Moja mama wie, co się wyprawia w miastach

Mówili, że Belgrad to miasto
w którym nie wolno nikomu spojrzeć w oczy

ja jestem laska z jaja­mi
mam scy­zo­ryk w kie­sze­ni
i dru­ty w sta­ni­ku
nie umiem dys­ku­to­wać o fil­mach
wiem, jak sadzić cebu­lę i groch
że nie da się skrę­cić koła­mi trak­to­ra
kie­dy zabrak­nie pły­nu w ukła­dzie wspo­ma­ga­nia
ale jego to nie inte­re­su­je

on jest męż­czy­zną-damą
nie wie, jak funk­cjo­nu­ją
rodzin­ne ukła­dy z sie­kie­ra­mi w tle
zna się na winach
wyprze­da­żach płasz­czy
ale mnie to nie inte­re­su­je

mała, miej w dupie, mówi
i ja sobie przy­po­mi­nam
jaki był strasz­ny upał
tego lata w mali­nach
a ceny niskie
więc zablo­ko­wa­li­śmy tory
prze­wró­ci­li­śmy radio­wóz
jeden chło­pak z żan­dar­me­rii
też miał takie ład­ne oczy
i spoj­rze­nie wygi­na­ją­ce łyżecz­ki
był roz­kaz
nie wol­no prze­bić kor­do­nu
ale cena była niska
nie mie­li­śmy jak zapła­cić robot­ni­kom
wszy­scy oni byli
chło­pa­ka­mi-dama­mi w mun­du­rach
kobie­ty z mojej wsi
roz­bi­ja­ły ich kamie­nia­mi

tam gdzie dora­sta­łam
czu­ło­ści nie oka­zu­je się ludziom
zacho­wu­je się ją
dla kotów uro­dzo­nych w staj­ni
wte­dy uczysz się kil­ku sztu­czek
a potem wyjeż­dżasz gdzieś dale­ko
i szu­kasz męż­czy­zny, któ­ry nie da się nabrać

kie­dy go spo­ty­kasz, zaczy­na się woj­na
nie masz żad­nej stra­te­gii
bo miłość jest pro­sta
a ty jesteś przede wszyst­kim dziew­czy­ną
i w nie­któ­rych bitwach
nie uczest­ni­czysz po to by wygrać

Prosię na Wall Street

był gru­dzień
śnieg tak jak
indek­sy gieł­do­we
spadł już w sierp­niu

dzia­dek opo­wia­dał o woj­nach
a ja sły­sza­łam
jak arma­ty strze­la­ją w odda­li
cho­ciaż wie­dzia­łam, że to komi­nek
pełen suchej buczy­ny

życie dzwo­ni­ło moż­li­wo­ścia­mi
ale nie tutaj
tutaj macio­ry
pro­si­ły się na pierw­szym śnie­gu

jak wer­sy
poja­wia­ły się jeden po dru­gim pro­się­ta
ścią­ga­li­śmy im bło­ny z ryj­ków
wznie­ca­li­śmy ogień i liczy­li­śmy

to były pro­się­ta-poszu­ki­wa­cze
błą­dzi­ły po kątach
spraw­dza­ły, gdzie naj­cie­plej
i wra­ca­ły do mat­ki

potem przy­szła wio­sna
do naszej wsi, nie na Wall Stre­et
nie ma takiej rece­sji
któ­ra by nas powstrzy­ma­ła
przed świę­to­wa­niem Đurđe­vda­nu [1]

pro­się­ta były chru­pią­ce
jedli­śmy i myśle­li­śmy
jaki okrut­ny ten kapi­ta­lizm

Zanim poszłam do szkoły wiedziałam już
czym jest odejmowanie

byłam zno­wu dziew­czyn­ką

mama pła­ka­ła na poro­dów­ce
dzia­dek zaklął kie­dy usły­szał

tyl­ko bab­cia umar­ła na czas

wszę­dzie spoj­rze­nia-sier­py
szu­ka­ły, cze­go się uchwy­cić

lubi­łam pisto­le­ty, kopar­ki
i mło­tek

po co ci to? jesteś dziew­czy­ną
dziew­czy­ną! mówi­li

sia­da­łam tacie na kola­nach
krę­ci­łam kie­row­ni­cą trak­to­ra
w fil­mach tak nie jest

tam dziew­czyn­ka trzy­ma ster
z ręką ojca na ple­cach
wypły­wa na morze dumy
któ­re zato­pi­ło­by nasze pola­ny

ten kadr jest inny
kie­row­ni­ca to nagro­da pocie­sze­nia

dali mi pod­ręcz­ni­ki
i trzy­ma­li z dale­ka od narzę­dzi

szko­da, że nie chło­pak
myśla­ły ciot­ki spode łba

zawsze jakimś cudem
robi­łam wszyst­ko, co trze­ba
a oni nigdy mi nie wyba­czy­li
że jestem Rad­mi­la

Przekleństwo lasu

sar­ny nie pod­cho­dzi­ły pod gospo­dar­stwo
widy­wa­li­śmy je scho­dzą­ce ze wzgó­rza
kie­dy zbie­ra­li­śmy dzi­ką różę na kon­fi­tu­ry

pew­ne­go lata ojciec na łące
razem z tra­wą
sko­sił sar­niąt­ko
o zmierz­chu zapła­ka­ły góry

odtąd już zawsze
cho­dzi­łam przed kosiar­ką
odsu­wa­łam nowo naro­dzo­ne zają­ce
kata­pul­to­wa­łam węże widła­mi
od tej chwi­li noszę w sobie
prze­kleń­stwo lasu

two­je sar­nie ser­ce w moich oczach
zobacz: żół­te psy goń­cze
zamiast pal­ców noże kosia­rek

już dłu­żej nie dasz rady, napi­sa­łeś

moje nogi razem z sia­nem
mama dała rano kro­wom do żło­bu

Moja mama wie, co się wyprawia w miastach

moja mama nie ma syna
nie ma ubez­pie­cze­nia zdro­wot­ne­go
jej ser­ce nie jest z mosią­dzu
pod pal­ca­mi ciek­nie jej ser­wat­ka
samot­ność roz­ga­łę­zia się na rząd­ki kapu­sty

i tyl­ko moty­ka zapie­ra jej dech w pier­siach

ona wie, że ręce ojca to zbro­jo­ny beton
a sło­wa są jak cebu­la tuż przy oku

rozu­mie język roślin
zna odpo­wiedź na pyta­nie zie­mi
ale mil­czy

tutaj dziw­ny zna­czy dobry
a oskard zna­czy śmierć

moja mama nie ma syna, żeby ją chro­nił

roz­sąd­nym było jedy­nie nas zosta­wić

prze­ciw­nie, mamo
co dopie­ro by ze mnie wyro­sło gdy­byś ode­szła

Ciotka mówi, że to upadek prawosławia

ta dziew­czy­na marzy­ła
o ele­ganc­kim kostiu­mie
i wyso­kim chło­pa­ku
któ­ry nigdy nie ude­rzył­by kobie­ty

gdy spra­wy się skom­pli­ku­ją
roze­pnie guzik w mojej koszu­li

kie­dy się zja­wił, pisa­łam wier­sze
o dżen­tel­me­nie z manie­ra­mi damy

o duszy jak dziu­ra­wa kie­szeń płasz­cza
nad­spo­dzie­wa­nie głę­bo­kiej

mamo, sły­szę sze­lest kuku­ry­dzy
nocą w tym mie­ście
odkąd zro­zu­mia­łam

że wszyst­ko, co w nim kocha­łam
ma pew­na dziew­czy­na
tyl­ko o wie­le wię­cej

Jestem Serbką, ale w moim sercu nie ma Kosowa,
jesteś ty

tata naj­pierw narze­kał na dziad­ka
bo nie chciał
ani do czet­ni­ków [2]
ani do par­ty­zan­tów
więc gania­li go jed­ni i dru­dzy

potem na pre­zy­den­ta

zawsze na Ame­ry­kę

tutaj na woj­nę idziesz, kie­dy nie masz
krew­ne­go w komi­sji pobo­ro­wej

gene­ra­le, zwy­cię­ży­li­by­śmy
gdy­byś wie­dział

jed­na zako­cha­na kobie­ta
jest bar­dziej nie­bez­piecz­na niż czołg NATO

ochro­nę prze­ciw­ra­kie­to­wą
nosi w pier­siach

uda zawsze trzy­ma
w pozy­cji bojo­wej

szczę­ścia ma tyle
żeby nie nadep­nąć szpil­ką na minę

czło­wie­ku, lito­ści, niech się pan wyśpi

jeśli cho­dzi o kwe­stię Koso­wa
gene­ra­le

piwo­nie zakwi­tły

w moich majt­kach

  [2] Czet­ni­cy – w trak­cie II woj­ny świa­to­wej woj­ska roja­li­stycz­ne, wier­ne serb­skie­mu kró­lo­wi Pio­tro­wi II Kara­dzior­dzie­wi­cio­wi; wal­czy­li m.in. z komu­ni­stycz­ny­mi par­ty­zan­ta­mi dowo­dzo­ny­mi przez Josi­pa Bro­za Titę.