Poezja z nagrodami: Pamięć zewnętrzna

W jakich oko­licz­no­ściach powsta­wa­ła nagro­dzo­na książ­ka?

Pamięć zewnętrz­na to oczy­wi­ście debiut, co już samo w sobie spo­ro mówi. Da się też dość dokład­nie okre­ślić czas jej powsta­wa­nia i jest to czas sto­sun­ko­wo krót­ki; naj­star­sze tek­sty w książ­ce są z 2014 roku, naj­now­sze pocho­dzą z roku pre­mie­ry, czy­li z 2016, naj­wię­cej powsta­ło chy­ba na począt­ku 2015.

Z mojej per­spek­ty­wy naj­waż­niej­sze pod­czas pisa­nia były trzy kwe­stie. Po pierw­sze – wypra­co­wa­nie form dla współ­cze­sne­go, tj. już XXI-wiecz­ne­go, a nie nowo­cze­sne­go, pol­skie­go wier­sza; oczy­wi­ście aku­rat ta (naj­waż­niej­sza) część pra­cy to nie jest pro­jekt na jed­ną książ­kę, cho­ciaż myślę, że pew­ne rze­czy uda­ło się zro­bić. Po dru­gie – pró­ba zro­zu­mie­nia i poka­za­nia, na czym pole­ga zasad­ni­cza zmia­na struk­tur komu­ni­ka­cji i pozna­nia, któ­ra zacho­dzi w ostat­nim cza­sie pod wpły­wem bar­dzo róż­nych czyn­ni­ków (głów­nie wykształ­ce­nia się czę­ścio­wo już doj­rza­łych form kul­tu­ry cyfro­wej), ale jed­no­cze­śnie zro­bie­nia tego w inny spo­sób niż np. cyber­ne­ty­cy, któ­rych dro­gę uwa­żam za zamknię­tą. Po trze­cie – cho­dzi­ło o wymy­śle­nie takie­go wier­sza, któ­ry miał­by, mówiąc naj­ogól­niej, dość dużą inte­lek­tu­al­ną wypor­ność (w rejo­nach tzw. zaan­ga­żo­wa­nia spo­łecz­no-poli­tycz­ne­go, ale też filo­zo­ficz­ną), ale któ­ry jed­no­cze­śnie nie prze­sta­je być prze­ko­nu­ją­cy jako wiersz.

Jak waż­na w Two­jej twór­czo­ści jest wła­śnie ta książ­ka?

Odpo­wiedź pro­sta jest taka, że Pamięć zewnętrz­na to debiut, więc siłą rze­czy jest obec­nie naj­waż­niej­sza. Odpo­wiedź nie­co bar­dziej roz­sąd­na mówi, że naj­waż­niej­szą książ­ką jest zawsze ta, któ­ra wła­śnie powsta­je. Jako że jestem w trak­cie pisa­nia dru­giej książ­ki, Pamięć… jest – z mojej per­spek­ty­wy – dru­ga w kolej­no­ści (z dwóch moż­li­wych).

Czy dzi­siaj ta książ­ka jest wciąż aktu­al­na? Czy wów­czas tra­fi­ła na swój czas?

Pyta­nie o aktu­al­ność Pamię­ci… zapew­ne nie jest tego rodza­ju pyta­niem, na któ­re powi­nien odpo­wia­dać autor. Kie­dy pisa­łem tę książ­kę, jed­ną z naj­waż­niej­szych sta­wek była dla mnie roz­ma­icie rozu­mia­na „współ­cze­sność” wier­szy w niej zawar­tych. Pyta­nie zatem, czy Pamięć…, wyda­na rok temu, tra­fi­ła na swój czas, jest w grun­cie rze­czy pyta­niem o to, czy nie chy­bi­ła cał­ko­wi­cie celu. Pozo­sta­je mi żywić nadzie­ję, że nie (Time will say nothing but I told you so).

Twój ulu­bio­ny wiersz z tej książ­ki i dla­cze­go aku­rat ten?

Przed­ostat­ni, „SysRq”. Jest może naj­bar­dziej oso­bi­stym wier­szem w Pamię­ci… – to po dru­gie. Po pierw­sze – w tym tek­ście uda­ło mi się chy­ba dojść naj­bli­żej cze­goś, cze­go w tym cza­sie (i w tej książ­ce) szu­ka­łem, czy­li skon­stru­owa­nia w języ­ku pol­skim takiej for­my, któ­ra była­by już zasad­ni­czo XXI-wiecz­na, a jed­no­cze­śnie nadal w spo­sób roz­po­zna­wal­ny reali­zo­wa­ła zało­że­nia gatun­ko­we ele­gii.

Czy otrzy­ma­nie nagro­dy zmie­ni­ło coś w Two­im pisa­niu?

Gdy­by otrzy­ma­nie nagro­dy zmie­ni­ło coś w moim pisa­niu, zaczął­bym się poważ­nie mar­twić. Oczy­wi­ście nagro­dy wpły­wa­ją na wie­le rze­czy, choć­by na roz­po­zna­wal­ność czy spo­sób funk­cjo­no­wa­nia w lite­rac­kim obie­gu, ale sądzę, że aku­rat o dyk­cji, o spo­so­bie myśle­nia o wier­szu, powin­ny decy­do­wać zupeł­nie inne czyn­ni­ki.

Któ­ra nomi­no­wa­na wów­czas książ­ka jest dla Cie­bie waż­na i dla­cze­go?

Nagro­dzo­ny wów­czas cało­kształt twór­czo­ści Andrze­ja Sosnow­skie­go. Mówi­łem zresz­tą o tym pod­czas odbie­ra­nia nagro­dy – Sosnow­ski to jeden z dwóch pierw­szych poetów współ­cze­snych, z któ­rych tek­sta­mi się zetkną­łem (dru­gim był Tomasz Puł­ka). Jego „Wiersz [Trac­kless]” pew­nie już zawsze w jakiś spo­sób będzie dla mnie bar­dzo pod­sta­wo­wym punk­tem odnie­sie­nia w myśle­niu o tym, czym jest wiersz „współ­cze­sny”, cokol­wiek chcie­li­by­śmy przez to rozu­mieć. A fakt, że dosta­łem „Sile­siu­sa” za debiut w tym samym roku, w któ­rym Sosnow­ski ode­brał go za cało­kształt, zde­cy­do­wa­nie nale­ży do moich ulu­bio­nych przy­pad­ko­wych zbie­gów oko­licz­no­ści.

Nad czym obec­nie pra­cu­jesz?

Jestem teraz w trak­cie pisa­nia dru­giej książ­ki, o zwar­tej (jesz­cze bar­dziej zwar­tej?) struk­tu­rze, zasad­ni­czo poje­dyn­cze­go poema­tu książ­ko­wej dłu­go­ści. Ale na tym eta­pie pra­cy nie chciał­bym jesz­cze mówić o szcze­gó­łach.