recenzje / KOMENTARZE

jak

Joanna Roszak

Autorski komentarz Joanny Roszak, towarzyszący wydaniu książki ploso Joanny Roszak, która ukazała się w Biurze Literackim 13 kwietnia 2020 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

jak

być jak tajem­ni­czy mle­czarz
z dzie­ciń­stwa pod­mie­nia­ją­cy butel­kę
pod drzwia­mi

brać puste
zosta­wiać peł­ne

sto­imy przed każ­dą stro­ną świa­ta
przez minu­tę
w ciszy


To jeden z naj­krót­szych tek­stów plo­sa (pisząc go, nie myśla­łam o tym, ale teraz wra­ca do mnie inny wiersz „jak”: „nie rzek­nę nic – bo mi jest smęt­no”). Naj­ści­ślej zazę­bia się wła­śnie z zakoń­cze­niem tytu­ło­we­go, tak­że opar­tym na porów­na­niu (jak):

[…] wszyst­ko to odsła­nia się stop­nio­wo
jak widok na świat gdy daw­no temu
zamknię­ta w samo­cho­dzie
ranek w ranek
cze­ka­łam aż tata zeskro­bie mróz z kolej­nych
pól szy­by

To dwa inten­syw­ne obra­zy moje­go dzie­ciń­stwa: udźwię­ko­wio­na sce­na kła­dze­nia butel­ki przez mle­cza­rza pod poje­dyn­czy­mi drzwia­mi – lichą gra­ni­cą nasze­go miesz­ka­nia i resz­ty pły­ty na poznań­skim osie­dlu, oraz poran­ne wycze­ki­wa­nie w samo­cho­dzie (w malu­chu zapar­ko­wa­nym przed blo­kiem) w dłu­gie wów­czas i mroź­ne zimy, aż tata odsło­ni świat, zeskro­bie z szyb śnieg i szron. Nie ma już zim nie­gdy­siej­szych, zabra­kło wie­lu innych obra­zów i ludzi.

Wier­sze powsta­wa­ły nie­opo­dal tego, co się roz­pa­da, w poszu­ki­wa­niu (s)pokoju, w pró­bie medy­ta­cji, bli­sko wody i drzew. I bli­sko tego, co sta­ra się być prze­ci­wień­stwem tur­bu­len­cji i znisz­cze­nia albo nada­niem mu jakie­go­kol­wiek sen­su. Same sta­ły się medy­ta­cją nad wysy­cha­ją­cą rze­ką, kar­czo­wa­nym lasem, nad myciem naczyń, nad odsła­nia­niem świa­ta, roz­cią­ga­ją­ce­go i roz­sy­pu­ją­ce­go się w codzien­nej nie­zwy­kło­ści.

O autorze

Joanna Roszak

Urodziła się w 1981 roku. Poetka, badaczka. Pracuje jako profesor w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk oraz jako nauczycielka języka polskiego w jednej z poznańskich szkół. Współfundatorka i wiceprezeska Fundacji Józefa Rotblata. Ostatnio wydała: Miejsce i imię. Poeci niemieckojęzyczni żydowskiego pochodzenia, Słyszysz? Synagoga. Wychodząc spod poznańskiej synagogi przy Wronieckiej oraz Żuraw z origami. Opowieść o Józefie Rotblacie. Redaktorka wielu książek zbiorowych (poświęconych m.in. Ingeborg Bachmann, Paulowi Celanowi czy Fernandowi Pessoi). Autorka tomów poetyckich: lele, wewe, tego dnia. W Biurze Literackim opublikowała zbiory wierszy: przyszli niedokonani (2018) oraz ploso (2020), a dekadę temu – złożoną z wywiadów (m.in. z Edwardem Balcerzanem, Stanem Borysem, Krystyną Miłobędzką i Andrzejem Falkiewiczem, Ewą Sułkowską-Bierezin, Janem Stolarczykiem, Marianem Grześczakiem) – książkę W cztery strony naraz. Portrety Tymoteusza Karpowicza. Redagowała także tom esejów Tymoteusza Karpowicza, który ukazał się w 2019 roku we Wrocławiu.

Powiązania