z tomu Harmonium (1923)

Pałac z maleństwami

Już za bra­ma­mi z sze­re­giem wyku­tych sera­fi­nów
Nie­wie­rzą­cy kro­czył w świe­tle księ­ży­ca
I patrzył na mury peł­ne księ­ży­co­wych zmaz.

Żół­te świa­tło śli­zga­ło się po nie­ru­cho­mych fasa­dach
Lub obra­ca­ło bez koń­ca na wie­życz­kach,
A on wyobra­żał sobie, że ktoś mru­czy i śpi.

Szedł tak sam w księ­ży­co­wej poświa­cie,
A każ­de śle­pe okno prze­ry­wa­ło
Samot­ność i myśli prze­cho­dzą­ce przez gło­wę:

Sku­szo­ne sna­mi o pierw­szym pta­sim locie,
Maleń­stwa mogły się pod­dać koły­sa­niu nocy
W kom­na­cie roz­ja­rzo­nej świa­tła­mi.

Lecz jego nie chcia­ła utu­lić noc; w ciem­nym umy­śle
Wiro­wa­ły i pod­cho­dzi­ły skrzy­dła czar­nych pta­ków,
Zamie­nia­jąc samot­ność w tor­tu­rę.

Szedł sam w świe­tle księ­ży­ca,
Z chłod­ną nie­wia­rą w ser­cu.
Kape­lusz z sze­ro­kim ron­dem zasła­niał mu oczy.

Tatuaż

Świa­tło jest jak pająk.
Peł­za po wodzie.
Peł­za po kon­tu­rach śnie­gu.
Wcho­dzi ci pod powie­ki
I roz­pi­na paję­czy­ny –
Dwie paję­czy­ny.

Paję­czy­ny two­ich oczu
Są przy­mo­co­wa­ne
Do cia­ła i kości
Jak do traw lub powa­ły.

Ner­wy two­ich oczu
Na powierzch­ni wody
I po kon­tu­rach śnie­gu.

z tomu Ideas of Order (1936)

Ponowna deklaracja romansu

Noc nie wie nic o śpie­wach nocy.
Jest tym, czym jest, jak ja jestem, jaki jestem:
I dostrze­ga­jąc to, naj­le­piej dostrze­gam sie­bie

I cie­bie. Tyl­ko my dwo­je może­my się wymie­niać
Sobą nawza­jem, dając sobie samych sie­bie.
Tyl­ko my dwo­je jeste­śmy jed­nym, nie ty i noc,

Nie noc i ja, ale ty i ja, sami,
Tak bar­dzo sami, tak głę­bo­ko sami dla sie­bie,
Tak dale­ko od przy­pad­ko­wych samot­no­ści,

Że noc jest tyl­ko deko­ra­cją dla nas, któ­rzy
Jeste­śmy dosko­na­le wier­ni naszym osob­nym jaź­niom,
W bla­dym świe­tle, któ­re rzu­ca­my na sie­bie nawza­jem.

Czytelnik

Całą noc sie­dzia­łem i czy­ta­łem książ­kę,
Sie­dzia­łem i czy­ta­łem, jak­by w książ­ce
Z mrocz­ny­mi stro­na­mi.

Była jesień, spa­da­ją­ce gwiaz­dy
Zakry­ły wysu­szo­ne kształ­ty, któ­re
Przy­cup­nę­ły w świe­tle księ­ży­ca.

Czy­ta­łem bez zapa­lo­nej lam­py,
Jakiś głos mam­ro­tał: „Wszyst­ko
Powró­ci kie­dyś do zim­na,

Nawet aro­ma­tycz­ny musz­ka­tel,
Melo­ny, cyno­bro­we grusz­ki
W bez­list­nym ogro­dzie”.

Na mrocz­nych stro­nach nie było dru­ku
Z wyjąt­kiem śla­du pło­ną­cych gwiazd
Na mroź­nym nie­bie.

Gallant Château

Czy to coś złe­go, gdy wcho­dzi się do poko­ju
I zasta­je puste łóż­ko?

Mogło być gorzej: roz­pacz­li­we wło­sy,
Gorz­kie oczy, zim­ne i obce dło­nie.

Mogła być książ­ka i świa­tło
Pada­ją­ce na bez­li­to­sny wers lub dwa.

Mogła być bez­kre­sna samot­ność
Wia­tru w firan­kach.

Bez­li­to­sny wers? To te kil­ka słów.
Niech sobie brzmią i brzmią.

Tak jest dobrze. Puste łóż­ko,
Firan­ki sztyw­ne, ele­ganc­kie, nie­ru­cho­me.

z tomu Parts of a World (1942)

O poezji nowoczesnej

Poemat umy­słu w akcie odnaj­dy­wa­nia
Tego, co będzie odpo­wied­nie. Kie­dyś nie musiał
Szu­kać: sce­na była przy­go­to­wa­na; poemat powta­rzał
Wcze­śniej napi­sa­ny sce­na­riusz.
                                                    Potem cały teatr zamie­nio­no
Na coś inne­go. Jego prze­szłość ode­szła do lamu­sa.

Musi być żywy, musi opa­no­wać mowę kon­kret­ne­go miej­sca.
Musi sta­wić czo­ło męż­czy­znom tego cza­su i wyjść na spo­tka­nie
Kobie­tom tego cza­su. Musi myśleć o woj­nie
I odnaj­dy­wać to, co będzie odpo­wied­nie. Musi
Budo­wać nową sce­nę. Musi sta­nąć na tej sce­nie
I, jak zde­spe­ro­wa­ny aktor, powo­li
I z uwa­gą wypo­wia­dać sło­wa, któ­re już w uchu,
Naj­de­li­kat­niej­szym uchu umy­słu, powta­rza­ją
Dokład­nie to, co samo usły­szeć. Na ten dźwięk
Nie­wi­docz­na publicz­ność zaczy­na słu­chać,
Nie sztu­ki, ale samej sie­bie, wyra­żo­nej
W uczu­ciu jak­by dwoj­ga ludzi, jak­by dwóch
Uczuć zle­wa­ją­cych się w jed­no. Aktor jest
Meta­fi­zy­kiem w ciem­no­ści, szar­pie
Instru­ment, szar­pie obo­jęt­ną stru­nę, któ­ra wyda­je
Dźwię­ki wpa­da­ją­ce cza­sem w zgo­ła czy­ste tony,
Obej­mu­ją­ce cały umysł, poni­żej któ­re­go zejść nie potra­fi,
Poza któ­ry nie chce wykro­czyć.
                                                    Musi
Być odnaj­dy­wa­niem zado­wo­le­nia, może
Być o męż­czyź­nie na łyż­wach, tań­czą­cej kobie­cie, kobie­cie,
Któ­ra cze­sze wło­sy. Poemat jako akt umy­słu.

Z tomu Transport to Summer (1947)

Mężczyzna niosący rzecz

Wiersz musi opie­rać się inte­li­gen­cji
Pra­wie do koń­ca. Przy­kład:

Jakiś bru­net wie­czo­ro­wą porą (zima)
Nie daje się ziden­ty­fi­ko­wać. Nie­sie rzecz,

Któ­ra opie­ra się wsze­la­kim domy­słom.
Trze­ba to uznać za mar­gi­na­lia (czę­ści nie do koń­ca

Postrze­ga­ne jako oczy­wi­sta całość, nie­pew­ne cząst­ki
Pew­ne­go obiek­tu, nie­wzru­szo­nej pier­wot­no­ści,

Lecą­ce jak sto pierw­szych płat­ków śnie­gu
W cza­sie burzy, któ­rą musi­my zno­sić przez całą noc,

Burzy mar­gi­na­liów), hor­ren­dum
Myśli, któ­re nagle się spraw­dza­ją.

Trze­ba nam zno­sić nasze myśli przez całą noc, aż
Jasna oczy­wi­stość znie­ru­cho­mie­je na mro­zie.

Z wierszy ostatnich (1950–1955)

Tor pewnej cząstki

Dzi­siaj liście pła­czą na gałę­ziach sma­ga­nych wia­trem,
Ale nicość zimy nie jest przez to odro­bi­nę mniej­sza.
Jest nadal peł­na lodo­wych cie­ni i rzeź­bio­ne­go śnie­gu.

Płacz liści… Stoi się z boku i sły­szy.
To płacz nie­obo­jęt­ny, płacz nad kimś.
I choć mówisz, że jesteś cząst­ką cało­ści,

To w tym wszyst­kim zja­wia się kon­flikt, jest opór;
I bycie cząst­ką to wysi­łek odmie­nia­nia przez przy­pad­ki:
Czu­jesz życie tego, co darzy praw­dzi­wym życiem.

Płacz liści. To nie pła­cze boska uwa­ga, to nie jest ludz­ki płacz
Ani dym po zdmuch­nię­tych boha­te­rach.
To płacz liści, któ­re nie umie­ją wyjść poza sie­bie

Pod nie­obec­ność fan­ta­zji, któ­re zna­czą tyl­ko tyle,
Ile odnaj­dzie ucho, tyle, ile odna­le­zio­na
Rzecz, aż w koń­cu ten płacz niko­go nie doty­czy.

Prze­ło­żył Jacek Guto­row