­rzy­stać z moż­li­wo­ści ich reali­za­cji w innych mia­stach? Czy to dobrze, że wobec nie­moż­no­ści roz­wi­ja­nia dzia­łań w Sto­li­cy Dol­ne­go Ślą­ska Biu­ro Lite­rac­kie zaan­ga­żo­wa­ło się we współ­two­rze­nie dużych wyda­rzeń, tak­że mię­dzy­na­ro­do­wych, reali­zo­wa­nych poza Wro­cła­wiem? W koń­cu: czy Biu­ro Lite­rac­kie jest jesz­cze Euro­pej­skiej Sto­li­cy Kul­tu­ry potrzeb­ne?

Gło­sy w deba­cie publi­ko­wa­ne będą przez kil­ka kolej­nych tygo­dni. Finał dys­ku­sji prze­wi­dzia­ny został na jesień. Jeśli chcesz zabrać głos, wyślij swój tekst na adres: kontakt@biuroliterackie.pl.