książki / POEZJE

Rytmy jesienne

Jacek Łukasiewicz

Fragmenty książki Jacka Łukasiewicza Rytymy jesienne, wydanej w Biurze Literackim 21 lipca 2014 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Gdzie te konie

Gdzie te konie w cza­pra­kach z pió­ra­mi?
I te bro­nie i bar­wy i kurz?
Gdzie to świa­tło roz­le­głe krę­ga­mi
wokół obłych i ruchli­wych wzgórz?

Gdzie ta bitwa tak daw­no sto­czo­na?
W oczach został i gru­chot, i cwał.
Poszum drzew osza­la­łych już sko­nał.
Anio­ło­wie ich wzię­li w ramio­na.
Wol­no cich­nął ostat­ni strzał.

Gdzie ta twarz zapa­dła w pamię­ci,
twar­da daw­no umar­ła twarz?
Kto jej choć­by zwrot­kę poświę­ci
cią­gle któ­ryś, sta­le pierw­szy raz.

Gdzie te konie w cza­pra­kach z pió­ra­mi
i te bro­nie i bar­wy i kurz?
Gdzie to świa­tło roz­le­głe krę­ga­mi
wokół obłych, ruchli­wych wzgórz?

Gdzie te sło­wa, któ­re nie minę­ły,
ale cią­gle powra­ca­ją w nas?
Gdzie te wody, któ­re nie spły­nę­ły,
i ten wicher kru­szą­cy czas?

Gdzie te pola z drzew kiku­ta­mi?
I ogro­dy pode­pta­nych róż?
Gdzie to świa­tło roz­le­głe krę­ga­mi
wokół obłych, ruchli­wych wzgórz?


Późny wieczór

Uro­da świa­ta się nie koń­czy,
kie­dy prze­sta­je być widzia­na.
Już dosyć daw­no zaszło słoń­ce,
teraz księ­ży­ca bro­czy rana.

Jesz­cze spa­da­ją drob­ne gwiaz­dy
na lasy, domy i ogro­dy.
I jesz­cze sły­szę nocy każ­dej
w pobli­skim sta­wie bul­got wody.

Jesz­cze ze lśnią­cej ciem­nej tra­wy
do źró­dła świa­tła ćma pola­ta.
Kie­dy prze­sta­je być widzia­na
– nie koń­czy się uro­da świa­ta.


Odpowiedź

– Gdy dud­ni deszcz i wie­je wiatr,
nada­jąc rytm pamię­ci,
poczu­łem cię zza tylu lat,
zza tylu nie­przej­rzy­stych lat:
„Ty” – dotyk cia­ła,
smu­ga per­fum.

To wiem, to czu­ję, też twą łzę,
któ­ra sma­ku­je sło­no.
Lecz cią­gle nie wiem, kim to „ty”,
to two­je „ja”, a dla mnie „ty”,
co zni­ka za zasło­ną.

Nie czu­ję cia­ła ani łzy,
deszcz pada, a wiatr wie­je.
Roz­ga­nia czas i two­je „ty”,
i jakieś pew­nie wspól­ne łzy,
i wia­rę, i nadzie­ję.

Przy­jem­nie tonąć pośród złud,
wśród cza­su zawi­ro­wań,
i tyl­ko daw­ne cie­pło ud,
echo two­je­go sło­wa.

Jesz­cze w powie­trzu ono drży
i dalej będzie drża­ło.
– Powiedz, czym jest to two­je „ty”,
i cie­pło cia­ła, sło­ne łzy.

– Pochła­nia­ją­cą ska­łą.


Imię

Jak na sta­rym land­szaf­cie – rybak i szu­wa­ry,
i woda mgłą pokry­ta, któ­rą wiatr roz­wie­wa.
Na brze­gu wierz­by, olchy, jesz­cze jakieś drze­wa.
I jej odle­gły pro­fil tak mło­dy, a sta­ry.

To ten pro­fil w muzy­ce świersz­czy i man­do­lin,
spo­za lat i pamię­ci nagle się wyła­nia.
A łabę­dzie jak bia­łe zna­ki zapy­ta­nia
lecą ponad rze­ka­mi, szla­ka­mi pra­do­lin.

To ten głos, któ­ry do mnie mówi coś na nowo,
z tak odle­głej jesie­ni, w tak dale­kiej zimie,
a sły­szę tyl­ko jed­no zawo­ła­ne sło­wo,
jak dreszcz prze­ni­ka­ją­cy cia­ło – moje imię.


Znaki

Znak waż­ki, któ­ra z gąsz­czu w gąszcz leci nad ścież­ką;
znak muchy z brą­zo­wy­mi kulecz­ka­mi śle­pi;
znak śli­ma­ka, co za dnia nie wycho­dzi z cie­nia,
chro­niąc wil­goć; znak mrów­ki, któ­ra błą­dzi, jak mi się wyda­je, bez celu
w tej gro­ma­dzie bez­ład­nej wzno­szą­cej mro­wi­sko; znak mro­wi­ska;
znak rowe­rzy­sty, co wita się szyb­kim „moin, moin”,
i znak two­jej twa­rzy, Tere­so, któ­ry zna­czy
dłu­gi wspól­ny los.


Przyłączcie się do nas

Jesz­cze nie zasnę­ły Tru­di i Lalan­na. Wystę­pu­ją w teatrze, zapew­ne z inny­mi akto­ra­mi (z plu­szu). Mówią gło­sem raz Jul­ki, a raz Bab­ci. Cie­płym gło­sem, któ­ry roz­świe­tla wnę­trze sza­fy i docie­ra na antre­sol­kę. Te posta­cie są weso­łe i śmiesz­ne, jak lody przed obia­dem i jogurt owo­co­wy. I na tym koń­czę tę pro­zę, bo tak posta­no­wio­no.


Dziadek do orzechów

Dro­gi dziad­ku, posre­brza­ny,
ozdo­bio­ny masą per­ło­wą,
od tylu lat wytrwa­le,
nie­zmien­nie, sku­tecz­nie
łupiesz naj­tward­sze orze­chy
z rów­ną siłą, upo­rem i męstwem.

Sre­bro tu i ówdzie speł­zło,
masa per­ło­wa pożół­kła,
lecz moc­na śru­ba i twar­da stal
wciąż sta­no­wią siłę i poży­tek.

Prze­trwasz zapew­ne mnie, moich synów i wnu­ków, jak prze­trwa­łeś mego ojca i dzia­da. Nie­zli­czo­ne poko­le­nia orze­chów będą przed tobą drża­ły. Na próż­no.

Dla­te­go zwra­cam się do cie­bie,
dro­gi dziad­ku,
choć wiem, że nie sły­szysz i nie widzisz,
tyl­ko łupiesz i łupiesz
z upo­rem god­nym tej spra­wy.

O autorze

Jacek Łukasiewicz

Urodzony 21 czerwca 1934 roku we Lwowie. Poeta, krytyk literacki, eseista, historyk literatury, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego. Autor tomów poetyckich i licznych prac krytyczno- i historycznoliterackich. Debiutował w prasie w 1952 roku. Obecnie publikuje w pismach: „Odra”, „Tygodnik Powszechny”, „Akcent”. Jest laureatem Nagrody Literackiej PEN Clubu i Nagrody im. Kazimierza Wyki za całokształt twórczości krytycznej i eseistycznej. Jest też członkiem kapituły Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius. Mieszka we Wrocławiu.

Powiązania

Wiersze gospodarskie Łukasza Jarosza

recenzje / ESEJE Jacek Łukasiewicz

Recen­zja Jac­ka Łuka­sie­wi­cza książ­ki Peł­na krew Łuka­sza Jaro­sza, wyda­nej w wer­sji elek­tro­nicz­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 22 sierp­nia 2018 roku. Książ­ka uka­zu­je się w ramach akcji „Poezja z nagro­da­mi”.

Więcej

Poeci: Jacek ŁUKASIEWICZ

nagrania / między wierszami Jacek Łukasiewicz

Nowy pro­gram lite­rac­ki „Poeci”, w któ­rym Justy­na Sobo­lew­ska roz­ma­wia z Jac­kiem Łuka­sie­wi­czem.

Więcej

Komentarz do wiersza „Lampa”

recenzje / KOMENTARZE Jacek Łukasiewicz

Komen­tarz Jac­ka Łuka­sie­wi­cza do wier­sza „Lam­pa” z tomu Ryt­my jesien­ne, któ­ry uka­zał się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 21 lip­ca 2014 roku. 

Więcej

Nasze szare wrony

wywiady / o książce Jacek Łukasiewicz Kamil Nolbert

Roz­mo­wa z Jac­kiem Łuka­sie­wi­czem o jego nowej książ­ce Ryt­my jesien­ne, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 21 lip­ca 2014 roku. 

Więcej

Śnieżna zima

recenzje / KOMENTARZE Jacek Łukasiewicz

Autor­ski komen­tarz Jac­ka Łuka­sie­wi­cza do wier­sza „Śnież­na zima” z książ­ki Sto­ją­ca na ruinie wyda­nej nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 3 listo­pa­da 2011 roku.

Więcej

Bycie sobą jeszcze inaczej

recenzje / ESEJE Jacek Łukasiewicz

Recen­zja Jac­ka Łuka­sie­wi­cza z książ­ki Fuga Urszu­li Kozioł.

Więcej

O Wojaczku wielokrotnym

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Bogu­sła­wa Kier­ca, Jac­ka Guto­ro­wa, Jac­ka Łuka­sie­wi­cza, Andrze­ja Zawa­dy.

Więcej

Poeci: Jacek ŁUKASIEWICZ

nagrania / między wierszami Jacek Łukasiewicz

Nowy pro­gram lite­rac­ki „Poeci”, w któ­rym Justy­na Sobo­lew­ska roz­ma­wia z Jac­kiem Łuka­sie­wi­czem.

Więcej

Jacek Łukasiewicz Rytmy jesienne

recenzje / ESEJE Przemysław Koniuszy

Recen­zja Prze­my­sła­wa Koniu­sze­go z książ­ki Ryt­my jesien­ne Euge­niu­sza Jac­ka Łuka­sie­wi­cza, któ­ra uka­za­ła się 25 grud­nia 2014 roku na stro­nie Biblio­te­ka Mło­de­go Czło­wie­ka.

Więcej

Komentarz do wiersza „Lampa”

recenzje / KOMENTARZE Jacek Łukasiewicz

Komen­tarz Jac­ka Łuka­sie­wi­cza do wier­sza „Lam­pa” z tomu Ryt­my jesien­ne, któ­ry uka­zał się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 21 lip­ca 2014 roku. 

Więcej

Poeta uczony

recenzje / IMPRESJE Joanna Orska

Szkic Joan­ny Orskiej towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Ryt­my jesien­ne Jac­ka Łuka­sie­wi­cza, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 21 lip­ca 2014 roku. 

Więcej

Bliżej Rytmów jesiennych

recenzje / IMPRESJE Paweł Mackiewicz

Esej Paw­ła Mac­kie­wi­cza towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Ryt­my jesien­ne Jac­ka Łuka­sie­wi­cza, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 21 lip­ca 2014 roku. 

Więcej

Nasze szare wrony

wywiady / o książce Jacek Łukasiewicz Kamil Nolbert

Roz­mo­wa z Jac­kiem Łuka­sie­wi­czem o jego nowej książ­ce Ryt­my jesien­ne, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 21 lip­ca 2014 roku. 

Więcej

Jacek Łukasiewicz Rytmy jesienne

recenzje / ESEJE Przemysław Koniuszy

Recen­zja Prze­my­sła­wa Koniu­sze­go z książ­ki Ryt­my jesien­ne Euge­niu­sza Jac­ka Łuka­sie­wi­cza, któ­ra uka­za­ła się 25 grud­nia 2014 roku na stro­nie Biblio­te­ka Mło­de­go Czło­wie­ka.

Więcej

Poeta uczony

recenzje / IMPRESJE Joanna Orska

Szkic Joan­ny Orskiej towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Ryt­my jesien­ne Jac­ka Łuka­sie­wi­cza, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 21 lip­ca 2014 roku. 

Więcej

Bliżej Rytmów jesiennych

recenzje / IMPRESJE Paweł Mackiewicz

Esej Paw­ła Mac­kie­wi­cza towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Ryt­my jesien­ne Jac­ka Łuka­sie­wi­cza, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 21 lip­ca 2014 roku. 

Więcej

W lekkim powiewie

recenzje / ESEJE Paweł Mackiewicz

Recen­zja Paw­ła Mac­kie­wi­cza z książ­ki Sto­ją­ca na ruinie Jac­ka Łuka­sie­wi­cza.

Więcej

Poeta vs. krytyk

recenzje / ESEJE Justyna Tabaszewska

Recen­zja Justy­ny Taba­szew­skiej z książ­ki Sto­ją­ca na ruinie Jac­ka Łuka­sie­wi­cza.

Więcej

Dalej, dalej!

recenzje / ESEJE Paweł Bernacki

Recen­zja Paw­ła Ber­nac­kie­go z książ­ki Sto­ją­ca na ruinie Jac­ka Łuka­sie­wi­cza.

Więcej

Biały ton, szary czas

recenzje / ESEJE Marian Stala

Recen­zja Maria­na Sta­li z książ­ki Sto­ją­ca na ruinie Jac­ka Łuka­sie­wi­cza.

Więcej

Było lato

recenzje / ESEJE Jan Stolarczyk

Recen­zja Jana Sto­lar­czy­ka z książ­ki Sto­ją­ca na ruinie Jac­ka Łuka­sie­wi­cza.

Więcej