książki / POEZJA POLSKA OD NOWA

Wielkie, pobrudzone, zachwycone zwierzę

Jacek Dehnel

Jarosław Iwaszkiewicz

Fragmenty książki Jarosława Iwaszkiewicza Wielkie, pobrudzone, zachwycone zwierzę w wyborze Jacka Dehnela, wydanej w Biurze Literackim 14 lutego 2013 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Gra III

Nad ranem po cmen­ta­rzu krą­ży sta­ra baba
I liczy zga­słe świe­ce i zwięd­nię­te kwia­ty

Co siód­my mówi: kocha co dzie­wią­ty: zdra­da
I nigdzie nie znaj­du­je świe­cy zapa­lo­nej

Brzask jesien­ny leni­wie na cmen­tarz się skra­da
Na drze­wach liść brą­zo­wy już szro­nem przy­kry­ty

I wresz­cie się­ga ręką pod gro­bo­wą pły­tę
Z trum­ny wycią­ga listek i mówi: zie­lo­ne


Henri Rousseau

MÓJ ŚLUB

Nawa gotyc­ka dzi­wacz­nie nachy­lo­na. Pośrod­ku malarz prze­ra­żo­ny. Na chó­rze muzy­ka skom­pli­ko­wa­na. W kącie mat­ka, sio­stry, przy­ja­ciel. Za krat­ka­mi por­tret kró­la Kory­bu­ta, jedy­na uty­tu­ło­wa­na ciot­ka-baro­no­wa, księ­stwo, któ­rych dobroć aż tu zapro­wa­dzi­ła, i hra­bi­na w żało­bie, jak Duchess of Kent. Fiku­sy wycią­ga­ją sztyw­ne liście do świa­tła grom­nic.

A w pro­gu kościo­ła z ręką na drzwiach wspar­tą – cie­ka­wy mały Żydek.

MOJA RODZINA

Klat­ka z kanar­ka­mi – dzie­ci w stro­ju do pierw­szej komu­nii – łóż­ko zmię­to­szo­ne – kwia­ty w donicz­kach. Za okna­mi dru­ty. Wró­ble. Kwa­dra­to­we ręce sztyw­no wspar­te o kola­na.

Par­kan – par­kan bez koń­ca i gazo­wa latar­nia.

MOJE DOWIDZENIA

Pod­ska­ku­je plat­for­ma. Pies za nią idzie. Bocz­na ulicz­ka szcze­rzy okna: w każ­dym oknie fuk­sja. Na plat­for­mie dłu­ga żół­ta trum­na. Czar­ny przy­ja­ciel popra­wia ordy­nar­ny meta­lo­wy wia­nu­szek. Bło­to kla­pie na wszyst­kie stro­ny.
Prze­kup­ka oglą­da się. Sama jed­na stoi na środ­ku uli­cy.


Indes galantes

Za wachlarz, gdzie migo­cą Bouche­ra chi­no­ise­ries
Ukry­wa twarz Ragon­da, że widać tyl­ko brwi

I tur­ban, w któ­rym bry­lant jak wiel­ka iskra tkwi -
Mówiąc na wszyst­kie modły siwe­go radży: fi!

A w pagód siadł­szy cie­niu, gdzie gama dzwon­ków brzmi,
Wśród palm, skąd papug sta­do z miło­stek ludz­kich drwi,

Wygry­wa menu­ety, jak Jean-Bap­ti­ste Lul­li,
Na wiel­kim tam­bu­ry­nie – sam bra­min Tir-lir-li.


[Szczęście – że widzisz niebieski kubek]

Szczę­ście – że widzisz nie­bie­ski kubek
szczę­ście – że widzisz czer­wo­ną szczo­tecz­kę
szczę­ście że widzisz zie­lo­ną pastę
chlo­ro­fi­lo­wą

Dzie­ci bie­gną do szko­ły
rude i czar­ne
jasne
tupo­czą po tro­tu­arach
jak jeże jak kró­li­ki

To szczę­ście – że wiesz jak jeż tupie
szczę­ście – że wiesz jak tupie kró­lik
szczę­ście – że wiesz jak tupią dzie­ci

two­je dzie­ci
i dzie­ci two­ich dzie­ci

W szko­le pani mówi­ła:
myj­cie zęby
A zęby spróch­nia­ły i wypa­dły
To tak­że jest szczę­ście


Sano di Pietro

Cóż za wspa­nia­ła tele­wi­zja!
Przy­le­ciał anioł cały mali­no­wy
a skrzy­dła miał jak mój język
różo­we z kre­mu
któ­re­go nigdy nie jadłem

I mogłem patrzeć na anio­ła
razem z moimi pana­mi
paste­rza­mi
pod­no­sząc wyso­ko gło­wę
jak do wycia
i tak mnie nama­lo­wał pan Sano di Pie­tro

Anioł machał do mnie gałąz­ką zie­lo­ną
wołał pax pax homi­ni­bus
co zna­czy
pokój pokój ludziom

Psy mają swo­je zda­nie
o tym ludz­kim poko­ju

O autorach i autorkach

Jacek Dehnel

Urodzony 1 maja 1980 roku w Gdańsku. Poeta, prozaik, tłumacz. Zajmuje się także malarstwem i rysunkiem. Laureat m.in. Nagrody Fundacji im. Kościelskich (2005), Paszportu "Polityki" (2007), Nagrody Splendor Gedanensis (2008) oraz Nagrody Śląski Wawrzyn Literacki (2009). Nominowany do Nagrody Literackiej Nike w 2009 i w 2010 roku. W 2014 roku nominowany do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej i Nagrody Literackiej m.st. Warszawy za tom Języki obce (2013). Mieszka w Warszawie.

Jarosław Iwaszkiewicz

Urodził się w 1894 roku we wsi Kalnik na Kijowszczyźnie. Poeta, prozaik, dramaturg, eseista i tłumacz. Współtworzył poetycką grupę Skamander. W międzywojniu pracował jako sekretarz marszałka sejmu i dyplomata, po wojnie prezes Związku Literatów Polskich i wieloletni redaktor czasopisma literackiego „Twórczość”. Jego obszerne œuvre obejmuje m.in. tomy poetyckie: "Oktostychy" (1919); utwory prozatorskie: "Ucieczka do Bagdadu" (1923); dramaty: "Kochankowie z Werony. Tragedia romantyczna w trzech aktach" (1929); szkice, eseje i tomy wspomnień: "Spotkania z Szymanowskim" (1947), "Książka o Sycylii" (1956), "Gniazdo łabędzi. Szkice z Danii" (1962) oraz przekłady Tołstoja, Claudela, Andersena, Czechowa i Kierkegaarda. Zmarł w 1980 roku w Warszawie.

Powiązania