Mapa podróży

Książ­ka Gio­van­nie­go Catel­le­go (ur. 1965) w ukła­dzie utwo­rów i ich kon­struk­cji w pewien spo­sób kon­ty­nu­uje meto­dę lite­rac­ką Char­le­sa Bau­de­la­ire­’a z Pary­skie­go spli­nu. W nar­ra­cji, poetyc­kiej prze­strze­ni nawią­zu­je do meta­for fran­cu­skie­go poety René Cha­ra. To bar­dzo cie­ka­wa poetyc­ka pro­za. Każ­dy obraz ma w sobie melan­cho­lij­ny pej­zaż, jest pró­bą zatrzy­ma­nia w sło­wie cie­nia, rzu­ca­ne­go przez czas. Catel­li pisze: „(…) jeste­śmy sami, szu­ka­my, nie mając przed sobą praw­dzi­we­go świa­tła, i pozo­sta­nie­my taki­mi w ciem­no­ści, w śle­pym łosko­cie, w jesz­cze więk­szym mro­ku (…)”. Książ­kę wło­skie­go poety czy­ta się bar­dzo dobrze, zasłu­ga w tym tłu­ma­cze­nia, wyczu­wa się w niej sens podro­ży, rzu­ca­ny przez poetyc­ką prze­strzeń. Jest w tych meta­fo­rach-obra­zach nawią­za­nie do lite­rac­kiej wędrów­ki Home­ra i Dan­te­go, ale w tej poetyc­kiej podró­ży cho­dzi o wyzby­cie się obco­ści, zmia­na miej­sca wyni­ka z bra­ku korze­ni, z tego, że nie zamiesz­ku­je­my już w kul­tu­rze, cywi­li­za­cji, jeste­śmy „poza”: poza domem, poza tra­dy­cją, poza życiem. Przy­wo­ła­łem Bau­de­la­ire­’a, któ­ry zada­wał obce­mu przy­by­szo­wi pyta­nie: gdzie leży jego ojczy­zna, i odpo­wia­dał, że nie wie, pod jakim leży nie­bem. Tęsk­no­ta Catel­le­go jest czy­sta, nie­mal­że „wyde­sty­lo­wa­na”, kolej­ne poetyc­kie obra­zy są zasty­głą prze­strze­nią wspo­mnie­nia. Współ­cze­sne poczu­cie bez­dom­no­ści pozwa­la nam tyl­ko zamiesz­ki­wać w meta­fo­rze i sztu­ce: „(…) tyl­ko ja nadal sto­ję o kil­ka kro­ków od prze­pa­ści i zaci­skam w dło­niach tę nie­ru­cho­mą chwi­lę, wpa­tru­ję się w coś, cze­go ist­nie­nia nikt nawet nie podej­rze­wał (…)”. Poje­dy­nek arty­sty z pięk­nem zawsze koń­czy się trium­fem natu­ry, śmier­ci, ale może podróż neu­tra­li­zu­je smu­tek, pozwa­la opi­sać cień, rzu­ca­ny przez ist­nie­nie.

Pro­mo­cja książ­ki wło­skie­go poety w Łodzi odby­ła się w ramach cyklicz­nych spo­tkań w „Małej Lite­rac­kiej” w Teatrze Nowym. Cie­ka­we, że teatr sta­je się poetyc­ką ago­rą, meta­fo­ra łączy się ze sce­nicz­ny­mi obra­za­mi, teatral­ną prze­strze­nią. W ostat­nim spek­ta­klu Tade­usza Kan­to­ra Nigdy tu już nie powró­cę, wypo­wie­dzia­ne zosta­ją sło­wa: „W nocy 24 stycz­nia 44 roku wró­cił Ulis­ses do Kra­ko­wa, do swo­jej Ita­ki”. Meta­fo­ry Catel­le­go są wła­śnie takim powro­tem i prze­bu­dze­niem. Książ­ka wło­skie­go poety w swo­ich meta­fo­rach przy­wo­łu­je „teatr cie­nia”, jest meta­fi­zycz­ną podró­żą. Może sens nasze­go „bycia tu” to nie­ustan­ne poszu­ki­wa­nie nie­moż­li­we­go, poszu­ki­wa­nie korze­ni, by nie czuć meta­fi­zycz­nej samot­no­ści. Poetyc­ka pro­za Gio­van­nie­go Catel­le­go jest pró­bą zapeł­nie­nia bez­dom­no­ści. Podróż w meta­fo­rze pozwa­la poecie i czy­tel­ni­ko­wi stwo­rzyć mapę ist­nie­nia.