recenzje / KOMENTARZE

Historia (nie)jednego akapitu: „Biedna Emily”

Maria Navarro Skaranger

Autorski komentarz Marii Navarro Skaranger towarzyszący premierze książki Emily forever w tłumaczeniu Karoliny Drozdowskiej, wydanej w Biurze Literackim 20 lutego 2023 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Bied­na isto­ta o imie­niu Emi­ly. Cho­dzi w cią­ży od całych sied­miu mie­się­cy, dokład­nie, co do dnia, są teraz we dwo­je, Em i rosną­cy brzuch, Em i dziec­ko, po tym, jak Pablo znik­nął za drzwia­mi, by zała­twić pew­ną spra­wę, jak to okre­ślił. Tak wła­śnie było, Pablo znik­nął. Ale czy na pew­no? „Coś zała­twię” –  powie­dział i zamknął się w poko­ju na klucz na dwie godzi­ny, Em sie­dzia­ła na kana­pie oglą­da­jąc tele­wi­zję, zasnę­ła, obu­dzi­ła się, Pablo nadal sie­dział w poko­ju, a potem wyszedł z czar­ną tor­bą na ramie­niu. Emi­ly spoj­rza­ła na Pabla przed jego wyj­ściem, Pablo spoj­rzał na nią, Emi­ly zasta­na­wia­ła się, o czym on myśli, co teraz zro­bi, Pablo do niej mru­gnął, zatrza­snął drzwi i zamknął je na klu­czy, Emi­ly wró­ci­ła do oglą­da­nia tele­wi­zji.

Przez pierw­sze dni sie­dzia­ła do póź­na i cze­ka­ła, nasłu­chi­wa­ła, czy ktoś nie jedzie win­dą albo nie wcho­dzi po scho­dach, czy pod blo­kiem nie zatrzy­mu­je się jakieś auto. Wresz­cie znów do nie­go dzwo­ni, sły­szy w słu­chaw­ce dzwo­nek za dzwon­kiem, aż on w koń­cu odbie­ra, jego głos jest bez­barw­ny, ona pyta: „Co się dzie­je?”, a Pablo mówi, że „nic”, w jego gło­sie nie sły­chać żad­ne­go zain­te­re­so­wa­nia, zaś Em powta­rza: „Nic, co to zna­czy”, zaś Pablo mówi: „Nie wiem”, po czym nastę­pu­je dłu­ga pau­za i: „potrze­bu­ję tro­chę cza­su dla sie­bie”, i „muszę zała­twić jed­ną spra­wę z Ousma­nem”. Em bęb­ni pal­ca­mi w szy­bę, mówi: „Dla sie­bie, co to zna­czy”, a Pablo na to: „To zna­czy że chy­ba naj­le­piej będzie, jeśli spę­dzi­my tro­chę cza­su osob­no”, ona zaś tego nie rozu­mie, nie poj­mu­je, że on z nią zry­wa, a może nie chce tego zro­zu­mieć, nie, nie poj­mu­je, myśli sobie, że on zała­twi tę spra­wę z Ousma­nem, a zaraz potem, albo jesz­cze póź­niej, się do niej ode­zwie. Ale kto to może wie­dzieć.


To jeden z począt­ko­wych frag­men­tów książ­ki, choć nie są to zupeł­nie pierw­sze zda­nia. Ale to wła­śnie tę część napi­sa­łam jako pierw­szą i to po jej napi­sa­niu poczu­łam, że „zna­la­złam moją boha­ter­kę” albo – co w tym kon­tek­ście chy­ba waż­niej­sze – zna­la­złam oso­bę nar­ra­cyj­ną. To była dla mnie duża zmia­na, bo po raz pierw­szy napi­sa­łam pro­zę z per­spek­ty­wy trze­ciej oso­by. To pozwo­li­ło mi zła­pać dystans, spoj­rzeć na Emi­ly cza­sem kry­tycz­nym okiem, a cza­sem z więk­szą czu­ło­ścią. Jed­nak przede wszyst­kim pozwo­li­ło mi to na poka­za­nie nie samej Emi­ly – ale tego, jak inni na nią patrzą, a to chy­ba mówi o spo­łe­czeń­stwie znacz­nie wię­cej niż zapre­zen­to­wa­nie jed­nej „figu­ry”. W tym frag­men­cie zazna­czam też te wąt­ki, któ­re potem oka­żą się waż­ne dla cało­ści, myślę, że to tutaj usta­la się jej „kli­mat”. Poza tym było dla mnie waż­ne, by od razu zazna­czyć, że Emi­ly ma dopie­ro 19 lat. Jest pra­wie dziec­kiem. Nie bądź­my więc wobec niej zbyt suro­wi. Przy­ję­cie takiej per­spek­ty­wy nar­ra­cji doda­je też, jak sądzę, tro­chę humo­ru i iro­nii do – umów­my się – nie­zbyt opty­mi­stycz­nej sytu­acji Emi­ly. Dla­te­go bar­dzo cie­szą mnie opi­nie, że nie jest to książ­ka przy­gnę­bia­ją­ca. Bar­dzo mi na tym zale­ża­ło.

 

belka_2

O autorze

Maria Navarro Skaranger

Urodziła się w 1994 roku w Oslo. Zadebiutowała w 2015 roku powieścią Alle utlendinger har lukka Gardiner (Wszyscy cudzoziemcy mają zaciągnięte zasłony), za którą została nominowana do prestiżowej Nagrody im. Tarjeia Vesaasa dla debiutantów. Książka napisana jest w całości slangiem środowisk imigranckich w Oslo. W 2018 roku ukazała się druga powieść autorki, Bok om sorg (Fortellingen om Nils i skogen) [Księga żałoby (Opowieść o Nilsie w lesie)]. Książka zebrała entuzjastyczne recenzje i przyniosła Skaranger nagrodę Osloprisen (2018), jak również Nagrodę Literacką Unii Europejskiej za rok 2020. W roku 2019 przyznano jej stypendium dla pisarzy Związku Księgarzy Norweskich (Bjørnsonstipendet). W swoich książkach Skaranger porusza tematy pomijane przez większość norweskich autorów, takie jak problemy środowisk imigranckich czy wykluczenie społeczne i klasowe. Jej trzecia powieść, Emily forever, ukazała się w Norwegii w 2021 roku.

Powiązania

Nowy europejski kanon literacki: Trupi bieg, Świerzb, Emily forever

nagrania / transPort Literacki Różni autorzy

Spo­tka­nie z udzia­łem Bene­de­ka Tot­tha, Fríðy Ísberg, Marii Navar­ro Ska­ran­ger, Ingi Iwa­siów w ramach festi­wa­lu Trans­Port Lite­rac­ki 28. Muzy­ka Resi­na.

Więcej

Foliówka w końcu ląduje na ziemi

wywiady / o książce Karolina Drozdowska Maria Navarro Skaranger

Frag­men­ty książ­ki Emi­ly fore­ver Marii Navar­ro Ska­ran­ger w tłu­ma­cze­niu Karo­li­ny Droz­dow­skiej, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 20 lute­go 2023 roku.

Więcej

Skutek uboczny literatury

debaty / ankiety i podsumowania Maria Navarro Skaranger

Głos Marii Navar­ro Ska­ran­ger w deba­cie „Czy pró­bu­jesz zmie­nić świat swo­im pisa­niem?”.

Więcej

Emily forever (2)

utwory / zapowiedzi książek Karolina Drozdowska Maria Navarro Skaranger

Frag­men­ty zapo­wia­da­ją­ce książ­kę Emi­ly fore­ver Marii Navar­ro Ska­ran­ger w tłu­ma­cze­niu Karo­li­ny Droz­dow­skiej, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 20 lute­go 2023 roku.

Więcej

Emily fofrever (1)

utwory / zapowiedzi książek Karolina Drozdowska Maria Navarro Skaranger

Frag­men­ty zapo­wia­da­ją­ce książ­kę Emi­ly fore­ver Marii Navar­ro Ska­ran­ger w tłu­ma­cze­niu Karo­li­ny Droz­dow­skiej, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 20 lute­go 2023 roku.

Więcej

Narratorka z sąsiedztwa

recenzje / ESEJE Aleksandra Byrska

Recen­zja towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Emi­ly fore­ver Marii Navar­ro Ska­ran­ger w tłu­ma­cze­niu Karo­li­ny Droz­dow­skiej, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 20 lute­go 2023 roku.

Więcej

Foliówka w końcu ląduje na ziemi

wywiady / o książce Karolina Drozdowska Maria Navarro Skaranger

Frag­men­ty książ­ki Emi­ly fore­ver Marii Navar­ro Ska­ran­ger w tłu­ma­cze­niu Karo­li­ny Droz­dow­skiej, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 20 lute­go 2023 roku.

Więcej

Emily forever (2)

utwory / zapowiedzi książek Karolina Drozdowska Maria Navarro Skaranger

Frag­men­ty zapo­wia­da­ją­ce książ­kę Emi­ly fore­ver Marii Navar­ro Ska­ran­ger w tłu­ma­cze­niu Karo­li­ny Droz­dow­skiej, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 20 lute­go 2023 roku.

Więcej

Emily fofrever (1)

utwory / zapowiedzi książek Karolina Drozdowska Maria Navarro Skaranger

Frag­men­ty zapo­wia­da­ją­ce książ­kę Emi­ly fore­ver Marii Navar­ro Ska­ran­ger w tłu­ma­cze­niu Karo­li­ny Droz­dow­skiej, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 20 lute­go 2023 roku.

Więcej

Narratorka z sąsiedztwa

recenzje / ESEJE Aleksandra Byrska

Recen­zja towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Emi­ly fore­ver Marii Navar­ro Ska­ran­ger w tłu­ma­cze­niu Karo­li­ny Droz­dow­skiej, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 20 lute­go 2023 roku.

Więcej