O poezji Magdaleny Bielskiej

Od prze­czy­ta­nia debiu­tanc­kie­go tomu Mag­da­le­ny Biel­skiej mam wra­że­nie, dla moje­go oso­bi­ste­go zachwy­tu nad jej liry­ką nie ufor­mo­wa­łem go nigdy w rów­no­brz­mią­cą myśl, kate­go­rycz­ny osąd, że moż­li­we jest pisa­nie w tak pro­sty, esen­cjo­nal­ny spo­sób o pod­sta­wo­wych kate­go­riach uza­sad­nia­ją­cych i rów­no­cze­śnie ogra­ni­cza­ją­cych naszą tu obec­ność. Biel­ska usta­wia je wobec darem­no­ści, wobec pust­ki. Być może ta pust­ka nasta­ła w miej­sce prze­py­chu cza­su prze­szłe­go. Być może ma wymo­wę nie tak nostal­gicz­ną, jak to zakła­dam, ale funk­cjo­nu­je na zasa­dzie ponad­pla­no­we­go ele­men­tu, dodat­ko­we­go żywio­łu, któ­ry, sam w sobie nie­na­ru­szal­ny i nie­uchwyt­ny, zakłó­ca naszą orien­ta­cję wzglę­dem nama­cal­nych wymia­rów rze­czy­wi­sto­ści: od roz­le­głych per­spek­tyw do śla­do­wych deta­li. Może wła­śnie to minio­ne, to prze­szłe nie­spo­strze­że­nie wypa­dło z owej rze­czy­wi­sto­ści i pozba­wi­ło ją cało­ści, satys­fak­cjo­nu­ją­ce­go zamknię­cia: „Koń­czy się dzień i nie zaczy­na noc”, a przy spo­sob­no­ści na zawsze uczy­ni­ło obcą i obo­jęt­ną: ją samą i boha­te­rów wier­szy, ska­za­nych na „wza­jem­ne / mija­nie się, obo­jęt­ne”.

Bez­u­ży­tecz­na oka­zu­je się pamięć, raz po raz wymu­sza­ją­ca spoj­rze­nie w prze­szłość i roz­pa­mię­ty­wa­nie tego, co już nigdy nie wró­ci i począt­ko­wo wła­ści­wie nie wia­do­mo, czy w ogó­le kie­dy­kol­wiek wyda­rzy­ło się w wid­mo­wym świe­cie Mag­da­le­ny Biel­skiej, ale potem widzi się, że tak, że musia­ło się zda­rzyć, sko­ro pozo­stał brak, wyeks­po­no­wa­ny, w każ­dym momen­cie dotkli­wy, nigdy nie­na­sy­co­ny: „sły­sze­li szum; morza, któ­re daw­no minę­ło / i nie zosta­ło zastą­pio­ne niczym innym.” Biel­ska nie doma­ga się zwro­tu stra­ty, tu nie ma spa­zmu, nie ma kon­wul­sji. Świa­do­mość doko­na­nej gra­bie­ży nie zosta­ła nigdy zaże­gna­na, ale z tego, co pozo­sta­ło, moż­na wytwo­rzyć, choć­by nie­trwa­łe, szyb­ko prze­mi­ja­ją­ce – spo­kój i wytchnie­nie.

Zbęd­na, darem­na, cza­sem natar­czy­wa jest prze­strzeń w Brzyd­kich zwie­rzę­tach, dla Biel­skiej ozna­cza­ją­ca nie tyle miej­sca oswo­jo­ne, ile abs­trak­cyj­ny i – przez to odle­gły – amal­ga­mat sche­ma­tów i form. Pod­su­wa na myśl nie kunszt archi­tek­to­nicz­nej wizji, ale trud, któ­ry nadał mu osta­tecz­ny kształt: „Za oknem poja­wia­ją się zna­jo­me uli­ce i budyn­ki, / nie od razu roz­po­zna­wa­ne, / jak­by wró­ci­ło się ze świa­ta, w któ­rym nie ma nicze­go / i cały nad­miar mate­rii form boga­te­go mia­sta / nie zachwy­ca, budzi raczej zdzi­wie­nie i nie­smak / nad pie­czo­ło­wi­to­ścią i mozo­łem, z któ­ry­mi te for­my były budo­wa­ne”.

Brzyd­kie zwie­rzę­ta to poru­sza­ją­cy tom. Przez opi­sa­ną darem­ność, daw­ną i teraź­niej­szą, przez obcość i obo­jęt­ność, zogni­sko­wa­ną zwłasz­cza tam, gdzie spo­dzie­wa­li­by­śmy się – być może w naiw­no­ści, a może po pro­stu natu­ral­ną kole­ją rze­czy – żar­li­wo­ści, emo­cji, reak­cji. Pomię­dzy ludź­mi. Ale nic z tego, Mag­da­le­na Biel­ska nawet zwra­ca­jąc się ku przy­szło­ści, nie zapo­wia­da nadej­ścia meta­mor­fo­zy: „To zosta­nie – wpa­trze­nie / i pust­ka zimo­wej uli­cy”.