O Drażniących przyjemnościach

Krzysz­tof Jawor­ski: jed­no­oso­bo­wy pirac­ki slup krą­żą­cy po wodach pol­skiej poezji. Nie łupi boga­tych (choć pew­nie by mógł) ani nie obda­ro­wu­je bied­nych (to zbyt pate­tycz­ne). Regu­lar­nie naru­sza tery­to­ria mor­skie Fede­ra­cji Wznio­słych i Nie­złom­nych, żeby mącić jej fale za pomo­cą np. bom­by fizjo­lo­gicz­nej albo roz­two­ru świę­to­krzy­skie­go hiper­re­ali­zmu i nihi­li­zmu (to już dwa­dzie­ścia lat w służ­bie utrzy­my­wa­nia śro­do­wi­sko­wej home­osta­zy!). Z zardze­wia­łą fin­ką w jed­nej dło­ni, z zawsze goto­wym do strza­łu dłu­go­pi­sem „Zenith 5” w dru­giej. Z wize­run­kiem Che­sty Mor­gan na fla­dze, któ­ra – jeśli przyj­rzeć się jej pod odpo­wied­nim kątem – uka­zu­je tru­pią czasz­kę i dwa skrzy­żo­wa­ne pisz­cze­la. „Nasze życie nie jest ani lep­sze, ani gor­sze niż życie insek­ta”. Żad­nych złu­dzeń. Krzysz­tof Jawor­ski.

Grze­gorz Het­man

Zasta­na­wiam się, czy wyda­nie wier­szy zebra­nych nie zaprze­cza w jakiejś mie­rze ogól­nej stra­te­gii Krzysz­to­fa Jawor­skie­go jako auto­ra, któ­ry do tej pory dosyć sku­tecz­nie neu­tra­li­zo­wał zadę­cie i patos wiel­kich insty­tu­cji kul­tu­ry. Oczy­wi­ście anto­lo­gie poetyc­kie już od poło­wy lat 90. prze­sta­li­śmy uwa­żać za syno­ni­my orde­rów dla uzna­nych twór­ców. Nie­mniej jed­nak, ta sprzecz­ność, jaka kry­je się mię­dzy zało­że­niem pro­jek­tu pod­su­mo­wu­ją­ce­go i cało­ścio­we­go, a jego reali­za­cją w kształ­cie narzu­co­nym przez wier­sze auto­ra Kame­ra­den, war­ta jest, jak sądzę, zasta­no­wie­nia.

Anna Kału­ża

Legen­da ‘bru­Lio­nu’ powra­ca i daje się zoba­czyć w całej oka­za­ło­ści. Te wier­szy­ki są jak ‘rybie ości w odbyt­ni­cy ratler­ka’, wciąż jątrzą i śmie­szą. Wca­le się nie zesta­rza­ły. Tyl­ko że śmia­łem się w innych miej­scach niż przed laty. Tak się poro­bi­ło. I to się chy­ba nazy­wa trans­for­ma­cja. Jawor­ski jako Char­les Bukow­ski tej naszej trans­for­ma­cji? Kto wie, kto wie

Karol Mali­szew­ski

Jawor­ski wyraź­nie sta­rał się też osła­bić, wyśmiać, czy też może po pro­stu znisz­czyć, obo­wią­zu­ją­cy w tym kra­ju, za prze­pro­sze­niem, para­dyg­mat pod­mio­tu lirycz­ne­go (tę ten­den­cję widać już w jego debiu­tanc­kiej książ­ce). Bo nasz kra­jo­wy boha­ter wier­szy jest zwy­kle hero­icz­ny, nie­za­leż­nie od tego czy pije dena­tu­rat i ona­ni­zu­je się do zle­wu (przy­naj­mniej tak to nam zmar­ły samo­bój­czą śmier­cią kole­ga rela­cjo­nu­je), czy też stą­pa nie­zwy­kle deli­kat­nie po dru­gim koń­cu tęczy (a z ust mu pły­ną w tym cza­sie nie­prze­rwa­ne stru­mie­nie cią­gów sko­ja­rze­nio­wych). Hero­izm sło­wa lub czy­nów. Kre­acyj­ny auto­bio­gra­fizm, a przy tym jak naj­mniej­sze – deli­kat­nie mówiąc – zacze­pie­nie w kon­kre­cie.

Woj­ciech Wil­czyk