recenzje / KOMENTARZE

Pełen, [O, brawo!]

Anna Podczaszy

Autorski komentarz Anny Podczaszy do wierszy z książki Mniej, więcej.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Pełen

Prze­cież ten dom jest pełen życia; co krok
leżą jego frag­men­ty: ręka tu, tam noga,
na samym środ­ku powie­ka.
Julia ma całą szu­fla­dę ciał od lalek: chce jesz­cze.

Mia­ło być jesz­cze, ale poszło. Prze­cież ten
dom jest pełen, cze­go chcesz wię­cej, kobie­to.
Ala ma sza­fę wypcha­ną suk­nia­mi, chęt­nie
doło­ży jesz­cze te dwie, co tam

upa­dły. Prze­cież ten dom jest; co
krok leżą płyt­ki, okna, sufi­ty i kra­wę­dzie; prze­strze­nie
pła­skie i nie­pła­skie, nie­ład­ne obok ład­nych
w bez­ła­dzie. Wsta­łam i patrzę
na sie­bie
w lustrze.


Pew­ne­go razu dowie­dzia­łam się, że moje pię­cio- i sied­mio­let­nie wów­czas bra­ta­ni­ce mają w swo­im poko­ju całą szu­fla­dę ciał od lalek. Są też szu­fla­dy z ich (lalek) gło­wa­mi. I inne – z koń­czy­na­mi. Nie, żeby jakaś pato­lo­gia o strasz­nie ponu­rym zabar­wie­niu, ot po pro­stu tyle się tych lal nazbie­ra­ło, a wszyst­kie, jak wia­do­mo, nale­ży prze­ba­dać grun­tow­nie, że nie ma już sen­su ich skła­dać na powrót w logicz­ne cało­ści. A człon­ki lalek pokój zagra­ca­ją, więc je łatwiej w szu­fla­dy upy­chać.

I potem spró­bo­wa­łam poli­czyć samo­cho­dy moich synów i pole­głam pod ich koła­mi.

Rozej­rzaw­szy się po swo­im domu, poczu­łam nagle prze­moż­ną chęć wpro­wa­dze­nia w życie myśli, któ­ra mną od dłu­gie­go cza­su prze­śla­du­je – obskro­bać się z tych wszyst­kich nale­cia­ło­ści, tych nie­zbęd­nych obec­nie i kie­dyś-się-przy­da rze­czy.

Sąsie­dzi wła­śnie wno­si­li nową wykła­dzi­nę i wer­sal­kę. My kupi­li­śmy nową wykła­dzi­nę i wer­sal­kę, bo sta­re ule­gły zuży­ciu, i umie­ści­li­śmy je w miesz­ka­niu, któ­re kupi­łam przed Wiel­ki­mi Pod­wyż­ka­mi, któ­re wła­sno­ręcz­nie z auten­tycz­nym zapa­łem wykań­cza­łam, tak, jak to z lal­ka­mi czy­nią moje bra­ta­ni­ce.

Moje miesz­ka­nie jest miej­scem, któ­re bar­dzo lubię, w któ­rym jest cała masa przed­mio­tów, nie­zbęd­nych, a jak­że. Wśród tych­że znaj­du­je się duży czar­ny worek, któ­ry posłu­ży mi kie­dyś do wpa­ko­wa­nia weń wszyst­kie­go oprócz śmie­ci. Na śmie­ci mam rekla­mów­ki z mar­ke­tów.

Czło­wiek – kse­ro ze szko­ły, gdzie pra­cu­ję opo­wia­da dow­cip:
– Dzień dobry pani pro­fe­sor! To już chy­ba ze dwa­dzie­ścia pięć lat?
– A, dzień dobry, Jasiu. A jak mnie roz­po­zna­łeś?
– Po płasz­czy­ku, pani pro­fe­sor.

Nie śmie­ję się. Nie narze­kam na swo­je zarob­ki. Jestem przy­wią­za­na do swo­ich zarob­ków. Wyda­ję je. Kie­sze­nie płasz­czy­ka, któ­re­go nie mam, mam peł­ne. Mój mają­tek nie­ru­cho­my sza­cu­je się na cały mają­tek.

Przed uro­dze­niem pier­wo­rod­ne­go czy­ta­łam o kobie­cych marze­niach o wiciu gniazd­ka i męskich marze­niach o budo­wa­niu i nie­jed­no­krot­nie byłam świad­kiem, jak i jed­ne, i dru­gie wspól­ny­mi siła­mi roz­wa­la­ją dom.


[O, brawo!]

O, bra­wo! Pan potra­fi
połknąć miecz – i nic!


Ręce same się skła­da­ją do okla­sków. Okla­ski towa­rzy­szą nam już wszę­dzie. Dziec­ko w przed­szko­lu mówi „pield­ną­łem”, a resz­ta skła­da się do braw, „mądrze gada!”. Otwie­ram TV, spi­ker mówi nie­omal to i tak samo i publicz­ność w stu­dio sza­le­je. Poka­zu­ją rewię pio­sen­ki, tań­ce, dow­ci­py, tele­tur­nie­je, poli­ty­ków i wszyst­ko to jest takie samo jed­no. Woko­ło bra­wa i okrzy­ki „wspa­nia­le!”. Zachwyt towa­rzy­szy mi od chwi­li otwar­cia oczu.

Ten wiersz, jeśli to nazy­wać wier­szem, jest, wstyd przy­znać obec­nie, zaan­ga­żo­wa­ny, podob­nie jak wiersz poprzed­ni; oba są zaan­ga­żo­wa­ne w złość. Oto poka­zu­je mi się babę z bro­dą albo babę bez maj­tek, albo zabój­cze­go Krzysz­to­fa Ibi­sza – i nic! Nic tyl­ko siąść i pła­kać, albo wyjść i już w poło­wie listo­pa­da posłu­chać nad­pły­wa­ją­ce­go z naj­bliż­sze­go jakie­go­kol­wiek skle­pu „Jin­gle Bells” z towa­rzy­sze­niem efek­tów świetl­nych.

O autorze

Anna Podczaszy

ur. w 1972 r. Poetka, wykładowczyni w Centrum Kształcenia Językowego i Ustawicznego Kadr. Nominowana do Nagrody Literackiej Nike za tomik danc (2000), który był jej poetyckim debiutem. W kolejnych latach opublikowała również zbiór wierszy Wte i nazad (2003) oraz Mniej, więcej (2007), a w 2018 r. również książkę z wierszami dla dzieci Grymasy. Życie między wierszykami. Mieszka w Legnicy.

Powiązania

Poeci na nowy wiek

dzwieki / WYDARZENIA Różni autorzy

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go z udzia­łem Justy­ny Bar­giel­skiej, Mag­da­le­ny Biel­skiej, Jac­ka Deh­ne­la, Sła­wo­mi­ra Elsne­ra, Julii Fie­dor­czuk, Kon­ra­da Góry, Łuka­sza Jaro­sza, Bar­to­sza Kon­stra­ta, Szcze­pa­na Kopy­ta, Joan­ny Lech, Agniesz­ki Mira­hi­ny, Joan­ny Muel­ler, Edwar­da Pase­wi­cza, Anny Pod­cza­szy, Toma­sza Puł­ki, Bian­ki Rolan­do, Rober­ta Rybic­kie­go, Paw­ła Sar­ny, Julii Szy­cho­wiak, Joan­ny Wajs, Prze­my­sła­wa Wit­kow­skie­go i Indi­go Tree pod­czas festi­wa­lu Port Wro­cław 2010.

Więcej

Pójście za Norwidem

wywiady / o książce Anna Podczaszy Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki

Roz­mo­wa Anny Pod­cza­szy z Euge­niu­szem Tka­czy­szy­nem-Dyc­kim, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Kochan­ka Nor­wi­da, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 13 mar­ca 2023 roku.

Więcej

Srebro i kwarc

dzwieki / WYDARZENIA Adam Zdrodowski Anna Podczaszy Łukasz Jarosz

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go z udzia­łem Łuka­sza Jaro­sza, Anny Pod­cza­szy i Ada­ma Zdro­dow­skie­go pod­czas Por­tu Wro­cław 2008.

Więcej

Moi Moskale

dzwieki / WYDARZENIA Różni autorzy

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go wokół anto­lo­gii Moi Moska­le pod­czas Por­tu Wro­cław 2006.

Więcej

Zaskroniec, Prolegomena i Wte i nazad

dzwieki / WYDARZENIA Anna Podczaszy Bogusław Kierc Zbigniew Machej

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go Bogu­sła­wa Kier­ca, Zbi­gnie­wa Mache­ja i Anny Pod­cza­szy w trak­cie festi­wa­lu Port Legni­ca 2003.

Więcej

danc, za co, Ulga, Mam, Długi, Czwarta rano

recenzje / KOMENTARZE Anna Podczaszy

Szkic Anny Pod­cza­szy opu­bli­ko­wa­ny w cyklu pre­zen­ta­cji naj­cie­kaw­szych archi­wal­nych tek­stów z dwu­dzie­sto­pię­cio­le­cia festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra.

Więcej

Wiersze i opowiadania doraźne 2019

utwory / zapowiedzi książek Różni autorzy

Frag­ment zapo­wia­da­ją­cy alma­nach Wier­sze i opo­wia­da­nia doraź­ne 2019, któ­ry uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 4 wrze­śnia 2019 roku.

Więcej

Listopad nad Narwią i danc

dzwieki / WYDARZENIA Anna Podczaszy Julia Fiedorczuk

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go Julii Fie­dor­czuk i Anny Pod­cza­szy pod­czas Por­tu Legni­ca 2000.

Więcej

Czynny opór

wywiady / o książce Anna Podczaszy Joanna Roszak

Roz­mo­wa Joan­ny Roszak z Anną Pod­cza­szy, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Gry­ma­sy Anny Pod­cza­szy, z ilu­stra­cja­mi Zuzan­ny Orliń­skiej, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 26 listo­pa­da 2018 roku.

Więcej

Białe noce

dzwieki / RECYTACJE Anna Podczaszy

Wiersz z tomu Mniej, wię­cej, zare­je­stro­wa­ny pod­czas spo­tka­nia „Sre­bro i kwarc” na festi­wa­lu Port Wro­cław 2009.

Więcej

Mniej, więcej

nagrania / z fortu do portu Anna Podczaszy

Wier­sze z książ­ki Mniej, wię­cej. Frag­ment spo­tka­nia autor­skie­go w ramach 13. festi­wa­lu lite­rac­kie­go Port Wro­cław 2008.

Więcej

Grymasy (2)

utwory / zapowiedzi książek Anna Podczaszy

Frag­ment zapo­wia­da­ją­cy książ­kę Gry­ma­sy Anny Pod­cza­szy, z ilu­stra­cja­mi Zuzan­ny Orliń­skiej, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 26 listo­pa­da 2018 roku.

Więcej

Grymasy (1)

utwory / zapowiedzi książek Anna Podczaszy

Frag­ment zapo­wia­da­ją­cy książ­kę Gry­ma­sy Anny Pod­cza­szy, z ilu­stra­cja­mi Zuzan­ny Orliń­skiej, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 26 listo­pa­da 2018 roku.

Więcej

danc

dzwieki / RECYTACJE Anna Podczaszy

Wiersz z tomu „100 wier­szy pol­skich sto­sow­nej dłu­go­ści”, zare­je­stro­wa­ny pod­czas spo­tka­nia „100 wier­szy pol­skich sto­sow­nej dłu­go­ści” na festi­wa­lu Port Wro­cław 2015.

Więcej

Dyskusja „Brzmienie i rytm”

nagrania / między wierszami Andrzej Sosnowski Anna Podczaszy

Anna Pod­cza­szy i Andrzej Sosnow­ski mówią o brzmie­niu, ryt­mie i melo­dii wier­sza.

Więcej

Dyskusja „Czy poezja może zmienić świat?”

nagrania / między wierszami Różni autorzy

Krzysz­tof Siw­czyk, Anna Pod­cza­szy, Boh­dan Zadu­ra, Jerzy Jar­nie­wicz, Zbi­gniew Machej oraz Tomasz Bro­da o tym, czy poezja to pró­ba „dania w pysk świa­tu”, czy może jego zmia­ny?

Więcej

Rozmowa o książce Sposoby na zaśnięcie

wywiady / o książce Różni autorzy

Dzie­ci zada­ją pyta­nia auto­rom i autor­kom książ­ki Spo­so­by na zaśnię­cie, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 13 lip­ca 2015 roku.

Więcej

Pójście za Norwidem

wywiady / o książce Anna Podczaszy Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki

Roz­mo­wa Anny Pod­cza­szy z Euge­niu­szem Tka­czy­szy­nem-Dyc­kim o jego nowej książ­ce Kochan­ka Nor­wi­da, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 26 maja 2014 roku.

Więcej

O Cle

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Anny Pod­cza­szy, Jac­ka Deh­ne­la, Tobia­sza Mela­now­skie­go, Paw­ła Sar­ny oraz Jaku­ba Winiar­skie­go, towa­rzy­szą­ce pre­mie­rze książ­ki Bogu­sła­wa Kier­ca Cło, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 16 czerw­ca 2008 roku.

Więcej

Punkt oparcia, Wszystko ustaje, Dom

recenzje / KOMENTARZE Anna Podczaszy

Autor­ski komen­tarz Anny Pod­cza­szy do wier­szy z książ­ki Wte i nazad.

Więcej

Białe noce

dzwieki / RECYTACJE Anna Podczaszy

Wiersz z tomu Mniej, wię­cej, zare­je­stro­wa­ny pod­czas spo­tka­nia „Sre­bro i kwarc” na festi­wa­lu Port Wro­cław 2009.

Więcej

Mniej, więcej

nagrania / z fortu do portu Anna Podczaszy

Wier­sze z książ­ki Mniej, wię­cej. Frag­ment spo­tka­nia autor­skie­go w ramach 13. festi­wa­lu lite­rac­kie­go Port Wro­cław 2008.

Więcej

O Mniej, więcej

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało Bogusław Kierc Paweł Mackiewicz

Komen­ta­rze Agniesz­ki Wol­ny-Ham­ka­ło, Bogu­sła­wa Kier­ca, Paw­ła Mac­kie­wi­cza.

Więcej

O Mniej, więcej

recenzje / NOTKI I OPINIE Agnieszka Wolny-Hamkało Bogusław Kierc Paweł Mackiewicz

Komen­ta­rze Agniesz­ki Wol­ny-Ham­ka­ło, Bogu­sła­wa Kier­ca, Paw­ła Mac­kie­wi­cza.

Więcej

O danc

recenzje / NOTKI I OPINIE Jerzy Jarniewicz Zbigniew Machej

Komen­ta­rze Jerze­go Jar­nie­wi­cza, Mar­ty Pod­gór­nik, Zbi­gnie­wa Mache­ja, Micha­ła Ciche­go.

Więcej

Dom z samych balkonów

recenzje / ESEJE Grzegorz Tomicki

Szkic Grze­go­rza Tomic­kie­go towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze ksiaż­ki Wte i nazad Anny Pod­cza­szy, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go.

Więcej