recenzje / IMPRESJE

Początek pięknej historii

Jakub Winiarski

Recenzja Jakuba Winiarskiego z arkusza Poprawiny Julii Szychowiak.

Biuro Literackie

Tajem­ni­czo i dra­ma­tycz­nie zaczy­na się debiu­tanc­ki arkusz Popra­wi­ny Julii Szy­cho­wiak, na któ­ry skła­da się – jak w całej tej arku­szo­wej serii – pięt­na­ście wier­szy. Tajem­ni­czo i dra­ma­tycz­nie brzmi w moich uszach wyzna­nie z wier­sza „Skra­je, brze­gi”: „Jestem bar­dzo kobie­tą, nie da się zapomnieć./ Swo­ją mat­ką. I cór­ką. Gdy­bym była mężczyzną,/ wkła­da­ła­bym jej do ręki nóż przed wyjściem.// Żoną, któ­ra nigdy mnie nie kocha­ła i jej otwartymi/ usta­mi. Śli­ną na podusz­ce, wło­sem na ręczniku./ Zna­mie­niem na ciele.// Mogła­bym być rze­ką. Ile razy byś nie wszedł,/ nie zdą­żysz mnie wypić, nim muł opad­nie”. W takich wier­szach, jak ten cyto­wa­ny, jest wszyst­ko: uczu­cia moc­ne i skom­pli­ko­wa­ne, pra­gnie­nia i lęki wręcz nie­moż­li­we do wyra­że­nia w innej for­mie; jest peł­nia poezji. Dobry to arkusz, bo takich tek­stów jest tutaj wię­cej. Na przy­kład liryk „Bez­wied­nie”: „Ta sta­rość jest nie­ule­czal­na, jest/ śnie­giem, któ­ry zgar­niasz z twarzy./ Oddy­cham na oślep.// boję się tego całe­go zani­ka­nia, ceremoniałów/ snu i zamknię­tych powi­do­ków nie dla każdego./ Więc skry­wam się za podzia­ła­mi, liniami,// two­imi dłoń­mi, tak po pro­stu, pró­bu­ję”. Tu rów­nież, jak dla mnie, bez­błęd­nie: pro­ste komu­ni­ka­ty, pozor­nie pro­ste (gdyż wszyst­ko, co komu­ni­ku­je poezja, jest tyl­ko pozor­nie pro­ste) – a z tego zbu­do­wa­ny mały kosmos cia­ła, lęku, snu; moty­wy sta­re jak świat, a jed­nak zebra­ne tu w tekst, któ­ry mówi to, co powi­nien. Wyda­je mi się, że Julia Szy­cho­wiak w pięk­nym sty­lu dogo­ni­ła Popra­wi­na­mi czo­łów­kę Biu­ra Lite­rac­kie­go, doszlu­so­wa­ła do kole­ża­nek Pod­gór­nik, Wol­ny-Ham­ka­ło, Nowa­kow­skiej, w cuglach bio­rąc Suma­rę (o zna­ko­mi­tych Muel­ler, Rad­czyń­skiej czy Kuciak nie wspo­mi­nam, bo to inna sty­li­sty­ka, inna tra­dy­cja, sło­wiar­stwo osob­ne i nie­po­rów­ny­wal­ne z tym, co piszą auto­rzy Biu­ra Lite­rac­kie­go).

Julia Szy­cho­wiak poka­za­ła Popra­wi­na­mi, że stać ją na opo­wia­da­nie o sobie w taki spo­sób, by gra­ni­ca mię­dzy wyra­żal­nym i nie­wy­ra­żal­nym nie­mal zatar­ła się. Ktoś, kto potra­fi napi­sać: „Sypia­jąc z nie­któ­ry­mi, rezy­gnu­ję ze wszyst­kich.”; ktoś, kto potra­fi już gro­zić, a jed­no­cze­śnie poka­zać, że uzna­je też swo­ją natu­ral­ną dla danej chwi­li sła­bość, kto pisze: „Strzeż­cie się/ wy i wy. I wy! Idę bez tar­czy, z odkry­tą głową,/ z kula­wy­mi wer­sa­mi.”; ktoś, kto wyczu­wa świat do tego stop­nia, że umie odno­to­wać i to: „Ran­ne nie­bo będzie jak deska, z któ­rej można/ usły­szeć puka­nie tęt­na. Jak­by się słyszało/ pieśń, co zaglą­da do środ­ka.” – taki ktoś – na przy­kład Julia Szy­cho­wiak – god­ny jest zauwa­że­nia, doce­nie­nia, lek­tu­ry. Ponie­waż mia­łem przy­jem­ność poznać zamknię­tą, napię­tą, czuj­ną do gra­nic Julię oso­bi­ście, ponie­waż na jej wier­sze nakła­da mi się obraz jej samej, jaką ją kil­ka razy widzia­łem, jestem o roz­wój jej olbrzy­mie­go talen­tu spo­koj­ny. I na koniec jesz­cze bar­dziej oso­bi­ście niż zazwy­czaj napi­szę: Jul­ka, gra­tu­lu­ję Ci tego arku­sza. To już jest praw­dzi­wa książ­ka, któ­rej przed nikim nie musisz się wsty­dzić. Na Twój nowy, na pew­no już obszer­niej­szy zbiór będę cze­kać, wie­rząc i wie­dząc, że nie zawie­dziesz. Popra­wi­ny to bez wąt­pie­nia począ­tek bar­dzo pięk­nej lite­rac­kiej histo­rii.

O autorze

Jakub Winiarski

Urodzony w 1974 roku. Poeta, prozaik i krytyk literacki. Wykładał gościnnie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od 2010 roku redaktor naczelny miesięcznika "Nowa Fantastyka". Mieszka w Warszawie.

Powiązania

Rzeczy, a nie idee

recenzje / ESEJE Jakub Winiarski

Recen­zja Jaku­ba Winiar­skie­go książ­ki Spóź­nio­ny śpie­wak Wil­lia­ma Car­lo­sa Wil­liam­sa w prze­kła­dzie Julii Har­twig, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim w 5 stycz­nia 2009 roku, a w wer­sji elek­tro­nicz­nej 10 kwiet­nia 2019 roku.

Więcej

W literaturze zawsze zostaje się w tyle

wywiady / o książce Jakub Winiarski Roman Honet

Roz­mo­wa Jaku­ba Winiar­skie­go z Roma­nem Hone­tem, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki ciche psy, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 21 sierp­nia 2017 roku.

Więcej

Subtelność przesady, urok dekadencji

recenzje / ESEJE Jakub Winiarski

Recen­zja Jaku­ba Winiar­skie­go z książ­ki Anty­po­dy Sła­wo­mi­ra Elsne­ra.

Więcej

O znikomości wspólnych mianowników

recenzje / ESEJE Jakub Winiarski

Recen­zja Jaku­ba Winiar­skie­go z książ­ki Bez stem­pla Pio­tra Kępiń­skie­go.

Więcej

Ten stary szelma, Larkin

wywiady / o książce Jacek Dehnel Jakub Winiarski

Roz­mo­wa Jaku­ba Winiar­skie­go z Jac­kiem Deh­ne­lem i Jerzym Jar­nie­wi­czem o książ­ce Zebra­ne Phi­li­pa Lar­ki­na, wyda­nej nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go.

Więcej

Stawiając na śpiące pąki

recenzje / ESEJE Jakub Winiarski

Recen­zja Jaku­ba Winiar­skie­go z książ­ki remont poran­ka Reine­ra Kun­ze­go.

Więcej

Czternaście poetyk

recenzje / ESEJE Jakub Winiarski

Recen­zja Jaku­ba Winiar­skie­go z anto­lo­gii poezji fran­cu­skiej Na sza­li zna­ków w wybo­rze i prze­kła­dzie Kry­sty­ny Rodow­skiej.

Więcej

Pierwiastek niewyjaśnienia. Kilka myśli przy Świecie nie scalonym

recenzje / ESEJE Jakub Winiarski

Recen­zja Jaku­ba Winiar­skie­go z książ­ki Świat nie sca­lo­ny Kac­pra Bart­cza­ka, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 2 listo­pa­da 2009 roku.

Więcej

Co zgrzyta w języku miłości?

recenzje / ESEJE Jakub Winiarski

Recen­zja Jaku­ba Winiar­skie­go z książ­ki Maki­jaż Jerze­go Jar­nie­wi­cza.

Więcej

Transfer wieczności w mainstream

recenzje / ESEJE Jakub Winiarski

Recen­zja Jaku­ba Winiar­skie­go towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Jac­ka Deh­ne­la Ekran kon­tro­l­ny, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 19 paź­dzier­ni­ka 2009 roku.

Więcej

O ambicji oraz poezji zasłaniającej widoki

recenzje / ESEJE Jakub Winiarski

Recen­zja Krzysz­to­fa Siw­czy­ka z książ­ki Inne tem­po Jac­ka Guto­ro­wa.

Więcej

O Oddziale otwartym

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Woj­cie­cha Brzo­ski, Mar­ka K.E. Baczew­skie­go, Mar­ty Pod­gór­nik oraz Jaku­ba Winiar­skie­go.

Więcej
O Zebranych

O Zebranych

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Jerze­go Jar­nie­wi­cza, Toma­sza Maje­ra­na, Macie­ja Rober­ta, Justy­ny Sobo­lew­skiej, Jaku­ba Winiar­skie­go, Agniesz­ki Wol­ny-Ham­ka­ło, Hen­ry­ka Zbier­skie­go.

Więcej

O Cle

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Anny Pod­cza­szy, Jac­ka Deh­ne­la, Tobia­sza Mela­now­skie­go, Paw­ła Sar­ny oraz Jaku­ba Winiar­skie­go, towa­rzy­szą­ce pre­mie­rze książ­ki Bogu­sła­wa Kier­ca Cło, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 16 czerw­ca 2008 roku.

Więcej

Saga Zadury, krytyka i felietonisty

recenzje / ESEJE Jakub Winiarski

Recen­zja Jaku­ba Winiar­skie­go z dwu­to­mo­wej edy­cji Szki­ców, recen­zji, felie­to­nów Boh­da­na Zadu­ry, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 4 czerw­ca 2007 roku.

Więcej

O Brzytwie okamgnienia

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Kuby Mikur­dy, Karo­la Mali­szew­skie­go, Julii Fie­dor­czuk, Jaku­ba Winar­skie­go i Dar­ka Pado.

Więcej

Amnezja

dzwieki / RECYTACJE Julia Szychowiak

Wiersz z arku­sza Popra­wi­ny, zare­je­stro­wa­ny pod­czas spo­tka­nia „Połów 2007” na festi­wa­lu Port Wro­cław.

Więcej

O Poprawinach

recenzje / NOTKI I OPINIE Adam Grzelec Agnieszka Wolny-Hamkało

Komen­ta­rze Ada­ma Grzel­ca, Roma­na Kaź­mier­skie­go i Agniesz­ki Wol­ny-Ham­ka­ło.

Więcej