Egzotyczne, bliskie, nasze

Egzo­tycz­na poezja napa­wa mnie naboż­nym lękiem. Wiem, że odby­wa się w niej coś waż­ne­go, ale nie wiem, na ile mylę się w roz­po­zna­wa­niu zna­czeń, sie­dząc w swo­jej bań­ce języ­ko­wej, geo­gra­ficz­nej i kul­tu­ro­wej. Odczu­cia waha­ją się, sza­le­je „błęd­nik rów­no­wa­gi”. Tu mam na myśli to, co jest w czy­ta­ją­cym poezję, roz­po­zna­ją­cym natych­miast war­tość albo stwier­dza­ją­cym jej brak. Tym razem ów „błęd­nik” miał kło­pot z rów­no­wa­gą, ska­kał mi jak sza­lo­ny, bo lubię fizjo­lo­gię w poezji. Zanim poroz­ma­wia­my o Pla­to­nie, oddaj­my wspól­nie mocz. O, coś w tym rodza­ju; że niby jest wspól­no­ta o wie­le bar­dziej pier­wot­na, niż nakła­da­ją­ca się na nią wyso­ka i wysu­bli­mo­wa­na. Japoń­ska poet­ka wali pro­sto z mostu: na przy­kład o poufa­ło­ści mię­dzy przy­ja­ciół­ka­mi tak moc­nej, że nawet wypróż­nia­ją się razem. Tro­chę zaszo­ko­wa­ny try­wia­li­zu­ję świa­do­mie, bogac­two tej poezji spro­wa­dza­jąc do rze­czy naj­bar­dziej osten­ta­cyj­nych.

I tu się praw­do­po­dob­nie bar­dzo mylę, bo nie ma rze­czy osten­ta­cyj­nych – rze­cze Hiro­mi Itō. Wszyst­kie są w mia­rę rów­ne w odczu­wa­niu świa­ta, rów­nie potrzeb­ne. Nie ma szo­ku­ją­cych i wsty­dli­wych. Wystar­czy je ina­czej pomy­śleć, zrów­no­wa­żyć, umie­jęt­nie obok sie­bie poukła­dać w poema­cie. Czy­tam wier­sze japoń­skiej poet­ki i w głę­bi ducha sły­szę głos Jolan­ty Brach-Cza­iny, widzę jej twarz. I tak sobie myślę – cze­go chcą te kobie­ty, do jakie­go kre­su chcą nas zabrać? Może do takie­go, w któ­rym wszyst­ko sta­je się w mia­rę jasne, w któ­rym nie ma zakła­ma­nia, pru­de­rii, fał­szu. Po lek­tu­rze ese­jów Brach-Cza­iny czu­łem się oczysz­czo­ny, a świat jak­by wypięk­niał – w brzy­do­cie i sekre­cjach – na moment. Podob­nie po lek­tu­rze wier­szy książ­ki Zabić Kano­ko. Tutaj dodat­ko­wo pomy­śla­łem sobie, że bra­łem udział w intym­nym sean­sie czy rytu­ale, że wła­śnie opu­ści­łem sza­mań­ski namiot. Coś mi tam ryt­micz­nie (wyraź­nie sły­sza­łem bęb­ny!) wbi­ja­no do gło­wy, coś wydra­py­wa­no na skó­rze. I nagle abor­cja sta­ła się moim pro­ble­mem, nagle moim pro­ble­mem sta­ły się inne pro­ble­my podob­no obce, tyl­ko kobie­ce.

Tak sobie myślę na koniec, że wpływ poezji Hiro­mi Itō na współ­cze­śnie debiu­tu­ją­ce pol­skie dziew­czy­ny może być poważ­ny. Będzie­my mie­li jakąś dru­gą Japo­nię w pol­skiej skład­ni poetyc­kiej? Praw­dę mówiąc, pano­wie też mogli­by się zain­spi­ro­wać. I to było­by praw­dzi­we pojed­na­nie. Nowe czło­wie­czeń­stwo ponad przy­pa­dło­ścia­mi płci.