Komentarz do motta

„Powiedz mi, sio­stro, gdzie dro­ga na jaj­łag Bin­gio­łu?”
Awe­tik Issa­ha­kian

Mot­to Lamet to ostat­nia linij­ka nie­dłu­gie­go wier­sza Awe­ti­ka Issa­ha­kia­na (1875–1957) pod tytu­łem „Bin­gioł”. Pocho­dzi on z pierw­szej w Pol­sce książ­ko­wej publi­ka­cji ormiań­skie­go auto­ra, to jest Poezji wybra­nych w opra­co­wa­niu Pio­tra Kun­ce­wi­cza i Andrze­ja Szy­mań­skie­go, któ­re uka­za­ły się w 1975 roku w serii „Biblio­te­ka Poetów” Ludo­wej Spół­dziel­ni Wydaw­ni­czej. Prze­kła­dów – z prze­kła­dów rosyj­skich – doko­na­li róż­ni tłu­ma­cze. „Bin­gioł”, opa­trzo­ny autor­ską adno­ta­cją doty­czą­cą miej­sca i cza­su powsta­nia „Ere­wan, 1941”, prze­ło­żył Flo­rian Nie­uważ­ny. „Jaj­łag” to – wedle pomiesz­czo­ne­go w tym wyda­niu przy­pi­su tłu­ma­cza (lub redak­cji) – „let­nie pastwi­sko w górach, poło­ni­na”. Nato­miast tytu­ło­wy Bin­gioł to naj­praw­do­po­dob­niej mia­sto (i pro­win­cja) Bin­göl, obec­nie we wschod­niej Tur­cji, nie­gdyś w gra­ni­cach histo­rycz­nej Wiel­kiej Arme­nii.

Dla cie­ka­wych: w kolej­nym pol­skim wyda­niu ormiań­skie­go poety, któ­re­go nazwi­sko wystę­pu­je tu w nie­co odmien­nym zapi­sie (Awe­tikh Isa­ha­kian Wier­sze, wybrał i sło­wem wstęp­nym opa­trzył Andrzej Man­da­lian, PIW, 1979) znaj­dzie­my zupeł­nie inny utwór pod tytu­łem „Bin­goł” (z adno­ta­cją „Wie­deń, 1893”) w prze­kła­dzie, zapew­ne tak­że z rosyj­skie­go, autor­stwa Witol­da Dąbrow­skie­go.

Dla porząd­ku: ist­nie­je tak­że trze­cia wer­sja zapi­su nazwi­ska auto­ra „Bin­gio­łu” i „Bin­go­łu”. W tomie Poezja armeń­ska. Anto­lo­gia opra­co­wa­nym przez Andrze­ja Szy­mań­skie­go i Pio­tra Kun­ce­wi­cza, wyda­nym w serii „Poezja naro­dów Związ­ku Radziec­kie­go” przez Wydaw­nic­two Łódz­kie w roku 1984, znaj­dzie­my więc Awe­ti­ka Isa­ha­kja­na (z jego sztan­da­ro­wym poema­tem „Abu-l-Ala-Maari” w prze­kła­dzie Andrze­ja Szy­mań­skie­go). Nota­be­ne, frag­men­ty tego poema­tu, jed­na­ko­woż pod tytu­łem „Abúl-Alá al-Maari” pomiesz­czo­no też w Wier­szach w prze­kła­dzie Man­da­lia­na, nato­miast w Poezjach wybra­nych ten­że Andrzej Szy­mań­ski zaty­tu­ło­wał swo­je tłu­ma­cze­nie „Abul-Ala-Maari”.

No i tak to jest.