O wierszach Dominika Piotra Żyburtowicza

Domi­nik Żybur­to­wicz odważ­nie się­ga po to, co zasad­ni­cze. Miłość i śmierć. Pro­wa­dzi go ta sama zmy­sło­wość, któ­ra wio­dła Otę Pavla, kie­dy powra­cał do cza­su dzie­ciń­stwa spę­dzo­ne­go wśród rzek i leśnych sta­wów. Nie bez powo­du jeden z wier­szy Żybur­to­wi­cza, a tak­że tytuł pre­zen­to­wa­ne­go tu zesta­wu nawią­zu­je do naj­bar­dziej zna­ne­go i naj­bar­dziej przej­mu­ją­ce­go zbio­ru opo­wia­dań cze­skie­go pisa­rza. Ta sama deli­kat­ność, ta sama wia­ra. Ufność w życie, któ­re moż­na zaśmie­cić, któ­re może zaświ­nić się samo, ale zawsze posia­da jakiś nie­ska­zi­tel­nie czy­sty wymiar – może być to etap, jakiś czas minio­ny, może być samo jego źró­dło, nie­ska­żo­ne. Dla Żybur­to­wi­cza roz­świe­tle­niem oka­zu­je się tak­że śmierć, sta­je się epi­zo­dem w wiecz­nej obec­no­ści, nicze­go nie koń­czy. „Jeże­li po śmier­ci miłość ist­nie­je, na pew­no / jest to wio­sna, świa­tło” – prze­ko­nu­je Żybur­to­wicz. Powrót umar­łych doko­nu­je się wte­dy, gdy „widzisz jasny pył na wszyst­kich swo­ich rze­czach”. Ale to nie jest osad, nie proch roz­pa­du, to nie pył tru­mien­ny, ale ślad olśnie­wa­ją­cej eks­plo­zji – to pył przy­po­mi­na­ją­cy czą­stecz­ki mkną­ce po wybu­chu prze­strze­ni i pierw­szych sekund wszech­świa­ta, drob­ne dowo­dy potęż­nych naro­dzin.

„gdy prze­by­wasz dale­ko (a tak jest teraz zawsze)” – zapi­su­je Żybur­to­wicz. Czy­li utra­co­na zdol­ność fizycz­ne­go potwier­dze­nia obec­no­ści waż­nej oso­by nie ozna­cza defi­ni­tyw­nej utra­ty, nie pozba­wia pew­no­ści, że ist­nie­je ona nadal, rów­no­le­gle, może w innym porząd­ku, może w innym życiu. Dale­ko – to mia­ra z nasze­go świa­ta, mogły­by dosko­na­le wid­nieć na niej dokład­niej­sze i wymier­niej­sze stop­nie, ale tu nie cho­dzi o rachu­nek, ale o wysła­nie pew­ne­go sygna­łu: moż­li­wość osta­tecz­ne­go zni­we­cze­nia – może bez­pow­rot­nej śmier­ci, może roz­sta­nia na zawsze – zosta­je wyklu­czo­na. Może to wia­ra naiw­na, ide­ali­stycz­na, ale dla mnie pozo­sta­je waż­niej­sze, że nie jest wymu­szo­na, sztucz­na, spo­ra­dycz­nie bywa nawet dosma­czo­na przez dystans: „Tak koń­czy się noc w pod­gwiezd­nej bajecz­ce”. Ale ta bajecz­ka, ten opis dzie­ciń­stwa, jest fun­da­men­tal­nie auten­tycz­ny. Domi­nik Żybur­to­wicz nie obej­rzał jej w tele­wi­zo­rze, nie usły­szał od zna­jo­me­go. Dopie­ścił ją, być może pod­ko­lo­ry­zo­wał, ale jej nie poży­czył. A gdy­by nawet tu i ówdzie zełgał, ja i tak zawsze bar­dziej sza­nu­ję poetę, któ­ry kła­mie na swo­im niż uda­je na cudzym. Zatem: oto poeta i świat – jego wła­sny.