recenzje / KOMENTARZE

Czym jest poezja?

Tymoteusz Karpowicz

Komentarz Tymoteusza Karpowicza, przytoczony w związku z wydaniem książki Tymoteusza Karpowicza Zmyślony człowiek, w opracowaniu Joanny Roszak, która ukazała się w Biurze Literackim 24 czerwca 2020 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Twór­czą nega­cją (ptak jest czymś innym niż jego opis doko­na­ny przez orni­to­lo­ga i to kusi mnie, by zna­leźć się w tym innym pta­ku). Dla nie­któ­rych może być ona twór­czą akcep­ta­cją (ptak jest dosko­na­łą toż­sa­mo­ścią opi­su orni­to­lo­ga, daje ogrom­ną radość, że obiek­tyw­ne pozna­nie ist­nie­je) lub twór­czą obo­jęt­no­ścią (nie­waż­ne, czy ptak jest toż­sa­mo­ścią opi­su orni­to­lo­ga, grunt, że wzma­ga we mnie pew­ność moje­go ist­nie­nia), czy czymś dowol­nie innym. Każ­dy ma swo­ją poezję, odmien­ną od innych, i podo­bień­stwa dziś trze­ba mie­rzyć – o para­dok­sie! – róż­ni­ca­mi. Swo­je rozu­mie­nie poezji opie­ram nie tyl­ko na moim odczu­ciu isto­ty, lecz na histo­rii ludz­ko­ści, jej sta­łym par­ciu przed sie­bie na zasa­dzie nega­cji zasta­ne­go. Gdy­by­śmy tyl­ko akcep­to­wa­li świat, któ­ry nas ota­cza, nigdy nie ruszy­li­by­śmy do przo­du. Poezja jest dla mnie wiecz­nym usi­ło­wa­niem speł­nie­nia tego, co dziś wyda­je się nam nie­moż­li­we. Bar­dzo bli­skie mi jest sta­no­wi­sko Car­la Sand­bur­ga, twier­dzą­ce­go, że „poezja jest dzien­ni­kiem zwie­rząt mor­skich, któ­re żyją na lądzie, a któ­rym chcia­ło­by się latać” (Apho­ri­smos). Nie­zgo­da na osta­tecz­ne zaak­cep­to­wa­nie tego, co jest, czym jeste­śmy, wyróż­nia nas od zwie­rząt. Pięk­ne jest powie­dze­nie auto­ra L’Homme revol­te Alber­ta Camus’a: „Czło­wiek jest jedy­ną isto­tą, któ­ra nie zga­dza się być tym, czym jest”.

O autorze

Tymoteusz Karpowicz

Urodzony 15 grudnia 1921 w Zielonej koło Wilna. Poeta, prozaik, dramaturg, tłumacz. Pracował jako asystent na Uniwersytecie Wrocławskim, a także redaktor w pismach: "Nowe Sygnały", "Odra", "Poezja". W 1973 roku wyjechał do USA, potem do RFN i Berlina Zachodniego, w 1978 roku osiadł w Chicago, obejmując katedrę literatury polskiej na uniwersytecie stanu Illinois. Za ostatni tom, Słoje zadrzewne (1999), otrzymał Nagrodę "Odry" oraz nominację do Nagrody Literackiej Nike. Zmarł w Oak Park 29 czerwca 2005.

Powiązania