Przewodnik po literaturze

Jak spra­wić, by księ­gar­nie nie były jedy­nie skle­pa­mi z książ­ka­mi, ale też ośrod­ka­mi sku­pia­ją­cy­mi życie kul­tu­ral­ne miej­sco­wo­ści, w któ­rych funk­cjo­nu­ją?

Księ­gar­nia, praw­dzi­wa księ­gar­nia, nigdy nie jest „jedy­nie skle­pem z książ­ka­mi”, księ­gar­nia to mikro­świat zamknię­ty w pew­nych fizycz­nych ramach, któ­re­go zasięg zale­ży tyl­ko i wyłącz­nie od księ­ga­rzy i otwar­to­ści Czy­tel­ni­ków. W naszym rozu­mie­niu, księ­gar­nia nie powin­na być obar­cza­na cię­ża­rem two­rze­nia i sku­pia­nia życia kul­tu­ral­ne­go miej­sco­wo­ści, nato­miast jak naj­bar­dziej może two­rzyć jego pod­sta­wy, roz­pa­lać wyobraź­nię i potrze­by u Czy­tel­ni­ków, dzię­ki któ­rym kul­tu­ra natu­ral­nie będzie się roz­wi­jać. Oczy­wi­ście w małych miej­sco­wo­ściach, w któ­rych czę­sto jedy­ny kon­takt z kul­tu­rą zapew­nia­ją książ­ki, rola księ­gar­ni jest inna, ponie­kąd spo­czy­wa na niej odpo­wie­dzial­ność za kon­takt z kul­tu­rą i wspie­ra­nie miesz­kań­ców, któ­rzy potrze­bu­ją tego kon­tak­tu.

Jak spra­wić, by księ­gar­nie sta­cjo­nar­ne (zwłasz­cza kame­ral­ne i autor­skie) bro­ni­ły się na ryn­ku zdo­mi­no­wa­nym przez duże sie­ci han­dlo­we oraz księ­gar­nie inter­ne­to­we?

Pomi­ja­jąc kwe­stie eko­no­micz­ne, czy­li brak moż­li­wo­ści kon­ku­ro­wa­nia cena­mi w obli­czu roz­chwia­nia ryn­ku i mono­po­lu naj­więk­szych sie­ci oraz poli­ty­ce raba­to­wej nie­któ­rych Wydaw­nictw i cenach pro­po­no­wa­nych przez inter­net (gdzie czę­sto cena koń­co­wa jest niż­sza niż cena hur­to­wa pro­po­no­wa­na księ­gar­ni sta­cjo­nar­nej), przy jed­no­cze­snym bra­ku lub mini­mal­nym wspar­ciu dla księ­garń sta­cjo­nar­nych, nale­ży zauwa­żyć brak świa­do­mo­ści samych Czy­tel­ni­ków. Z jed­nej stro­ny ocze­ku­ją jak naj­więk­szych raba­tów / wiecz­nych wyprze­da­ży, kupu­ją książ­ki przez inter­net, w super­mar­ke­tach itd., a księ­gar­nie sta­cjo­nar­ne trak­tu­ją jak punk­ty wysta­wo­we, z dru­giej stro­ny są zdzi­wie­ni ich male­ją­cą licz­bą… Nale­ży uświa­da­miać Czy­tel­ni­ków, jak waż­ne i cen­ne jest spo­tka­nie z księ­ga­rzem, dla któ­re­go książ­ki to pasja i któ­ry potra­fi pole­cić dobrą książ­kę, wybie­ra­jąc w gąsz­czu prze­cięt­nych wydaw­nictw i zale­wie gra­fo­mań­skich nowo­ści tytu­ły, któ­re napraw­dę war­to prze­czy­tać.

Czy księ­gar­nia jest dzi­siaj atrak­cyj­nym miej­scem pra­cy?

Księ­gar­nia może i powin­na być atrak­cyj­nym miej­scem pra­cy, ale tyl­ko księ­gar­nia rozu­mia­na jako miej­sce spo­tka­nia z dobrą lite­ra­tu­rą, któ­re two­rzą zarów­no księ­ga­rze, jak i odwie­dza­ją­cy ją Czy­tel­ni­cy. Księ­gar­nie ist­nie­ją­ce na ryn­ku czę­sto nie speł­nia­ją tego warun­ku, two­rzo­ne od pod­staw jako zwy­kłe skle­py han­dlu­ją­ce towa­rem, rozu­mia­nym tak samo, jak chip­sy, piwo lub AGD, sta­ją się kolej­nym bez­dusz­nym miej­scem zatrud­nie­nia.

Jaka powin­na być rola i zawo­do­wa spe­cy­fi­ka pra­cy współ­cze­snych księ­ga­rzy? Czy może udać się prze­dłu­ża­nie tra­dy­cyj­nej roli dorad­cy czy­tel­ni­ka w jego lek­tu­ro­wych wybo­rach?

Księ­garz powi­nien poma­gać w wybo­rze dobrej książ­ki, zachę­cać do czy­ta­nia i słu­żyć za prze­wod­ni­ka w świe­cie lite­ra­tu­ry, a same książ­ki mogą mieć w sze­ro­kim rozu­mie­niu pozy­tyw­ny wpływ na życie Czy­tel­ni­ków.

Na czym pole­ga eru­dy­cja księ­ga­rza? Jakie wykształ­ce­nie i jakie cechy oso­bo­wo­ści księ­ga­rzy mogą temu słu­żyć?

Miłość do ksią­żek wynie­sio­na z domu i kul­ty­wo­wa­na przez całe życie jest naj­lep­szą pod­sta­wą do bycia księ­ga­rzem, pod­sta­wą, któ­rą moż­na wes­przeć inny­mi umie­jęt­no­ścia­mi i wykształ­ce­niem. Pasja oraz wie­dza księ­ga­rza powin­na być zaraź­li­wa i pomoc­na w two­rze­niu wię­zi z Czy­tel­ni­ka­mi odwie­dza­ją­cy­mi księ­gar­nię, dając im szan­sę podą­ża­nia zupeł­nie nowy­mi lite­rac­ki­mi ścież­ka­mi, a kolej­ne poko­le­nia uczyć tego, jak wiel­ki wpływ mają na nas książ­ki i jak cudow­ne jest czy­ta­nie ksią­żek.

Jakie są głów­ne pro­ble­my, z któ­ry­mi bory­ka­ją się dzi­siaj księ­ga­rze?

Cią­gła, nużą­ca wal­ka o prze­trwa­nie, zarów­no w war­stwie eko­no­micz­nej, jak i zma­ga­nie się ze smut­ną codzien­no­ścią, na jaką wpły­wa pau­pe­ry­za­cja spo­łe­czeń­stwa i umniej­sza­nie roli czy­ta­nia oraz ksią­żek w wycho­wa­niu i w życiu, ta przy­gnę­bia­ją­ca rze­czy­wi­stość potra­fi „zabić” radość bycia księ­ga­rzem…

Księ­garz to prze­wod­nik po lite­ra­tu­rze, w takim rozu­mie­niu, w jakim prze­wod­nik pro­wa­dzi odwie­dza­ją­cych muzeum, dzie­ląc się swo­ją wie­dzą, poka­zu­jąc to, co czę­sto umy­ka lub tak zwy­czaj­nie to, cze­go nie jeste­śmy sami w sta­nie dostrzec, posze­rza­jąc nasze hory­zon­ty, odkry­wa­jąc tajem­ni­ce skry­wa­ne przez książ­ki, zachę­ca­jąc nas do czy­ta­nia i myśle­nia, poka­zu­jąc nam książ­ki, po któ­re nor­mal­nie byśmy nie się­gnę­li, dając nam szan­sę poroz­ma­wia­nia o książ­kach i podzie­le­nia się wła­sny­mi lite­rac­ki­mi odkry­cia­mi.

Dofi­nan­so­wa­no ze środ­ków Mini­stra Kul­tu­ry i Dzie­dzic­twa Naro­do­we­go pocho­dzą­cych z Fun­du­szu Pro­mo­cji Kul­tu­ry