O poezji Sławomira Elsnera

Sła­wo­mir Elsner przed­sta­wił świat wylud­nio­ny. Dotkli­wy, uty­li­zu­je nawet emo­cje swo­je­go wła­ści­wie jedy­ne­go miesz­kań­ca – „męż­czy­zny bez twa­rzy, uro­cze­go szki­cu czło­wie­ka”. Ów miesz­ka­niec wyco­fał się z tego świa­ta, wciąż zasta­na­wia mnie, dla­cze­go tak postą­pił: czy dla­te­go, że stwier­dził w sobie nisz­czy­ciel­skie moż­li­wo­ści i po pro­stu zamknął się w izo­la­cji, przy spo­sob­no­ści ewa­ku­ując ludzi ze swo­je­go oto­cze­nia, czy też dla­te­go, że sama rze­czy­wi­stość zmu­si­ła do go wyko­na­nia tego gestu. Nie dała mu tego, cze­go ocze­ki­wał, prze­ciw­nie: przy­gnio­tła go, zdru­zgo­ta­ła. Spo­ro prze­ma­wia za tą dru­gą moż­li­wo­ścią: boha­ter Elsne­ra przy­po­mi­na czło­wie­ka znaj­du­ją­ce­go się na skra­ju wyczer­pa­nia, zatem jeśli mia­ła tu miej­sce kon­fron­ta­cja, to wła­śnie jego zmu­szo­no do kapi­tu­la­cji. Do życia uta­jo­ne­go: na dnie, w piw­ni­cy, gdzie „Cza­sa­mi ktoś […] puka / i cien­ka szyb­ka drży, żarów­ka dyn­da / na dru­cie jak maleń­ka czasz­ka. // Kie­dy się prze­pa­li, znik­nę”. Tak mógł­by mówić ten, kto prze­grał, nie dosto­so­wał się, zna­lazł sobie niszę, w któ­rej powo­li gaśnie.

Cza­sem jesz­cze wycho­dzi na zewnątrz – zda­rza się, że wyłącz­nie w snach. Psy mu towa­rzy­szą – obszcze­ku­ją go. Wykry­ły intru­za: „Zasną­łem w tru­mien­nej pozy­cji, /śniło mi się, że sze­dłem dro­gą / przy torach, skost­nia­ły z zim­na. / Zewsząd uja­da­ły psy.” Świat do nie­go prze­ma­wia wście­kłym, psim języ­kiem. Potem wra­ca do sie­bie, do pod­zie­mia, do cia­ła. Ale nawet ono oka­zu­je się nie­wy­star­cza­ją­ce: „Cie­śni­na, w któ­rej się nie miesz­czę, / nazy­wa się cia­ło” – stwier­dza Elsner. Z kolei w utwo­rze pt. „Wiersz miło­sny” zapi­su­je: „Nie zado­mo­wi­łem się w żad­nej z two­ich odmian”, lecz nie wia­do­mo, czy mówi o miło­ści czy o swo­ich wcie­le­niach. I to jest intry­gu­ją­ce, i prze­ra­ża­ją­ce zara­zem: to nie­przy­sta­wa­nie: do świa­ta, do sie­bie same­go, do uczuć. A ponad­to – rzad­ko mam przy­jem­ność, aby to powie­dzieć – Anty­po­dy Sła­wo­mi­ra Elsne­ra to książ­ka praw­dzi­wa. Z jego pust­ki. Z jego mię­sa.