Nie gódź się

Przed rokiem w Sta­cji Lite­ra­tu­ra 23 przy­wo­ły­wa­ny był wiersz Boba Dyla­na „Cza­sy nad­cho­dzą nowe”, któ­ry zno­wu po pięć­dzie­się­ciu latach oka­zał się wyjąt­ko­wo aktu­al­ny, bo „daw­ny ład sta­je na gło­wie”, „świat nie myśli już jed­na­ko­wo” i „wszyst­ko jest do bitwy goto­we”. Prze­ko­ny­wa­li­śmy uczest­nicz­ki i uczest­ni­ków naj­star­sze­go festi­wa­lu lite­rac­kie­go w Pol­sce, a tak­że poet­ki i poetów, pro­za­icz­ki i pro­za­ików: „daj­cie porwać się”, bo ina­czej „jeste­ście bez szans”.

I uda­ło się „porwać” do tego stop­nia, że moty­wem prze­wod­nim wier­szy i opo­wia­dań doraź­nych 2019 roku sta­ła się fra­za „Nie gódź się” pocho­dzą­ca z tek­stu „Radio Bag­dad” Pat­ti Smith. Wiersz ten powstał w 2003 roku w odpo­wie­dzi na akcję mili­tar­ną wojsk NATO, wymie­rzo­ną w rzą­dzo­ny przez Sad­da­ma Husaj­na Irak. Był sprze­ci­wem wobec „bar­ba­rzyń­skich wojsk dep­czą­cych wspa­nia­łą tra­dy­cję Bag­da­du, mia­sta uczo­nych i arty­stów”.

Liczą­cy 145 wer­sów tekst zain­spi­ro­wał współ­cze­snych twór­ców do napi­sa­nia swo­ich „instruk­cji mówie­nia nie” wobec prze­mo­cy fizycz­nej i psy­chicz­nej. Powsta­ły lite­rac­kie akty nie­zgo­dy na świat, w któ­rym jest tyle wyklu­cza­nych i prze­śla­do­wa­nych grup czy mniej­szo­ści. Są to tek­sty peł­ne sprze­ci­wu wobec hej­tu, poni­ża­nia, nie­to­le­ran­cji i łama­nia praw. Wyzy­sku i wyko­rzy­sty­wa­nia. Nisz­cze­nia i gło­du. Aktów ter­ro­ru i wojen.

„Nie gódź się z bliź­nie­go nie­do­lą, nie gódź się z bliź­nie­go nie­do­wła­dem” – śpie­wa­ła Pat­ti Smith, któ­rej wier­sze zosta­ły zgro­ma­dzo­ne w obszer­nej anto­lo­gii w prze­kła­dzie Fili­pa Łobo­dziń­skie­go, będą­cej jed­ną z książ­ko­wych pre­mier Sta­cji Lite­ra­tu­ra 24. Artyst­ka woła­ła: „wycią­gnij dłoń!”. Spró­bo­wa­li­śmy i my. W alma­na­chu zna­la­zły się trzy­dzie­ści trzy tek­sty – dwa­dzie­ścia czte­ry bio­rą­ce udział w kon­kur­sie oraz dzie­więć napi­sa­nych przez uzna­nych pol­skich poetów i poet­ki, pra­gną­cych gło­śno powie­dzieć: „Nie godzę się”.

Tego­rocz­ny week­end pisa­nia wier­szy i opo­wia­dań przy­padł na 24, 25 i 26 maja. To wyda­rze­nia z tych dni, a tak­że poprze­dza­ją­ce­go je okre­su, wypeł­nia­ją wszyst­kie tek­sty zawar­te w alma­na­chu. Na ten czas przy­pa­dły wybo­ry do Euro­par­la­men­tu, ale tak­że Dzień Mat­ki. Kil­ka dni wcze­śniej pre­mie­rę miał film Tyl­ko nie mów niko­mu bra­ci Sekiel­skich, któ­ry nie pozo­sta­wił obo­jęt­ny­mi tak­że wie­lu pisa­rzy. W Lyonie doko­na­no zama­chu, a połu­dnio­wa Pol­ska zma­ga­ła się z falą powo­dzio­wą.

Współ­cze­sna lite­ra­tu­ra coraz moc­niej anga­żu­je się w bie­żą­ce spra­wy. Udo­wod­ni­ła to już wyda­na w 2016 roku w Biu­rze Lite­rac­kim anto­lo­gia Zebra­ło się śli­ny. Udo­wad­nia to rów­nież niniej­szy alma­nach, któ­ry, jak moc­no wie­rzę, będzie inspi­ro­wał kolej­nych twór­ców do „nie­go­dze­nia się”. A tak­że do dzie­le­nia się z inny­mi (zyski ze sprze­da­ży książ­ki prze­zna­czo­ne zosta­ną na cele dobro­czyn­ne).

Książ­kę, nad któ­rą pra­ce zakoń­czy­li­śmy w ostat­nich dniach czerw­ca 2019 roku, koń­czy utwór „Sza­łas wznie­sio­ny w ostat­nim dniu ‘naro­do­we­go pisa­nia wier­szy i opo­wia­dań’” Bian­ki Rolan­do z wer­sem „teraz ‘naród’ musi zawo­łać wier­szem!”. A zatem teraz czas na Cie­bie, dro­ga czy­tel­nicz­ko i dro­gi czy­tel­ni­ku. „Nie gódź się z bliź­nie­go nie­do­lą”!