Lux ex Silesia

Lux ex Sile­sia

desz­czy się mia­sto
szczy­cą wie­żow­ce
szron i tłuszcz
szczel­nią szcze­li­nę w asfal­cie

czas war­sza­wie­je
i szyb­ko szyb­ko
w szy­bach tak­só­wek
czer­wo­ne okna i twarz na podusz­ce

grub­nie cień na murach gru­by
któ­rą Jerzy Gru­ba kazał zmie­nić w grób
ciem­no znów
gru­dzień gubi śnieg

oczy szczy­pie zwier­szo­ne powie­trze
kału­ży się Śląsk
kur­czy się życie
szczęść Boże, kur­wa, szty­ga­rzy tele­fon

Był wto­rek, może śro­da. Na pew­no jakiś nie­istot­ny dzień. Gru­dzień pew­nie, bo tu jest zawsze gru­dzień. Auto­bus linii 820 albo 830 – nie wiem, oba mają iden­tycz­ną tra­sę. Na Ślą­sku mia­sta nie mają wyraź­nych gra­nic, więc Kato­wi­ce uli­ca Cho­rzow­ska, albo już może Cho­rzów uli­ca Kato­wic­ka. Z pra­wej stro­ny fami­lo­ki – nie­wy­so­ka, cegla­na zabu­do­wa z począt­ku XX wie­ku, przez okno baba zaglą­da. Na podusz­ce wspar­ta, luster­ko z moto­ro­we­ru przy oknie zamon­to­wa­ne, świa­tło by się w nim odbi­ja­ło pięk­nie, gdy­by tyl­ko nie było tak ciem­no. Jadę tym auto­bu­sem, tak jak wczo­raj i przed­wczo­raj, i jutro, i w przy­szły wto­rek czy śro­dę, fami­lok co dzień star­szy o jeden dzień, baba w oknie też. W szy­bach odbi­ja­ją się szy­by kopal­nia­ne. Dym oble­pia wszyst­ko i trud­no go zmyć, marazm scho­wa­ny pod maras. Poprzed­ni przy­sta­nek w Kato­wi­cach. Wczo­raj to było inne mia­sto, jutro będzie inne mia­sto, jesz­cze dziś wie­czo­rem będzie już pew­nie tro­chę inne. War­sza­wa to Kato­wi­ce pół­no­cy (wszyst­ko, co na mapie od Kato­wic do góry, to pół­noc). Parę dni wcze­śniej prze­jeż­dża­łem koło Wuj­ka – kopal­ni, pod któ­rą w ’81 popły­nę­ła krew. Ogień do straj­ku­ją­cych kazał otwo­rzyć komen­dant Jerzy Gru­ba, za zna­ko­mi­te zasłu­gi w otwie­ra­niu ognia do straj­ku­ją­cych nagro­dzo­ny krzy­żem i awan­sem. Myślę, że Śląsk to jest wiersz. No bo jak ina­czej wytłu­ma­czyć, że czło­wiek zamie­nia­ją­cy kopal­nię w grób ma na nazwi­sko Kopal­nia? Bo Gru­ba to kopal­nia po ślą­sku. I krzyż jesz­cze. Śląsk to jest wiersz, któ­ry wystar­czy spi­sać. No więc jadę auto­bu­sem linii 820 lub 830 i spi­su­ję Śląsk w tele­fo­nie – kawiar­nia­ne ser­wet­ki mają dziś sys­tem IOS i sys­tem auto­ma­tycz­nej  korek­cji błę­dów. Nie­przy­dat­ny zupeł­nie, bo wier­sze zawsze pisa­ne są w obcym języ­ku. No więc spi­su­je w tym tele­fo­nie, ekran zbi­ty, szyb­ka wyglą­da jak tatu­aż na łok­ciu kry­mi­na­li­sty. I przy­po­mi­na mi się, że kie­dyś tele­fon to był tele­fon kopal­nia­ny, co wisiał w przed­po­ko­ju u nas, ze 25 metrów nad zie­mią, bo ósme pię­tro w blo­ku dwu­na­sto­pię­tro­wym. Służ­bo­we roz­mo­wy ojców-gór­ni­ków przez tele­fon kopal­nia­ny – wła­ści­wie to bar­dziej taki radio­wę­zeł był – to doświad­cze­nie poko­le­nio­we ślą­skich dzie­ci uro­dzo­nych w latach 80. Ta mie­szan­ka reli­gij­nych zwro­tów i pod­le woj­sko­we­go języ­ka jed­no­cze­śnie nas fascy­no­wa­ła i prze­ra­ża­ła. Prze­plot sacrum i pro­fa­num, któ­ry w każ­dym innym miej­scu był­by bluź­nier­stwem. Ostat­ni wers to pró­ba odda­nia tej spe­cy­ficz­nej poety­ki, któ­rą nazwa­łem „szty­ga­rze­niem”. Tak, Śląsk to wiersz, któ­ry wystar­czy­ło spi­sać.