Ponieważnienie Ckliwy Paradoks Profesji

(1.?)

Ponie­waż (nie) powsta­wa­ło kil­ka rów­no­upraw­nio­nych wer­sji niniej­sze­go felie­to­nu.

Ponie­waż piszę go i (nie) kre­ślę suk­ce­syw­nie (jak sobie w nie­naj­gor­szej wie­rze powta­rzam), od listo­pa­da ubie­głe­go w mię­dzy­cza­sie roku.

Ponie­waż gdy już dobie­gam fini­szu z któ­rąś z owych wer­sji, wnet wyda­rza się coś, co ową bru­tal­nie i nie­odwo­łal­nie unie­waż­nia; i tak w kół­ko gra­nia­ste.

Czyż­by więc moje życie nabra­ło roz­pę­du? Och nie; nic z tych rze­czy; może jedy­nie sta­ję się, naresz­cie, nie­co bar­dziej uważ­na? Reflek­syj­na zgo­ła?

2.

Siód­ma rano. Już koń­czy się luty. O tej porze zwy­kłam się ostat­nio kłaść; nie żeby zaraz zasy­piać, raczej żeby już nie grzać stoł­ka w mojej ohyd­nej gar­so­nie­rze na jede­na­stym pię­trze. Nie odkry­ję pra­wa powszech­ne­go cią­że­nia, stwier­dza­jąc, że rów­nie źle, jak w domu, potra­fię się poczuć tyl­ko w mojej tzw. fir­mie; do nama­cal­ne­go doświad­cza­nia wpły­wu fir­my na moje wątłe zdro­wie zosta­łam skąd­inąd zmu­szo­na /ach, te bra­ki kadro­we – chło­pa­ki, łącz­nie z moim wspól­ni­kiem, na mon­ta­żu w Tarnowie…/. Brzyd­kie są, nie­skoń­cze­nie prze­brzy­dłe, odra­pa­ne ścia­ny.

A i tak nikt tu nie przyj­dzie, cho­ciaż drzwi otwar­te. Nikt tu nie zadzwo­ni, cho­ciaż tele­fon włą­czo­ny. No, chy­ba, że pan komor­nik. Zim­no tu jak w ser­cu kla­sy­cy­sty. Kawy się chcia­ła­bym napić, być może, ale gdzie tam. Kawy nie ma. Sklep na dole czyn­ny jest od ósmej. A czaj­nik u sąsiad­ki – fry­zjer­ki, co przyj­dzie o dzie­sią­tej. Roz­pacz. Jestem w roz­pa­czy. Pozo­sta­wio­na samej sobie, i swo­im roz­pacz­li­wym myślom. Roz­glą­dam się. Kur­wa mać, nasza sie­dzi­ba sypie się zewsząd, doku­ment­nie. I to tę ruinę mam spła­cać wid­mo­we­mu ban­ko­wi przez jesz­cze osiem lat?! Zachcia­ło­by mi się rzy­gać, ale klucz od kibla zagi­nął w mezo­zo­iku mniej wię­cej; zresz­tą, tu nie ma cze­go żało­wać. Patrzę z odra­zą na uchy­lo­ne prze­śmiew­czo drzwicz­ki pomiesz­cze­nia warsz­ta­to­we­go (bo aku­rat sie­dzę, grze­jąc dupę, w szum­nie zwa­nym: ‘biu­rem’, przed­po­ko­ju). Cze­ka ban­ner dla Keba­ba. Plo­ter mru­czy, rów­nie entu­zja­stycz­nie nasta­wio­ny do rze­czy­wi­sto­ści. Mru­czy, że ni chu­ja. W folii ora­cal ciął nie będzie. Szu­kam żyle­tek. Po raz pierw­szy w życiu w zboż­nym celu. Ale nie ma nawet żyle­tek (sznu­ra też nie widzę). Zna­la­złam za to „Roz­mo­wy w kate­drze” z notat­ka­mi moje­go wspól­ni­ka. Solid­ne wyda­nie. Dosta­łam dwa mej­le od rana (rano! bo prze­cież niby teraz rano jest), a jeden lep­szy od dru­gie­go:

Pani Mar­to,

chcia­ła­bym Panią zapro­sić do udzia­łu w

Świe­cie, dla­cze­go? Fry­de­ryk N. powia­da, iż jeśli komuś usta­wicz­nie przy­tra­fia­ją się rze­czy strasz­ne, nale­ży powziąć podej­rze­nie, że ten ktoś sam jest być może czymś strasz­nym. Ser­ce mnie roz­bo­la­ło (a mówi­łam, jak mój nota bene ser­decz­ny przy­ja­ciel, kar­dio­log, mach­nął oneg­daj ręką na moje bóle ser­ca, kwi­tu­jąc je sar­ka­stycz­ną dia­gno­zą: „To bóle fan­to­mo­we”?).

Pani Orga­ni­za­tor­ce Wie­czor­ku z Kądś-Tam – moje sta­now­cze Nie. Kur­wa mać. Kobie­ce wie­czor­ki w Gdzieś-Tam. Z jaki­miś inny­mi kobie­ta­mi, w dodat­ku. No ile ja mam lat. Oraz czy powin­nam jej odpi­sać: „Kpisz, czy o dro­gę pytasz?”, czy też raczej: „Sza­now­na Pani, nie­ste­ty pro­mo­cja obej­mu­je wyłącz­nie żywych!” … ?

3.(październik)

Ponie­waż wcze­sną jesie­nią mia­łam przy­jem­ność uczest­ni­czyć w Tar­gach Książ­ki we Lwo­wie, m.in. dla­te­go, choć nie tyl­ko dla­te­go, póź­niej­szą nie­co jesie­nią pisa­łam:

Jed­nak w pew­nych oko­licz­no­ściach, trud­no nie przed­ło­żyć nad sub­tel­ność poezji lub innej pro­zy, dobre­go, publi­cy­stycz­ne­go, i w dodat­ku głę­bo­ko zaan­ga­żo­wa­ne­go dia­lo­gu, jak np. ten, któ­ry, ze szcze­gól­nym okru­cień­stwem, pole­cam, cytu­jąc:

Rado­sław Wiśniew­ski: nie chcę nic wyty­kać ale jak jechać do Lwo­wa na impre­zę to BL było pierw­sze a tutaj cisza na ich stro­nach. hyhy. czy się mylę? Czy w momen­cie jak napi­sa­łem, lub napi­szę, to nagle się oży­wi?
Ane­ta Kamiń­ska: Bo to są za  d o b r z y  poeci dla  j a k i c h ś Ukra­iń­ców.:-))))
Rado­sław Wiśniew­ski: Mówi Dobra Księ­ga tak: „Po owo­cach ich pozna­cie” a w innym miej­scu tak: „Komu wie­le dano, od tego wie­le wyma­gać się będzie” Jak na moż­li­wo­ści, takie włą­cze­nie się w cokol­wiek po sze­ściu dniach i w momen­cie kie­dy w zasa­dzie nie nie­sie to żad­ne­go ryzy­ka… O czym my mówi­my.

4.(nad ranem)

Słu­cham pięk­nej, na wpół-impro­wi­zo­wa­nej etiud­ki być może nawet np. Gou­l­da, opar­tej na kla­sycz­nym wode­wi­lo­wym szwun­gu, „Just A Gigo­lo”…

Just a gigo­lo / eve­ry­whe­re I go / people know the part / I’m play­ing
Paid for eve­ry dan­ce / sel­ling each roman­ce / eve­ry night some heart
betray­ing

The­re will come a day youth will pass away then what will they say abo­ut me

When the end comes I know they­’ll say just a gigo­lo / as life goes on witho­ut me

‘Cau­se I aint got nobo­dy / nobo­dy nobo­dy cares for me / I’m so sad and lone­ly
sad and lone­ly sad and lone­ly / Won’t some swe­et mama come and take a chan­ce with me
cau­se I aint so bad

Get along with me babe, been sin­gin love songs / All of the time / Even only be,
honey only, only be [Bop boza­dee boza­dee bop zit­ty bop]

I ain’t got nobo­dy ‘cept love songs in love [Hum­ma­la bebhuh­la zeebuh­la boobuh­la
hum­ma­la bebhuh­la zeebuh­la bop]

5.(z minu­ta­mi)

Ha, mój Legen­dar­ny Narze­czo­ny! śpie­wał to z jed­ną ze swo­ich legen­dar­nych kapel (a opo­wia­da­łam, jak wyle­ciał z mju­zi­ka­lu Metro? Dopraw­dy, nie opo­wia­da­łam jesz­cze o tym publicz­nie?!), a ja, 18-let­nia głu­pia cipa, nie zna­ją­ca naon­czas nawet na tyle angiel­skie­go, ani męż­czyzn, żeby się w Nim móc nie zako­chać…

Plo­ter wziął się w garść. Fur­czy i lek­ko drży. Jestem w eks­ta­zie; wcią­gnął ora­ca­low­skie folie. Kebab oca­lo­ny. Gli­wi­ce mogą nie spać nie­spo­koj­nie. Ale gdzie zawie­ru­szy­łam (jak­to ja?? ci debi­le, któ­rych rze­ko­mo /rzekomo, wszak pra­wie nigdy ich tu nie widu­ję… hmm./ zatrud­niam!), spry­ski­wacz? Bez nie­go nie ruszę dziś ani o mili­metr z napra­wą świa­ta. Na pla­sti­ko­wym ban­ne­rze nie podej­mę się kle­je­nia z folii na sucho. To nie są zaję­cia prak­tycz­no-tech­nicz­ne na dru­gim roku biblio­te­ko­znaw­stwa. Pier­do­lę to. Zapa­lę sobie. W nie­szczel­nym oknie, żeby było nie­co dra­ma­tycz­nie.

A Narze­czo­na Moje­go Kuzy­na (inży­nie­ra budow­lań­ca) stu­diu­je, na dru­gim roku polo­ni­sty­ki. Pro­si­ła mnie o pomoc w zin­ter­pre­to­wa­niu wier­sza. I co sobie wybra­ła?! „Fugę” Rafa­ła Wojacz­ka. Cyc­ki opa­da­ją. Co nie? Inter­pre­tu­je­my ostro. Czy Rafał Woja­czek czy­tał Aude­na? Etc.

6.(People, they ain’t no good.)

Jeśli naj­dzie mnie tutaj dzi­siaj (przed pierw­szym piwem) ocho­ta na następ­ne, lub też (co bar­dziej praw­do­po­dob­ne) Mon­sieur K., nasz nie­bo­ski Lan­dlord, chy­ba wezmę i mu opo­wiem, co tak w głę­bi duszy, sądzę o zasta­nej rze­czy­wi­sto­ści. Dwa mie­sią­ce temu scze­sał wszyst­kie pod­mio­ty z podwór­ka (tzn. nas, knaj­pę pod nami, fry­zjer­kę, dru­ka­rza, chłop­ców-opo­now­ców i kafej­kę neto­wą) na poczet zamon­to­wa­nia latar­ni (mie­li­śmy kil­ka wła­mań); jed­nak­że w ramach skner­stwa sam ją ze swo­imi syna­mi imbe­cy­la­mi zamon­to­wał, przez co spa­li­ła się cała obwo­do­wa insta­la­cja; a mi już trze­ci raz dzi­siaj wypier­da­la kor­ki. Plo­ter ma bez­piecz­nik, i sia­da. I robo­ta od zara­nia. Ktoś komuś za to odpo­wie. Nie­chyb­nie.

A tym­cza­sem (…) Michał Cha­ciń­ski [Gaze­ta Wybor­cza] pisze, że „odpo­wiedź zabra­ła spo­ro cza­su i jest bez­li­to­sna (…) [Lyn­cha] nie inte­re­so­wał ani zro­zu­mia­ły prze­kaz, ani zro­zu­mia­ła fabu­ła, ani jed­no­li­ta inter­pre­ta­cja. Przede wszyst­kim inte­re­so­wa­ło go wra­że­nie. (…) Dla­te­go tka swo­je fil­my ze ści­śle prze­my­śla­nych dźwię­ków i obra­zów, igno­ru­jąc to, czy dla widza skła­da­ją się one w logicz­ną całość. To komu­ni­ka­cja poprzez sty­li­sty­kę.”

Wiersz, któ­ry napi­sa­łam i wkle­iłam na inter­ne­to­wym forum poświę­co­nym roje­niom o liry­ce, wier­szem dla Edwar­da będą­cy (bo się dopra­szał nachal­nie, no to teraz ma!), jest gniew­ny. Jest to gniew­ny wiersz opar­ty na fak­tach auten­tycz­nych. Czło­wie­kiem Zie­mi G. (plus sta­tu­et­ka G(…)go Lwa) został prze­chuj, dyrek­tor szpi­ta­la sły­ną­ce­go ze świet­nych wyni­ków w nie­ludz­kim trak­to­wa­niu pacjen­tów. W sumie mam to w piź­dzie, kto dosta­je jakie lizy od kogo, ale tym razem prze­gię­li. To jest jaw­nok­pi­na. Chuj umiał wyrzu­cić przed szpi­tal, dosłow­nie, cięż­ko cho­re­go eks-tre­ne­ra Dru­ży­ny Pił­kar­skiej G. (któ­ra, nota bene po osiem­na­stu latach wró­ci­ła dwa czy trzy lata temu do dru­giej ligi, och, co to był za mecz, a jaki festyn!), pod pozo­rem bra­ku ubez­pie­cze­nia. Mia­sto zna­la­zło się dzię­ki temu w ogól­no­pol­skim wyda­niu „Wybor­czej”. Ech, szko­da gadać, że też to życie jest takie pięk­ne. Kebab spusz­czo­ny na wiecz­ne jutro; dzwo­ni­ła jakaś bli­żej mi nie zna­na kobie­ta (o nie, mój wspól­nik znów ma dupę na boku! Co ja tu prze­ży­wa­łam z jego ex żona­mi i symul­ta­nicz­nie krę­co­ny­mi dupa­mi, do tego nasto­let­nia cór­ka, sodo­mia i gomo­ria…); zby­łam ją zdaw­ko­wy­mi alu­zja­mi, a co mi tam,

Mój diler potrze­bu­je wizy­tó­wek. Na już. Ech, muszę aż usiąść do takiej robo­ty. Potem odpa­lę magicz­ną mikrę de domo nis­san, i fru­uu, do cho­rzo­wa, popę­dzić kota tym chuj­kom dru­ka­rzy­kom. W kul­ki nor­mal­nie lecą. Nigdy już w tym kra­ju nie będzie dobrze, powia­dam (dopa­da­ją mnie po dro­dze lite­rac­kie spraw­ki, któ­re zby­wam szla­chet­nym mil­cze­niem peł­nym wynio­słej rezer­wy i dys­tyn­go­wa­nej odra­zy).

Dla­te­go, gdyż słu­cham zespo­łu Abba, utwo­ru „Dan­cing Queen”. Ina­czej się tu i teraz nie da, wierz­cie mi.

7. (obyś cudze książ­ki czy­tał!)

No. I wita­my w nowym chu­jo­wym dniu. Mede­mo­isel­le bez Matu­ry, oczy­wi­ście chuj ten listo­nosz zło­śli­wie na ślad po wycie­racz­ce naniósł ulo­tek z jakiejś szko­ły dla opóź­nio­nych. Poszczu­ła­bym chu­ja psem, ale nie mamy psa, bo nie zno­szę psów, i takich tam.

Poni­żej wiersz.

Zdawkowe pożegnanie

zdej­mie­my od drzwi kaba­ret­ki, kop­nie­my w gra­mo­fon z
orkie­stro­wym ogłu­sze­niem ciszy, nie chcę, mała syren­ko,
okop się w poście­lach, hor­ro­ru nie matu­je filtr, w zastaw

zabierz­my gnoj­kom cukier­ki, wyką­piesz się w wodzie po
mnie, mojej, nie na cie­bie cze­kał, sta­ry żal, a ty to nie ona?
lądu­ją z syre­ną kie­dy pęka ser­ce; minę­łaś się mi o deka­dę

do oschłe­go por­tu jak po omac­ku po co oczy nic już nigdy
nie wło­żę w ogień dłoń i spły­nę brud­nym śnie­giem i odre­agu­ję,
przy żalu­zjach zacią­gnię­tych na bar­dzo nie­re­al­ne mia­sto.

8. (paź­dzier­nik, c.d.)

Ponie­waż w trak­cie minio­nej szczę­śli­wie jesie­ni mia­łam honor i radość gościć w Kra­ko­wie w ramach mini-festi­wa­lu nie­miec­ko­ję­zycz­nej i pol­skiej poezji, oraz warsz­ta­tów trans­la­tor­skich, zapi­sa­łam co nastę­pu­je:

Nie chcąc tłu­ma­czyć wier­szy nie­miec­kich na pol­ski, a może i chcąc; acz­kol­wiek ta cała Wil­la Decju­sza, fan­ta­stycz­ny nie­praw­do­po­dob­nie event! Och, such a set of such events! Prze­mil­cze­li­śmy wte­dy, w Pozna­niu, tak wie­le, więc i zabra­ło mi tro­chę, by ana­li­tycz­nie – nie­zwy­kle ulgo­wo, a wszak nie­po­trzeb­nie… A ostat­nio, i tutaj Cię, być może, zadzi­wię, mnie tak­że odmó­wio­no czu­ło­ści poprzez korek­tę, gdy ponie­wcza­sie swo­je kon­ge­nial­ne tezy ogło­si­łam, niby żyw­cem z „Wie­ży ciśnień”, w pew­nym liście.*

*) (wyba­czy­cie mi, jak sądzę, aby samą zostać osą­dzo­ną, jeśli powyż­szy frag­ment listu, któ­ry chce być felie­to­nem, wsa­dzę do felie­to­nu, gdyż go wręcz, macha­jąc machi­nal­nie mu na poże­gna­nie, upo­mnę, by oczy­wi­ście zatarł wszel­kie podo­bień­stwa, mogą­ce być jedy­nie przy­pad­ko­wy­mi)

(*8 i jed­na dru­ga)

Nie chcąc nicze­go, a być może żąda­jąc po pro­stu zbyt wie­le – ale posłu­chał­byś, posłu­chał­byś jak to brzmi: e‑egzistezen inm cwisz­paltt – du werzuhst fo’ de’ lii­pe apzu­loj­zien. Werziś niś’ . Daa lej­sień / dea cwa­je­’ej­hej­ge Hankst yntlo­uft alz gry­waj­ze zer­k­nisz­te Tafyl Bej-/ ‑naje unt waj­ten wimen ir ojś dem farsz­tu­men. Far­kloj­men.

Bo wiesz, jeden z dru­gim, Moni­ka Rinck oka­za­ła się cudow­ną! oso­bą (już mówi­łam o tym pod­czas dys­ku­sji koń­czą­cej nasze wspól­ne spo­tka­nie trans­la­tor­sko-autor­skie – że mia­no­wi­cie począt­ki bywa­ją trud­ne (ponie­waż języ­ki bywa­ją obce), lecz koniec koń­ców (języ­ka) zawsze wszy­scy oka­zu­ją się być cudow­ny­mi oso­ba­mi (oraz – że jest wię­cej do wygra­nia, niż do spa­le­nia, zawsze!)

Posłu­chał­byś: Y‑nde caj-ten­fol­ge we’de me’ge­n’ret­ten bela­zort ałflojsz­tejn. One eng­ste, Ilu­mi­na­cjo­nee. Froj­de’ menusz­tad ajne tro­fe­’s werhajt. Fuk­czjo­na­l’l formular‑e.

9. 10 lat minę­ło jak jeden dzień (paź­dzier­nik)

Pro­sto z Kra­ko­wa, rezy­gnu­jąc (z żalem) z pod­su­mo­wu­ją­ce­go warsz­ta­ty trans­la­tor­skie wspól­ne­go wie­czo­ru autor­skie­go wszyst­kich auto­rów i tłu­ma­czy, pogna­łam do Kato­wic, na impre­zę, któ­ra ze wszech miar była dla mnie naj­bar­dziej waż­na; 10-cio lecie powsta­nia ślą­skiej gru­py poetyc­kiej „Na Dzi­ko” zyska­ło mate­rial­ny wymiar dzię­ki wyda­nej (i to prze­pięk­nie!) sta­ra­niem Ars Came­ra­lis Sile­siae Supe­rio­ris, pew­nej szcze­gól­nej książ­ki: „Mar­twe punk­ty. Anto­lo­gia poezji „Na Dzi­ko” (1994–2003)” (wybór, opra­co­wa­nie i komen­tarz Dariu­sza Pawel­ca).
Pocią­gi swo­im nie­pi­sa­nym zwy­cza­jem zawio­dły; i spóź­ni­łam się szka­rad­nie na występ, lecz zali­czy­łam przy­kład­nie impre­zy część mniej-ofi­cjal­ną. A może i nie­mniej.

Więc zaraz, żeby jed­nak nie było tak oble­śnie lukro­wo; jakaś oso­ba pisze (mniej­sza o to gdzie), że „pra­wo do ako­lic­twa Na Dzi­ko uzur­po­wa­ła sobie też nie­ja­ka Pod­gór­nik” (oraz, m.in., że „nie­ja­ki Kuczok … był podob­no…” etc., na cały ten wywód szko­da czcion­ki, wierz­cie mi Pań­stwo).

(…)_

Jeśli już zeszli­śmy na tema­ty ślą­skie; pozdra­wiam z tego miej­sca Redak­to­rów Cza­so­pi­sma, wyra­ża­jąc im ser­decz­ną wdzięcz­ność we wszyst­kich dostęp­nych odcie­niach mod­ne­go beżu, za opu­bli­ko­wa­nie Recen­zji pió­ra pani. Ser­ce mi się kra­je, ale dla PT Czy­tel­ni­ków, spe­cjal­nie, solid­na (bo pra­wie cało­ścio­wa) prób­ka (zacho­wa­na ory­gi­nal­na pisow­nia) była­by tok­sycz­na; daruj­cie.

Nie­mniej! ser­decz­nie dzię­ku­ję pani za dogłęb­ną ana­li­zę już nie tyle mojej jak­że skrom­nej twór­czo­ści, co ubo­giej aż nad­to oso­bo­wo­ści, i nawy­ków. Z sukien­ka­mi jest jed­nak kanał; przy 163 cm wzro­stu, 46 kg wagi, i wymia­rach 88–60-86, nie jest tak zno­wu łatwo dobie­rać ubra­nia. Wie­le ciu­chów muszę prze­ra­biać. W dodat­ku jakoś nie­spe­cjal­nie krę­ci mnie wizja dzie­le­nia gar­de­ro­by z obcą kobie­tą. Wobec cze­go, jak sądzę, tema­ty bab­skie mamy odfaj­ko­wa­ne? Jest jesz­cze co praw­da palą­ca kwe­stia szmin­ki; a więc jest tak: uży­wam w zasa­dzie dwóch rodza­jów szmin­ki: 238 Max Fac­tor z linii Lasting Colo­ur, i L’O­re­alow­skiej 176 z linii Clas­sic / któ­rą nota bene zapo­dzia­łam… pew­nie po pija­ne­mu w łóż­ku jakie­goś gacha /, oraz kon­tu­ró­wek ana­lo­gicz­nych do szmi­nek, oraz, od nie­daw­na, błysz­czy­ku 305 Max Fac­tor Silk Gloss; i żeby spra­wę zamknąć – kosme­ty­ka­mi też nie lubię się dzie­lić z obcy­mi kobie­ta­mi).

Ależ sobie Pań­stwo pomy­ślą, że sobie w naj­lep­sze kpię, nie­praw­daż? Że się tanio wyzło­śli­wiam, powiedz­my. Może i tak. Nie­mniej, jest to przy­kre, po pro­stu, zwy­czaj­nie, i po ludz­ku, przy­kre, dla auto­ra książ­ki, jaka­kol­wiek kiep­ska, niszo­wa czy po pro­stu nud­na­wa by ta książ­ka nie była; zostać potrak­to­wa­nym. W cza­so­pi­śmie, któ­re się mimo­cho­dem zna i ści­cha­pęk czy­tu­je, reda­go­wa­nym przez kole­gów, któ­rych uwa­ża się za kom­pe­tent­nych. Z góry paro­wa­ła­bym nor­mal­nie teraz zarzu­ty o krę­ce­nie nosem na kry­ty­kę, lecz że „kry­ty­ki” nie­ste­ty nie dostrze­głam, więc tyl­ko się smu­cę, i smu­cę.

10. 10 lat minę­ło jak jeden dzień (gru­dzień)

Osiem spo­tkań w trzy dni; Wro­cław i oko­li­ce. Mia­łam honor odbyć zwy­cza­jo­we u moje­go Wydaw­cy „pro­mo­cyj­ne tour­nee”, pospo­łu z Mariu­szem Grze­bal­skim; ja czy­ta­łam „Dłu­gi maj”, Mariusz „Słyn­ne i świet­ne”. Ta ostat­nia książ­ka jest, moim zda­niem, kamie­niem u szyi main­stre­amo­wo poj­mo­wa­ne­go poezjopisarstwa/ poezjo­czy­tel­nic­twa, i win­na stać się co naj­mniej w ska­li roku wydaw­ni­cze­go 2004/2005, języcz­kiem u wagi. Tyle moje zda­nie. Jesz­cze to, że cie­szę się, że mogłam uczest­ni­czyć w spo­tka­niach poświę­co­nych m.in. tej książ­ce; a i w ogó­le nie spo­sób prze­ce­nić naszych trzech inten­syw­nych jak dia­bli dni na Dol­nym Ślą­sku.

Zmę­czo­na i szczę­śli­wa, wprost z Wro­cła­wia poje­cha­łam do Łodzi, na finał jubi­le­uszo­wej, dzie­sią­tej edy­cji Ogól­no­pol­skie­go Kon­kur­su Poetyc­kie­go im. Jac­ka Bie­re­zi­na. Debiu­to­wa­łam w 1996 roku, wygry­wa­jąc II edy­cję tego kon­kur­su, w rok po zwy­cię­stwie i książ­ko­wym debiu­cie Krzyś­ka Siw­czy­ka. Dla eki­py orga­ni­zu­ją­cej kon­kurs, dla samej Łodzi, żywię zatem jak naj­cie­plej­sze uczu­cia. Tym razem wystą­pić przy­szło nam, lau­re­atom poprzed­nich edy­cji, w nie­wdzięcz­nej, jak się oka­za­ło, roli juro­rów. Wer­dykt, któ­ry osta­tecz­nie Krzy­siek, jako lau­re­at pierw­szej edy­cji Bie­re­zi­na, odczy­tał publicz­no­ści i nomi­no­wa­nym auto­rom, nie zapadł jed­no­gło­śnie. Burz­li­we posie­dze­nie jury wkle­jam sobie do albu­mu z naj­lep­szy­mi migaw­ka­mi z tzw. życia lite­rac­kie­go w Pol­sce prze­ło­mu XX i XXI wie­ku. Radość wyróż­nio­nych i zwy­cięz­ców, mam nadzie­ję, pozo­sta­ła nie­zmą­co­na. Moją, jako juror­ki i daw­nej lau­ret­ki, nie­co naru­szy­ły towa­rzy­szą­ce wer­dyk­to­wi, i samej impre­zie, komen­ta­rze.

Otóż, pro­szę Pań­stwa, z nie­ja­kim co praw­da zawo­dem, muszę oświad­czyć – Kon­kurs im. Jac­ka Bie­re­zi­na nie jest, i nigdy nie był, „usta­wia­ny”. Jak sądzę pro­tek­cje, mani­pu­la­cje czy inne­go rodza­ju świń­stwa nie doty­czą tak­że w naj­mniej­szym stop­niu pozo­sta­łych kil­ku jesz­cze cokol­wiek zna­czą­cych kon­kur­sów na debiut książ­ko­wy w tym kra­ju. Roz­po­wszech­nia­nie podob­nych opi­nii, plo­tek, czy mię­dzy nami a praw­dą, mówiąc – zwy­kłych oszczerstw – jest policz­kiem wymie­rzo­nym mnie, moim kole­gom Juro­rom, Orga­ni­za­to­rom, Spon­so­rom, oraz Uczest­ni­kom, a przede wszyst­kim Lau­re­atom kolej­nych edy­cji tego (i każ­de­go inne­go) Kon­kur­su.

Ale mia­ło być sen­ty­men­tal­ne port­fo­lio; Łódź sprzed nie­mal dzie­się­ciu lat, kli­ma­ty pra­wie jak z wciąż utrzy­mu­ją­cej się na pierw­szym miej­scu trój­ko­wej listy prze­bo­jów pio­sen­ki „Cho­mi­czów­ka”. Dziw­ne myśli nacho­dzą czło­wie­ka, kie­dy trzy­ma w dło­ni egzem­plarz wzno­wie­nia swo­jej debiu­tanc­kiej książ­ki.

11. Wzo­ry listów bel­gij­skich

Zamie­rza­łem już daw­no napi­sać Jak wspa­nia­łym prze­ży­ciem była moja wizy­ta
Wspa­nia­łe pió­ro wiecz­ne, któ­re mi poda­ro­wa­łeś Inte­re­su­ją­ce znacz­ki nale­pio­ne
na koper­cie Spę­dzi­łem cały wie­czór oglą­da­jąc je Wyso­kie czer­wo­ne świe­ce
(Koszy­czek jest uro­czy) cho­wam Ponie­waż nigdy ich nie uży­wa­my, z wyjąt­kiem
oka­zji, gdy mamy mieć gości

Jestem Ci bar­dzo wdzięcz­na, że prze­sła­łeś Stresz­cze­nie wykła­dów wygło­szo­nych
przez Tego, któ­re­go nam pole­ci­li­ście Musiał nam wystar­czyć Bar­dzo sma­ko­wa­ła
nam wód­ka! Będzie mi bar­dzo pomoc­na Kie­dy tutaj przy­je­dzie War­to było­by
prze­tłu­ma­czyć Poprzed­nie wyda­nia Nie widzę tu dla Cie­bie szcze­gó­ło­wej robo­ty
Przy­kro mi, że Cię faty­go­wa­łam Pra­wie wszyst­kie zdję­cia wyszły dobrze

Bar­dzo jestem wdzięcz­na za gościn­ność Było mi bar­dzo miło spę­dzić week­end
z Wami Żywi­my nadzie­ję, że w nie­dłu­gim cza­sie będzie nam dane przy­jąć Cię
w podob­ny spo­sób Świet­nie zor­ga­ni­zo­wać pobyt Tego, któ­re­go nam pole­ci­li­ście
Po jego przy­jeź­dzie To tak dużo zna­czy Świa­do­mość, że jest ktoś do kogo on może
pójść Gościn­ny dla nie­go

Jesz­cze nie napi­sa­łem listu z podzię­ko­wa­niem za nie­za­po­mnia­ny wie­czór Kie­dy
ludzie pozna­ją się nawza­jem lepiej Dosko­na­ły posi­łek Wyda­rze­nie któ­re będzie­my
pamię­tać dłu­go z wdzięcz­no­ścią Pro­szę pozdro­wić od nas swo­ją cza­ru­ją­cą żonę

Wła­śnie roz­ma­wia­my o tym, jak wspa­nia­le nas ugo­ści­li­ście Stwier­dzam, że za każ­dym
poby­tem coraz bar­dziej mi się podo­ba Tym listem chce­my podzię­ko­wać Wam oboj­gu
za gościn­ność dla całej naszej trój­ki Zor­ga­ni­zo­wa­nie nam takich przy­jem­nych waka­cji

Prze­mi­ły wie­czór Bar­dzo sma­ko­wa­ła nam wód­ka Koszy­czek jest uro­czy Umie­ści­li­śmy
go na spe­cjal­nym miej­scu

Nie mia­łam dosyć cza­su, aby podzię­ko­wać jak nale­ży Szcze­gól­ne wra­że­nie zro­bi­ły na nas
Wyso­kie czer­wo­ne świe­ce Nie mogę się docze­kać na roz­pa­ko­wa­nie ich Koszy­czek jest uro­czy W uży­ciu Uwa­żam, że jest poży­tecz­ny Kie­dy przy­je­dziesz tutaj war­to było­by
Prze­tłu­ma­czyć Poprzed­nie wyda­nia Spę­dzi­łem cały wie­czór oglą­da­jąc je To tak dużo zna­czy
W ogó­le to był przy­jem­ny wie­czór Mamy nadzie­je, że wkrót­ce napi­sze­cie do nas

Wszyst­ko idzie dobrze Ogrom­nie sobie cenię, kie­dy ludzie pozna­ją się nawza­jem lepiej Jestem szcze­ry w tym, co mówię W tej spra­wie nie mógł­bym być bar­dziej szcze­ry
Mógł­bym tak jesz­cze dłu­go pisać Ogrom­na burza z pio­ru­na­mi sza­le­je na dwo­rze Sły­szę
jak deszcz ude­rza o dach i szy­by okien­ne Leje jak z cebra Jest mroź­no Sta­rze­nie się nie jest przy­jem­ne

Nie ma porów­na­nia

12.

Oka­zu­je się, że jed­nak nicze­go w życiu nie da się zapla­no­wać. I speł­nia się nie­ustan­nie ta ele­men­tar­na poznaw­cza nie­spra­wie­dli­wość, że np. taka roz­pacz odby­wa się w cza­sie rze­czy­wi­stym, zaś rzad­kie miłe chwi­le są nam dostęp­ne dopie­ro w for­mie wspo­mnień; nie dla­te­go, żeby­śmy nie byli w sta­nie ich doce­nić, gdy się odby­wa­ją; po pro­stu jeste­śmy wte­dy zwy­kle zaję­ci pie­lę­gno­wa­niem mrzo­nek.

Zaję­ta pie­lę­gno­wa­niem mrzo­nek omal bym nie zapo­mnia­ła o nowo­rocz­nych pod­su­mo­wa­niach i posta­no­wie­niach. Jeśli cho­dzi o pod­su­mo­wa­nia, nie róż­nią się spe­cjal­nie od poprzed­nich, co moż­na tak­że powie­dzieć o posta­no­wie­niach. Kil­ku oso­bom z tego miej­sca nale­żą się solid­ne podzię­ko­wa­nia, wie­lu wię­cej oso­bom nale­ży się po buzi, ale że znaj­du­je­my się w kul­tu­ral­nej próż­ni, daru­je­my – i sobie, i im. Eve­ry day ano­ther mirac­le, co nawet jako frag­ment pio­sen­ki trzy­ma jakoś przy opty­miź­mie. Ostroż­ny opty­mizm nigdy nie zaszko­dzi, w każ­dym bądź razie nie bar­dziej, niż zacho­waw­czy realizm. To żaden wyczyn być sfru­stro­wa­nym; zwłasz­cza, że wła­ści­wie nie ma się na co uskar­żać. Złe uczyn­ki wra­ca­ją w posta­ci nie­zak­się­go­wa­nych fak­tur, dobre się po pro­stu msz­czą.

Ist­nie­je nadzie­ja, że poła­pie­my się w roz­kła­dzie jaz­dy na cho­ciaż­by ten kwa­drans przed jego sezo­no­wą zmia­ną. Że prze­sta­nie się mylić kie­ru­nek Gli­wi­ce z kie­run­kiem Czę­sto­cho­wa; że wyj­dzie kolej­nych kil­ka­dzie­siąt poetyc­kich ksią­żek, w tym kil­ka takich, dla któ­rych lek­tu­ry war­to prze­bo­leć cały kolej­ny rok. Że wyda­rzy się parę scen żyw­cem wyję­tych z Casa­blan­ki; i, co naj­istot­niej­sze, nie zorien­tu­je­my się, co jest napraw­dę waż­ne i zno­wu spie­przy­my wszyst­ko, a „wszyst­ko” zmar­twych­wsta­nie rado­śnie, nie żywiąc naj­mniej­szej ura­zy.

13. (a long good fri­day)

… i każ­dą, nawet sym­bo­licz­ną, kata­stro­fę, powin­no się nazy­wać pozy­tyw­ną dez­in­te­gra­cją. Z każ­dej z kata­strof bowiem wycho­dzi­my para­dok­sal­nie cało, cza­sem nawet gwiż­dżąc „gwiz­dan­kę” z Mostu na rze­ce Kwai. Oćwi­cze­ni jak nale­ży latek­so­wym pej­czy­kiem bie­żą­ce­go dnia, lichym mru­gnię­ciem kwi­tu­je­my sza­le­ją­cy roz­kład. Jeśli pęka nam ser­ce, to ta jego spe­cy­ficz­na funk­cja nigdy nie prze­cho­dzi w fazę doko­na­ną; jeśli coś poszło nie po naszej myśli, naj­wi­docz­niej jak zwy­kle roili­śmy sobie nie wia­do­mo co po kil­ku głęb­szych (lub, co gor­sza, płyt­szych), a tym­cza­sem słoń­ce towa­rzy­szy­ło nam przez cały gru­dzień, cały sty­czeń, i tak­że teraz nie cho­wa łba w pia­sek. To była, czy ktoś raczy zauwa­żyć? – bar­dzo sło­necz­na zima.

Nawet zda­rzy­ło mi się tak napi­sać.

14.

A jed­nak, Sza­now­ni Pań­stwo, to Michał Cha­ciń­ski jest tym, któ­ry w puen­cie coś udo­wad­nia: [David Lynch] poka­zu­je, że czło­wiek czło­wie­ko­wi pozo­sta­je obcy, i wra­że­nie, że jest ina­czej, to tyl­ko chwi­lo­we zachwia­nie.

14, gdy wystę­pu­je w funk­cji sche­rzo plus fina­le

No to ja – że tak powiem – ude­rzam; w moją ciem­ną nie­miec­ką noc. Prze­no­śnie. Chy­ba z tej roz­pa­czy zjem wie­deń­skie śnia­da­nie. Cze­go i Wam życzę, wyrwa­na z natu­ral­ne­go ryt­mu dobo­we­go sur­ma­mi poczu­cia obo­wiąz­ku i lojal­no­ści (muszę pamię­tać, żeby je wypier­do­lić na strych),

Mar­ta A. Pod­gór­nik

15. (zabaw­ne post scrip­tum)

Na koniec chciał­bym jesz­cze wspo­mnieć, że może pew­nym kom­pro­mi­sem pomię­dzy psy­cho­lo­gią twór­czo­ści a pato­lo­gicz­ną psy­cho­ana­li­zą jest to, że gdy­by wśród nor­mal­nych ludzi poszu­kać takich dzi­wactw jak wśród twór­ców, to by może nawet wię­cej się ich znalazło.(Sołowiej) Może być w tym spo­ro racji, bo ludzie lubią na ogół rze­czy nie­sa­mo­wi­te, spek­ta­ku­lar­ne i być może dla­te­go bar­dziej dostrze­ga­my tych arty­stów, któ­rzy są bar­dziej nie­zwy­kli i dopusz­cza­ją się więk­szych wybry­ków, a tych któ­rzy nie są wca­le mniej kre­atyw­ni od tych sza­lo­nych, pozo­sta­wia­my do doce­nie­nia jedy­nie kry­ty­ce.

SAMPLES FROM:

Forum ser­wi­su Nieszuflada.pl
Michał Cha­ciń­ski; Gaze­ta Tele­wi­zyj­na
Woj­ciech Kacza­now­ski; CZY OSOBOWOŚĆ ARTYSTY, TWÓRCY MA COŚ WSPÓLNEGO Z PSYCHOPATIĄ?