O poezji Anny Podczaszy

Anna Pod­cza­szy prze­ko­na­ła mnie mię­dzy inny­mi dezyn­wol­tu­rą wobec poważ­ne­go i regu­lar­nie eks­plo­ato­wa­ne­go tema­tu w lite­ra­tu­rze. Wobec nie­moż­li­wo­ści poro­zu­mie­nia się za spra­wą języ­ka, wobec tego wszyst­kie­go, co w rezul­ta­cie inte­rak­cji komu­ni­ka­cyj­nej pozo­sta­wia szum, nie­do­po­wie­dze­nia, wie­lo­znacz­ność. Dia­gno­zu­jąc stan uwię­zie­nia w sło­wie oraz przed­sta­wia­jąc swo­je dowo­dy na nie­obra­bial­ność języ­ko­we­go two­rzy­wa, któ­re ma to do sie­bie, że potra­fi stać się dotkli­wie auto­no­micz­nym depo­zy­ta­riu­szem moż­li­wo­ści same­go twór­cy, Pod­cza­szy nie wyko­nu­je gestów, któ­re mogły­by świad­czyć o jakiejś dra­ma­tycz­no­ści tej sytu­acji dla niej samej ani nie pozwa­la sobie na – sfor­mu­ło­wa­ne wprost, bądź dają­ce się wyin­ter­pre­to­wać – teatral­ne gesty, któ­re mia­ły­by dowieść, że – o ile tak moż­na to ująć – ujmo­wa­nie języ­ka w ten spo­sób sta­no­wi podej­ście jedy­ne i osta­tecz­ne rów­nież w ogól­nym wymia­rze.

Tu nie ma żad­nych ostrych, roz­pacz­li­wych reak­cji (war­to to wychwy­cić dla­te­go, że poeci mówią­cy o wyczer­pa­niu języ­ka w ogó­le, skłon­ni są sku­piać uwa­gę na wła­snej moż­no­ści wobec nie­moż­li­we­go, co może nasu­wać na myśl jakiś anty­lin­gwi­stycz­ny mesja­nizm). Jest: luz, spo­kój, iro­nia, cza­sem skłon­ność do sar­ka­stycz­ne­go rewan­ży­zmu: „I prze­śla­du­je mnie myśl o nie­unik­nio­nym / zwy­cię­stwie, o tym, że bez bólu odwró­ci­my się kie­dyś / od goto­wych słów, całym tym bogac­twem obda­rza­jąc / stu­den­tów mozol­nie dobie­ra­ją­cych przed­rost­ki”. Znaj­dzie­my tu – chciał­bym szcze­gól­nie to pod­kre­ślić – obo­jęt­ność. Nie­wy­dol­ność języ­ka nie ozna­cza nie­moż­li­wo­ści świa­ta – Pod­cza­szy wspo­mi­na o legen­dach, któ­re „powsta­ną się bez wzglę­du / na to, w jakim języ­ku wyszep­ta­ne zosta­nie zaklę­cie: abra­ka­da­bra, hokus pokus”.

Anna Pod­cza­szy jest rów­nież autor­ką wier­szy, któ­rych obec­ność w jej tomie nie zosta­ła wyeks­po­no­wa­na tak inten­syw­nie: wycy­ze­lo­wa­nych, kon­fe­syj­nych utwo­rów. Lapi­dar­nych i inte­re­su­ją­cych zapi­sków skre­ślo­nych wobec nie­wy­star­czal­no­ści świa­ta, nie języ­ka: „Otwie­ra się jed­nak – / I w mar­twej niby ranie jakaś / żył­ka jak­by rącz­ki do cie­bie wycią­ga­ła / woła­jąc: / weź mnie”. Na nie rów­nież – podob­nie jak na wąt­ki domi­nu­ją­ce w całej twór­czo­ści Pod­cza­szy – war­to zwró­cić uwa­gę.