Kielich upojenia

Wy inni…

Wy inni macie kochan­ki,
wy inni macie szmal,
a ja mam kape­lusz na bakier
i gwiż­dżę na cały świat.

Przy­cup­nął Cygan w naj­więk­szym mro­zie
goły, tyl­ko siat­ką pokry­ty,
prze­cho­dzi­li obok nie­go ludzie,
każ­dy kożu­chem okry­ty.

Ten Cygan był wiel­kim humo­ry­stą,
mało tu takich mamy;
palec przez dziur­kę wysta­wiał na wiatr –
„Hu, ale tam zim­no!” – powia­dał.

Na bakier kape­lusz, uszy do góry,
o smut­ku w sobie – milcz, ser­ce,
nie jęcz, poeto – a cho­re kwia­ty
niech dia­beł sobie zabie­rze!

Nad zatoką Kwarneru

Węgla­rze zdję­li czap­ki z głów,
modląc się cicho:
na szczy­cie stał krzyż
w ska­łach Kra­su wyro­sły,
sze­ro­ko, wyso­ko,
a na dole za nim jak opal sre­brzy­sty
sta­ło morze… i przed tobą, morze,
zdją­łem czap­kę ja.

Ty, morze, jesteś pięk­niej­sze niż świę­ty krzyż!
Sze­rzej leżysz, wyżej rośniesz,
ty obej­mu­jesz zie­mię, cału­jesz się z nie­bem,
a two­je fale jak sre­bro skrzy­deł
do lotu rwą­cych się pta­ków
szu­mią z odda­li
i drżąc, pozdra­wia­ją
stru­dzo­nych podróż­nych przed sobą…

Ty, morze, jesteś star­sze niż świę­ty krzyż!
Masz bro­dę i wło­sy bia­łe,
całe jak sta­rzec drżysz, a kie­dy zasy­piasz,
jak sta­rzec szep­czesz w snach…
Nie stwo­rzył cię ludz­ki strach,
nie wyłu­dzi­łeś swej wspa­nia­ło­ści,
ty jesteś od dawien daw­na.

Ty, morze, jesteś sil­niej­sze niż świę­ty krzyż!
Ty nie chcesz wier­nych katów,
bez pomo­cy zapa­lo­nych pod­da­nych
mor­du­jesz w swo­im imie­niu, ty samo!
Kie­dy huczą twe trą­by na śmierć,
trze­po­cą krwa­we fla­gi,
pod chmu­ra­mi prze­wa­lasz swój czar­ny gniew
bez bojaź­ni przed ludz­kim pra­wem…

Ty samo piszesz sobie pra­wo swe…
I two­je pra­wo jest pokój i two­je pra­wo jest bój,
two­je pra­wo to two­ja wola…
Pozdra­wiam cię, wiel­ka wolo,
pozdra­wiam cię, mocy wol­na –
ja, źdźbło nie­spo­koj­ne,
trzci­na trze­po­czą­ca wśród pola…

Toast

Nalej, Mar­ci­nie, do peł­na!
Bra­cia, wypij­my, a ja wam zaśpie­wam
o tym, jak widzę świat.
Naj­pierw: kto zie­mi praw­dzi­wy syn,
ma odwa­gę w sto­sun­ku do bólu –
no bo po co jeste­śmy na świe­cie?!

Po dru­gie, bra­cia: kto sil­ny,
ten cicho pra­cu­je, dzień w dzień haru­je
w boju z swo­imi brać­mi;
a kie­dy nad nim pod­no­si się noc,
budzi się w nim naj­wyż­sza moc:
po wła­snym ser­cu ryje.

I trze­cie: to pięk­ne dzie­ło,
ten świat – jest pęk­nię­ty pośrod­ku,
kto mówi, że nie, sam sie­bie zwo­dzi;
kto zaś poznał tę ranę świa­ta
i jed­nak nie wyle­wa łez,
ten to jest chło­pem na schwał.

I jesz­cze raz – nalej, Mar­ci­nie!
Do dna, bra­cia, i teraz –
czy jesz­cze coś nam prze­szka­dza?
Czy trze­ba, bra­cia, jesz­cze słów?
Kochaj­my ten prze­klę­ty świat –
Kaj­fa­szem, kto jest prze­ciw!

Mężczyzna na szczycie

Hej, obło­ki tam przez pola – dokąd?
Dokąd, rze­ko, two­ja wola – dokąd?
Chcia­ło­byś pole­cieć, drze­wo?
Kwia­ty, liście na gałę­ziach – dokąd?

Ej, dziew­czy­no tam na ścież­ce – dokąd?
Chu­s­ta i spód­ni­ca-skrzy­dła – dokąd?
Konie roz­pę­ta­ne wia­trem,
a na koniach mło­de lata – dokąd?

[Kuj mnie]

Kuj mnie, życie, kuj!
Jeśli jestem sta­lą, będę brzmieć.
Jeśli krze­mie­niem – roz­iskrzę się,
A jeśli szkłem – roz­pry­snę się.

Dies irae

Dom
roz­ko­ły­sał swój wiel­ki dzwon;
jak­by roz­pa­czał nad mia­stem Bóg,
krą­ży głos pośród pól,
puka do okien, wali w drzwi,
przez dachy ze skrzy­deł strze­pu­je
zgro­zę, co w ludzi wstę­pu­je,
stra­szy dziec­ko i rękę ponu­rą
zanu­rza star­co­wi w pierś i sny.

Przed każ­dą twa­rzą
zwier­cia­dło okrut­ne:
nic ci nie pomo­że,
zapłać rachu­nek!

W czar­nej chmu­rze, zbi­ci w gro­ma­dzie
lwy i woły skrzy­dla­te,
anio­ło­wie z mie­cza­mi, orły i smo­ki
w powie­trzu roz­ko­ły­sa­nym.

Łysi pro­ro­cy, siwy pąt­ni­cy
z czasz­ka­mi u pier­si wśród nich falu­ją,
niczym reli­kwie je trzy­ma­ją,
kobie­ty zaś sto­py ich z pła­czem cału­ją.

Cały hory­zont zapeł­nio­ny chó­ra­mi
miesz­kań­ców nie­biań­skich – każ­dy jak miecz:
sto­ją tam w sła­wie, ich aure­ole
poły­sku­ją jak tęcza, jak paw:
wszyst­ko jest sztyw­ne, wszyst­ko w bez­ru­chu,
świę­ci jak iko­ny pra­sta­re
prze­szy­wa­ją wzro­kiem zmrok;
co żywe, chy­li się nisko ku zie­mi,
tak palą tra­wę pie­ką­ce pro­mie­nie.

Słu­chaj­cie jeźdź­ców, słu­chaj­cie tęten­tu!
Świat – jak skó­ra na bęb­nie,
kopy­ta – twar­de pałecz­ki,
coraz usil­niej i bez­li­to­śniej
biją go w twarz:
chu­de postu­ry
żgać, mor­do­wać
jadą ku nam!

Zie­mia osu­wa się na kola­na,
zie­mia pada na twarz:
„Łasko, przy­bądź w żarze pło­mien­nym,
zim­no prze­ni­ka do kości, do cna.
Łasko, przy­bądź ogni­sta,
spal cia­ła i dusze, ura­tuj nas!”

Łaska przy­by­wa z hukiem orga­nów,
z sobą ma bęb­ny, trą­by i dzwo­ny.
Łaska pły­nie, Łaska ryczy:
„Zna­mię, się­gnij od środ­ka do koń­ca,
zna­mię, śpiesz się na wszyst­kie stro­ny!”

Anio­ło­wie mie­cza­mi wska­zu­ją dro­gę,
tu, tam, w poprzek, wzdłuż,
a z chmur zwie­rząt skrzy­dla­tych
zle­wa­ją się czte­ry rze­ki spie­nio­ne:
znak krzy­żu­je zie­mię i ludz­ki ród…