recenzje / KOMENTARZE

Historia jednego wiersza: Przeciwko kulturze milczenia („Ekonomia pragnienia”)

Radmila Petrović

Autorski komentarz Radmily Petrović, towarzyszący premierze książki Moja mama wie, co się wyprawia w miastach w tłumaczeniu Aleksandry Wojtaszek, wydanej w Biurze Literackim 17 kwietnia 2023 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Eko­no­mia pra­gnie­nia

wiesz, jaka była moja bab­ka
opie­ko­wa­ła się dzieć­mi w Her­ceg Novi
on walił kiel­nią
po ścia­nach w sąsiedz­twie
więc wyszła za mąż

zimy były dłu­gie
kubi­ki drze­wa spło­nę­ły
ona roz­pa­la­ła ogień
on cio­sał koł­ki na jej gło­wie

gdzie­kol­wiek wyjeż­dżam
mówię, że nie jestem stąd
nale­żę do pola­ny
gdzie sąsie­dzi daw­no temu
zako­pa­li zbuk po naszej stro­nie
gra­ni­cy
ale nie do ludzi na niej osie­dlo­nych

w młod­szych kla­sach śni­ło mi się
że bie­gną za mną, aby zabić
w star­szych marzy­łam o czwór­ce z mat­my
na stu­diach cho­wa­łam gło­wę w pia­sek

noca­mi sły­szę, jak top­nie­ją lodow­ce na
pół­no­cy
lawi­ny zasy­pu­ją Ame­ry­kę
dobrze im tak!
mówią ludzie z mojej wsi

pier­si mam nadal
jak nie­gdyś oce­ny z mate­ma­ty­ki
Petro­vić, w ogó­le tego nie widzę!
mówi­ła nauczy­ciel­ka, odda­jąc zada­nia

wciąż pyta­ją o cie­bie, a to boli
dużo bar­dziej, niż kie­dy pyta­li w szko­le
któ­rej gło­ski nie umiem wypo­wie­dzieć
poca­łuj­cie mnie w dupę
powiedz­cie wy, cze­go nie umie­cie, myśla­łam

będziesz boga­ty
tak się zawsze zacho­wy­wa­łeś
a ja ci nigdy nie powie­dzia­łam
że marzy­łam, abyś ruszył ku mnie
tam gdzie nawet bur­żu­je idą z pusty­mi ręka­mi

zawsze chcia­łam
żebyś przy­był w obję­cia


Moje wier­sze są bun­tem prze­ciw­ko kul­tu­rze mil­cze­nia na Bał­ka­nach, któ­ra wyrzą­dzi­ła nam wię­cej krzywd niż woj­ny. Piszę, zasta­na­wia­jąc się, co się sta­nie, jeśli powie­my wszyst­ko, o czym “zabro­nio­no” nam mówić. Pró­bu­ję uży­wać języ­ka natu­ry, słów, któ­re są jed­no­cze­śnie sil­ne jak grzmo­ty i deli­kat­ne niczym nowo­na­ro­dzo­ne jagnię. Niech jed­nak wier­sze mówią same za sie­bie. W dniu, w któ­rym napi­sa­łam wiersz „Eko­no­mia pra­gnie­nia” (eko­no­mi­ja žudn­je), uczy­łam się do egza­mi­nu i czu­łam pew­ne­go rodza­ju smu­tek. Otwo­rzy­łam lap­to­pa, chcąc komuś wyja­śnić to uczu­cie, nie wie­dząc, kim ta oso­ba może być. Pra­gnę­łam wyli­czyć przy­czy­ny odczu­wa­ne­go prze­ze mnie żalu, być może samej sobie, by spraw­dzić, czy ist­nie­je on napraw­dę, czy mam dla nie­go uza­sad­nie­nie. Wiersz ten powstał jako jeden z pierw­szych. Potem pisa­łam by odkryć, czy kto­kol­wiek czu­je się jak mój pod­miot lirycz­ny. Pisa­łam, by zna­leźć kogoś, kto zro­zu­miał­by mój pod­miot lirycz­ny. Zna­la­złam tych osób znacz­nie wię­cej, niż się spo­dzie­wa­łam.

tłum. Klau­dia Cier­luk

 

belka_2

O autorze

Radmila Petrović

Urodziła się w 1996 roku w Užicach, a dorastała w niewielkiej wiosce Stupčevici w zachodniej Serbii. W wieku szesnastu lat zwyciężyła w konkursie na najlepszy nieopublikowany tomik poetycki, dzięki czemu zadebiutowała zbiorem Miris zemlje (2014). Rok później jako zwyciężczyni konkursu poetyckiego im. Desanki Maksimović wydała tom Celulozni rokenrol (2015). Ogromnym sukcesem cieszył się jej zbiór Moja mama zna šta se dešava u gradovima (2020). Publikowała w licznych antologiach i czasopismach literackich, uczestniczyła w festiwalach poetyckich w całej Europie oraz rezydencjach artystycznych w Skopje, Berlinie i Wiedniu. Jej wiersze były tłumaczone m.in. na angielski, francuski, grecki, włoski, słoweński, hiszpański i hebrajski. Obecnie mieszka w Belgradzie, gdzie ukończyła studia z ekonomii.

Powiązania

Nowy europejski kanon literacki: Rozcierki z ziemi, Moja mama wie, co się wyprawia w miastach, Real

nagrania / transPort Literacki Różni autorzy

Spo­tka­nie z udzia­łem Char­lot­te Van Den Bro­eck, Rad­mi­li Petro­vić, Jana Škro­ba oraz Grze­go­rza Jan­ko­wi­cza w ramach festi­wa­lu Trans­Port Lite­rac­ki 28. Muzy­ka Resi­na.

Więcej

Zalać świat swoimi historiami

wywiady / o książce Aleksandra Wojtaszek Radmila Petrović

Roz­mo­wa Alek­san­dry Woj­ta­szek z Rad­mi­lą Petro­vić, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Moja mama wie, co się wypra­wia w mia­stach Rad­mi­ly Petro­vić w tłu­ma­cze­niu Alek­san­dry Woj­ta­szek, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 17 kwiet­nia 2023 roku.

Więcej

Wiersze i wojny istnieją obok siebie

debaty / ankiety i podsumowania Radmila Petrović

Głos Rad­mi­ly Petro­vić w deba­cie „Czy pró­bu­jesz zmie­nić świat swo­im pisa­niem?”.

Więcej

Moja mama wie, co się wyprawia w miastach

utwory / zapowiedzi książek Aleksandra Wojtaszek Radmila Petrović

Frag­men­ty zapo­wia­da­ją­ce książ­kę Moja mama wie, co się wypra­wia w mia­stach Rad­mi­ly Petro­vić w tłu­ma­cze­niu Alek­san­dry Woj­ta­szek, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 17 kwiet­nia 2023 roku.

Więcej

Co dzieje się w Stupčevici, zostaje w Belgradzie

recenzje / ESEJE Anna Mochalska

Recen­zja Anny Mochal­skiej, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Moja mama wie, co się wypra­wia w mia­stach Rad­mi­ly Petro­vić w tłu­ma­cze­niu Alek­san­dry Woj­ta­szek, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 17 kwiet­nia 2023 roku.

Więcej

Zalać świat swoimi historiami

wywiady / o książce Aleksandra Wojtaszek Radmila Petrović

Roz­mo­wa Alek­san­dry Woj­ta­szek z Rad­mi­lą Petro­vić, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Moja mama wie, co się wypra­wia w mia­stach Rad­mi­ly Petro­vić w tłu­ma­cze­niu Alek­san­dry Woj­ta­szek, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 17 kwiet­nia 2023 roku.

Więcej

Co dzieje się w Stupčevici, zostaje w Belgradzie

recenzje / ESEJE Anna Mochalska

Recen­zja Anny Mochal­skiej, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Moja mama wie, co się wypra­wia w mia­stach Rad­mi­ly Petro­vić w tłu­ma­cze­niu Alek­san­dry Woj­ta­szek, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 17 kwiet­nia 2023 roku.

Więcej