O poezji Tomasza Pułki

Zda­rza się, że nad wier­szem wid­nie­je postać auto­ra. Nie ta, któ­rą czy­tel­nik może sobie wyobra­zić, ale ta real­na. Cza­sem jej obec­ność jest led­wie wyczu­wal­na, cza­sem zawi­sa cięż­ko jak śla­ma­zar­ne wid­mo, któ­re nie potra­fi ode­rwać się od wła­sne­go sło­wa, nie może porzu­cić efek­tów swo­je­go wysił­ku. Zaufać. Moż­na by sądzić, że ta postać, nie raz wypo­sa­żo­na w arse­nał beł­ko­tli­wych ide­olo­gii uza­sad­nia­ją­cych powsta­nie wier­sza oraz asor­ty­ment dyrek­tyw, wska­zu­ją­cych pożą­da­ne moż­li­wo­ści jego odbio­ru, poja­wia się w celu pozba­wie­nia czy­tel­ni­ka ele­men­tar­ne­go pra­wa – do prze­czy­ta­nia wier­sza na swój nie­obli­czal­ny i pogma­twa­ny, ale wła­sny spo­sób.

Toma­sza Puł­kę doce­niam i sza­nu­ję za to, że nie wisi nad wier­szem. Nie waru­je wokół wła­sne­go sło­wa, nie dybie z forem­ka­mi na gust czy­tel­ni­ka. Nie bawi się w sufle­ra, gdy wysta­wia­ją sztu­kę, któ­rą sam napi­sał. Nie wymu­sza na czy­tel­ni­ku ocze­ki­wa­nych postaw, może i nie­szcze­gól­nie o nie­go dba, ale za to bez­in­te­re­sow­nie i cało­ścio­wo mu ufa. Zresz­tą, to kom­plet­na defor­ma­cja per­spek­ty­wy, budzą­cy zaże­no­wa­nie parok­syzm oso­bo­wo­ści, bez­wol­ne wła­że­nie w nie swo­je kom­pe­ten­cje: dbać o czy­tel­ni­ka. Puł­ka ofe­ru­je mu wol­ność i ten gest, ozna­cza­ją­cy powstrzy­ma­nie się od wyko­na­nia pew­nych czyn­no­ści, ma dla mnie więk­sze zna­cze­nie i więk­sze żywię dla nie­go uzna­nie, niż mam dla sytu­acji, w któ­rej poeta pro­wa­dzi mnie za rękę i natar­czy­wie poka­zu­je, zapa­mię­ta­le tłu­ma­czy, wymow­nie obja­śnia, że moty­la znaj­dę na górze kwie­cia, a żuka na kupie gno­ju.

Tomasz Puł­ka swo­ją liry­kę, ory­gi­nal­ną, ale skom­pli­ko­wa­ną wsku­tek dyna­micz­ne­go spla­ta­nia się zróż­ni­co­wa­nych dyk­cji, kła­dzie przed czy­tel­ni­kiem wprost, i co z nią ten czy­tel­nik, cza­sem zale­d­wie iro­nicz­nie prze­strze­żo­ny: „są gra­ni­ce /smaku; to nami kie­ru­je i kie­dyś zabi­je”, zro­bi, to jego rzecz. Jego decy­zja. Jeśli oka­że się apro­bu­ją­ca, to zna­czy, że pod­jął wyzwa­nie, że sta­nie wobec wier­sza sam, nie­przy­spo­so­bio­ny do tego przez auto­ra. Jeśli nie, trud­no. Nikt go hodo­wać ani napra­wiać nie zamie­rza.

Poeta, któ­ry ufa czy­tel­ni­ko­wi, ufa wła­sne­mu wier­szo­wi. Tak postę­pu­je Tomasz Puł­ka. Jest jak emi­tent, wypusz­cza­ją­cy w obieg mone­tę, świa­do­my, że jej war­tość leży w niej samej i pozo­sta­je abso­lut­nie nie­za­leż­na od tego, czy odbior­ca prze­czy­ta, co zosta­ło napi­sa­ne na awer­sie czy – excu­se le mot – rewer­sie. A po Rewers, a tak­że dwa następ­ne tomi­ki Puł­ki, war­to się­gnąć. Choć­by po to, żeby poczuć się w cudzym wier­szu swo­bod­nie jak w swo­im wła­snym domu, a że nie­któ­rym ludziom żad­ne miesz­ka­nie nie odpo­wia­da – to już osob­na histo­ria.