Małe święto

Poko­le­nie „bru­Lio­nu” poja­wi­ło się w momen­cie naj­lep­szym z moż­li­wych: wszyst­kie oko­licz­no­ści sprzy­ja­ły temu, żeby zade­biu­to­wa­ło z hukiem. Jesz­cze się poezją inte­re­so­wa­no, jesz­cze mowio­no o niej w tele­wi­zji, pisa­no w codzien­nych gaze­tach, jesz­cze były lite­rac­kie tygo­dni­ki i dwu­ty­go­dni­ki. „Bru­Lio­now­cy” wyko­rzy­sta­li tę szan­sę – ale tyl­ko dla­te­go, że byli napraw­dę uta­len­to­wa­ni, to zna­czy napi­sa­li dosta­tecz­nie dużo dobrych wier­szy.

Naj­waż­niej­szą cechą debiu­tów z lat 1990–1995 była ich wie­lo­barw­ność. Ety­kie­ty „o’haryzm”, „kla­sy­cyzm” trosz­kę tę wie­lo­barw­ność prze­sło­ni­ły. Ale takie pra­wo ety­kiet. Wzię­ły się one zresz­tą z wewnętrz­nych pole­mik. Było, minę­ło. Żaden wiersz nie sta­nie się lep­szy przez to, że będzie postrze­ga­ny jako „bar­ba­rzyń­ski” lub „kla­sy­cy­zu­ją­cy”. Ter­min „o’haryzm” był o tyle uży­tecz­niej­szy, że przy­naj­mniej wska­zy­wał, iż nawet ci „bru­Lio­now­cy”, któ­rych uwa­ża­no za bun­tow­ni­ków, nie wzię­li się zni­kąd; że wcho­dzi­li przez drzwi, któ­re ktoś inny uchy­lił. Nie byli spo­za tra­dy­cji, mie­li po pro­stu inną tra­dy­cję.

Sytu­acja dzi­siej­szych debiu­tan­tów jest nie­po­rów­ny­wal­na z tam­tą; dziś mediów głów­ne­go nur­tu poezja nic już pra­wie nie obcho­dzi. Moż­na pla­no­wać roz­ma­ite mor­dy zało­ży­ciel­skie, pro­wo­ko­wać, wymy­ślać anty­na­gro­dy – oddźwięk jest mizer­ny. Nor­mal­ność to obo­jęt­ność – czyż­by­śmy tego nie wie­dzie­li? Przy­po­mi­nam sobie sie­bie z poło­wy lat 90. Publi­ku­ję w „Nowym Nur­cie”, z cza­sem wcho­dzę nawet do zespo­łu. Każ­dy numer tego pisma, zgrzeb­nie prze­cież wyda­wa­ne­go, ale dostęp­ne­go w kio­skach, był małym świę­tem. A jed­no­cze­śnie było jakoś oczy­wi­ste, że to świę­to nie potrwa dłu­go. Że poezja, choć­by nie wiem jak intry­gu­ją­ca, zacznie powo­li zni­kać z publicz­ne­go wido­ku.

Nic w tym dziw­ne­go i tekst mój nie jest lamen­tem. Jeże­li ktoś myśli o swo­im życiu w kate­go­riach spek­ta­ku­lar­ne­go suk­ce­su, nie powi­nien zaj­mo­wać się lite­ra­tu­rą. Lub przy­naj­mniej oprócz lite­ra­tu­ry powi­nien zaj­mo­wać się czymś innym.

„Bru­Lio­now­cy” i ich rówie­śni­cy z hukiem wkro­czy­li na sce­nę i już tam zosta­li, nawet jeśli dziś pada na tę sce­nę nie­wie­le świa­tła. Spraw­dzia­nem każ­de­go lite­rac­kie­go poko­le­nia są kolej­ne książ­ki. Spójrz­my tyl­ko na minio­ny rok. Auto­rom z sze­ro­ko rozu­mia­ne­go poko­le­nia „bru­Lio­nu” zawdzię­cza­my co naj­mniej kil­ka zna­ko­mi­tych tomów: Do szpi­ku kości Krzysz­to­fa Jawor­skie­go, Jeden Mar­ci­na Świe­tlic­kie­go, Porumb Miło­sza Bie­drzyc­kie­go, Roz­mo­wy z głu­chym psem Dar­ka Fok­sa, Wan­na Han­se­nów Grze­go­rza Wró­blew­skie­go. Do tego dodaj­my jesz­cze prze­kład cyklu wier­szy Aude­na (W podzię­ko­wa­niu za sie­dli­sko) doko­na­ny przez Dariu­sza Sośnic­kie­go i Zebra­ne Mar­ci­na Bara­na. Mało?