Naiwnie, ale wierzę

1. Nie jestem w sta­nie stwier­dzić dzi­siaj, czy debiu­tan­ci z ostat­niej deka­dy dorów­na­ją lub prze­bi­ją tych, któ­rzy swo­je pierw­sze książ­ki wyda­li w latach dzie­więć­dzie­sią­tych. Po pierw­sze i naj­waż­niej­sze, ci dru­dzy mają już na kon­cie kil­ka ksią­żek i są w „obie­gu” kry­tycz­no-lite­rac­kim znacz­nie dłu­żej niż ci pierw­si. Więk­szość jest dopie­ro bada­na, roz­po­zna­wa­na, roz­kła­da­na na czyn­ni­ki pierw­sze. Czas jest tutaj naj­bar­dziej zatwar­dzia­łym kry­ty­kiem, któ­ry nie zna sło­wa „śred­ni”, „faj­ny”, nie­zły”, jest albo wyśmie­ni­cie, albo wca­le. Nie wiem czy auto­rzy tych dwóch dekad prze­trwa­ją tę pró­bę, mam nadzie­ję, że nie­któ­rzy tak. Z debiu­tan­tów ostat­nich dzie­się­ciu lat naj­bar­dziej do gustu przy­pa­dło mi pięć nazwisk. Julia Szy­cho­wiak, Joan­na Wajs, Adam Plusz­ka, Edward Pase­wicz i Tomasz Puł­ka.

2. Na prze­strze­ni ostat­nich lat język poetyc­ki nie zmie­nił się chy­ba na tyle, żeby mia­ło to wpływ na cało­kształt. Ostat­nie prze­ło­my to począ­tek lat dzie­więć­dzie­sią­tych, cza­sy „bru­lio­nu” i debiu­tu Andrze­ja Sosnow­skie­go. Oczy­wi­ście nie ma mowy o sta­gna­cji, jest poezja cyber­ne­tycz­na, neo­lin­gwizm, poezja zaan­ga­żo­wa­na spo­łecz­nie. W sumie jed­nak żaden z tych kie­run­ków nie prze­bił się na pozy­cję domi­nu­ją­cą, prze­wod­nią. Pozo­sta­ją raczej pró­ba­mi mają­cy­mi ogra­ni­czo­ny zasięg. Poszu­ki­wa­nia trwa­ją też w obrę­bie form bar­dziej kla­sycz­nych.

W ostat­nich latach poezja zagar­nę­ła dla sie­bie nowy obszar o olbrzy­mich moż­li­wo­ściach – inter­net. Mno­gość pro­jek­tów i por­ta­li powo­du­je zawrót gło­wy, szcze­gól­nie u ludzi, któ­rzy dopie­ro zaczy­na­ją bawić się w pisa­nie wier­szy. Łatwość dostę­pu i publi­ka­cji sta­no­wią dla więk­szo­ści jedy­ne kry­te­ria, żeby zacząć pisać. Ci, któ­rzy wyj­dą poza te ramy mogą mieć szan­sę na coś wię­cej, niż tyl­ko pochleb­ne komen­ta­rze. Cie­ka­we dla prze­ka­zu wier­sza są połą­cze­nia z muzy­ką, obra­zem. Oczy­wi­ście ist­niej tutaj ryzy­ko prze­sło­nię­cia tego, co waż­ne, tym, co powin­no być tyl­ko uzu­peł­nie­niem.

Gru­py poetyc­kie ist­nie­ją. Powsta­ją w mia­stach więk­szych i mniej­szych, m.in. w War­sza­wie, Łodzi, Brze­gu. Wyda­ją cza­so­pi­sma z dołą­czo­ny­mi do nich książ­ka­mi. Wyda­je się, że obec­nie przy­na­leż­no­ści gru­po­we lub śro­do­wi­sko­wo-geo­gra­ficz­ne mają o wie­le mniej­sze zna­cze­nie niż daw­niej.

Naiw­nie, ale wie­rzę, że jedy­nym kry­te­rium decy­du­ją­cym o tym, że dany poeta sta­je się twór­cą uzna­nym, decy­du­je jego twór­czość.