O wierszach Patryka Czarkowskiego

Moje zdzi­wie­nie nad wier­sza­mi Par­ty­ka Czar­kow­skie­go – że jego sło­wo, wobec poetów mowy zwię­złej: Cela­na, Róże­wi­cza czy Kun­ze­go, a potem wobec licz­nych poetów, któ­rzy czer­pa­li z tej mowy tak zapa­mię­ta­le, że zatra­ci­li jej esen­cję, prze­mie­nia­jąc wiersz w oswo­jo­ny i roz­po­zna­wal­ny sche­mat gra­ficz­ny – pozo­sta­ło żywe. Tak to widzę: for­ma, dopro­wa­dzo­na do per­fek­cji przez mistrzów, wyja­ło­wio­na przez naśla­dow­ców, być może w prze­ko­na­niu, że mają do czy­nie­nia z matry­cą, na któ­rej wystar­czy poło­żyć treść, i Patryk Czar­kow­ski, któ­ry wyry­wa ów wiersz z nawy­ku mecha­nicz­ne­go i kom­for­to­we­go uży­wa­nia. Odna­wia go i odświe­ża, nie sta­wia for­my przed sen­sem: nawar­stwia­ją się rów­no­cze­śnie. W efek­cie zamiast obra­zu speł­nio­ne­go obo­wiąz­ku powsta­je wiersz. Na ogół lapi­dar­ny, wypo­wia­da­ny ści­szo­nym, ale zde­cy­do­wa­nym gło­sem: „naucz mnie mowy i spraw/ by na mnie w niej/ nie było miej­sca”.

Poezja to sztu­ka ukła­da­nia słów. W przy­pad­ku Czar­kow­skie­go zda­rza się, że układ zale­d­wie kil­ku­na­stu wyra­zów wystar­czy, żeby mnie zatrzy­mać i zasta­no­wić. War­to pod­kre­ślić, że nie zja­wia­ją się w jego liry­ce sło­wa udziw­nio­ne, wygrze­ba­ne z nie­dzi­siej­szych słow­ni­ków i przez to wyma­ga­ją­ce potem autor­skiej obsłu­gi. Prze­ciw­nie: nor­mal­ne sło­wa, któ­re moż­na usły­szeć na uli­cy, ale wybra­ne i spa­so­wa­ne tak, żeby two­rzy­ły nie­po­wta­rzal­ną całość. Jak choć­by tu: „że się umiera/ i że śmier­ci nie ma” – zapi­sy tego typu uzmy­sła­wia­ją, że egzy­sten­cję czło­wie­ka odmie­rza pew­na licz­ba obie­gów Zie­mi dooko­ła Słoń­ca, że życie to zale­d­wie moment opo­ru pomię­dzy naro­dzi­na­mi a śmier­cią.

Głę­bo­kość myśli odwrot­nie pro­por­cjo­nal­na do dłu­go­ści utwo­ru? Dla­cze­go nie? Wła­śnie za to – mię­dzy inny­mi – cenię liry­kę Patry­ka Czar­kow­skie­go.