O wierszach Urszuli Kulbackiej

W wier­szach Urszu­li Kul­bac­kiej spodo­ba­ła mi się skłon­ność do roz­po­zna­wa­nia rze­czy­wi­sto­ści nie wyłącz­nie poprzez zmysł wzro­ku. Spoj­rze­nie zosta­ło zastą­pio­ne przez słuch, jak choć­by tu: „trzę­sa­wi­sko zaro­śnie / i wytłu­mi gło­sy”, ale tak­że przez dotyk: „w tym miej­scu nara­sta wil­goć, roz­cho­dzi się po ścia­nach”. Kul­bac­ka pisze bli­sko cie­le­sno­ści, pozo­sta­je w pobli­żu tego, co nama­cal­ne, co moż­na wychwy­cić wyłącz­nie orga­no­lep­tycz­nie. Rów­no­cze­śnie w jej utwo­rach spo­ty­ka­my spo­ro por­tre­tów okru­cień­stwa, ale nie został na nie poło­żo­ny żaden punkt cięż­ko­ści, natu­ral­nie obo­jęt­ne, przy­na­le­żą do tego świa­ta na zasa­dzie nie­odzow­ne­go ele­men­tu. Wspo­mnia­ne okru­cień­stwo oka­zu­je się loso­we, tak dzie­je się w przy­pad­ku wpa­da­ją­cych w prze­rę­bel dzie­ci, któ­re „chcia­ły spraw­dzić, czy / przy dnie jest rze­czy­wi­ście naj­cie­plej”, nie­kie­dy wyni­ka z połą­cze­nia nie­u­kształ­to­wa­nej świa­do­mo­ści z bestial­skim dzia­ła­niem, co eks­pre­syw­nie zosta­ło zobra­zo­wa­ne na przy­kła­dzie małe­go chłop­ca, któ­ry, dosia­da­jąc drew­nia­ne­go konia, w isto­cie opra­wia go: „rzeź­bi mu grzbiet, szu­ka / dro­gi mię­dzy jego żebra­mi. chciał­by zostać dobrym / jeźdź­cem”. Cała ta rze­czy­wi­stość rów­no­cze­śnie odzna­cza się jakąś grun­tow­ną, fun­da­men­tal­ną nie­sta­bil­no­ścią, to prze­strzeń, gdzie „kil­ka stóp pod zie­mią pul­su­je świa­tło­czu­łe”, gdzie „trze­ba / wysy­pać pia­sek i zbu­do­wać dom” – ta chy­bo­tli­wość mate­rii nie­oży­wio­nej auto­ma­tycz­nie prze­no­si się na jej miesz­kań­ców: „za kil­ka lat roz­ło­żą ją jak pudeł­ko, podzie­lą / na pomniej­sze”. Wyda­je mi się, że w wier­szach Kul­bac­kiej szcze­gól­nie waż­ne jest nie­prze­rwa­ne zacho­wy­wa­nie czuj­no­ści, tyle że powo­dy tego sta­nu – odwrot­nie niż w poprzed­nim wypad­ku – prze­nio­sły się z ludzi, (któ­rzy, ile­kroć by się w liry­ce Kul­bac­kiej nie spo­tka­li, nie­mal zawsze krzy­czą, prze­kli­na­ją, narze­ka­ją) na rze­czy mar­twe i dla­te­go teraz nawet w zetknię­ciu z nimi trze­ba zdać się na obse­syj­ną ostroż­ność: „musi­my uwa­żać, by zie­mia nie roz­prę­ży­ła / ścię­gien”.