recenzje / ESEJE

Przedszkolny sen Marianki

Piotr Śliwiński

Szkic Piotra Śliwińskiego towarzyszący premierze książki Przedszkolny sen Marianki Jacka Podsiadły, która ukazała się nakładem Biura Literackiego 20 kwietnia 2015 roku.

Jacek Pod­sia­dło, wybit­ny poeta, nie­tu­zin­ko­wy pro­za­ik, dobry felie­to­ni­sta, miał już oka­zję spraw­dzić się jako pisarz dla mło­dzie­ży. Jego powieść dla chłop­ców, Czer­wo­na kart­ka dla Sprę­ży­ny, cie­szy­ła się dużym powo­dze­niem, przy­czy­nia­jąc się – jak sądzę – do odno­wie­nia tej odmia­ny gatun­ku.

Cykl wier­szy dla dzie­ci młod­szych, Przed­szkol­ny sen Marian­ki, ma co naj­mniej tyle samo szans na świet­ne przy­ję­cie przez czy­tel­ni­ków: dzie­ci w wie­ku przed­szkol­nym i szkol­nym, dziew­czyn­ki, chłop­ców, ich rodzi­ców i tych wszyst­kich, któ­rzy – nie zali­cza­jąc się do żad­nej z wymie­nio­nych kate­go­rii – zaglą­dać będą „wła­ści­wym adre­sa­tom” tej książ­ki przez ramię.

Jest bowiem zna­ko­mi­ta: peł­na wigo­ru, uro­ku, pomy­słów, żywej mowy, wyra­zi­stych posta­ci, zabaw­nych epi­zo­dów, a do tego spój­na, ukła­da­ją­ca się w całość i mistrzow­ska pod wzglę­dem wer­sy­fi­ka­cyj­nym.

Pod­sia­dło w spo­sób urze­ka­ją­cy łączy realia współ­cze­snej szko­ły z wyobraź­nią, snem, dzie­cię­cym pomie­sza­niem doświad­czeń i marzeń. Marian­ka – jego medium – nale­ży zara­zem „do towa­rzy­stwa” dzi­siej­sze­go dziec­ka i do świa­ta lite­ra­tu­ry. Koja­rzy się z kimś zna­jo­mym i kimś „prze­czy­ta­nym”. Autor nie sta­ra się jej „moder­ni­zo­wać”, dopa­so­wu­jąc do któ­re­goś z obie­go­wych ste­reo­ty­pów dzie­cię­co­ści XXI wie­ku; zosta­wia sze­ro­ki mar­gi­nes na sta­ro­świec­ką wraż­li­wość, cha­rak­te­ry­stycz­ną dla sze­ścio­lat­ki cie­ka­wość świa­ta, spon­ta­nicz­ność i pra­gnie­nie kon­tak­tu z wła­sną przy­szło­ścią.

Znaj­du­je rów­nież miej­sce na lęk – i spo­sób na jego zaże­gna­nie. Doko­nu­je tego poprzez cie­pły humor, nie zaś poprzez pró­bę zaapli­ko­wa­nia jakiejś zło­tej myśli, któ­ra była­by w sta­nie uniesz­ko­dli­wić cza­ją­ce się, nie­zna­ne zło. Jeśli coś krze­pi, to odkry­cie, że w świe­cie nie jest się same­mu, a przede wszyst­kim, że odmien­ność zacho­wań to nie powód do nie­po­ko­ju, lecz zachwy­tu. W świe­cie róż­no­rod­nym Marian­ka odnaj­dzie swo­je miej­sce.

Nie będąc prze­ko­na­nym, ze lite­ra­tu­ra dla dzie­ci, uogól­nia­jąc, napraw­dę umie podo­bać się dzie­ciom, a nie tyl­ko rodzi­com, nie mam wąt­pli­wo­ści, że książ­ka Jac­ka Pod­sia­dły zdo­bę­dzie jed­nych i dru­gich. Nie uda­je, że nie jest lite­ra­tu­rą, lecz bez­pre­ten­sjo­nal­nie wcią­ga do przed­niej i poży­tecz­nej zaba­wy. Jest rekla­mą wier­sza i pochwa­łą fan­ta­zji. Jest bar­dzo dobra.

O autorze

Piotr Śliwiński

profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Kierownik Zakładu Poetyki i Krytyki Literackiej UAM. Krytyk literacki, redaktor, badacz polskiej poezji współczesnej. Autor i współautor książek, m.in. Awangarda przedwojenna, Kraków 2004; Po całości. Szkice, punkty, Poznań 2016 ‒ razem z K. Hoffmannem i M. Jaworskim, a także redaktor blisko dwudziestu książek na temat poezji współczesnej (ostatnio Jakieś rozwiązania. Szkice o poezji (nie tylko) najnowszej, Poznań 2016).

Powiązania

Doświadczanie romantyczności

recenzje / KOMENTARZE Piotr Śliwiński

Autor­ski komen­tarz Pio­tra Śli­wiń­skie­go, towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Roman­tycz­ność. Współ­cze­sne bal­la­dy i roman­se inspi­ro­wa­ne twór­czo­ścią Ada­ma Mic­kie­wi­cza, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 5 wrze­śnia 2022 roku.

Więcej

Wyczerpanie, niewyczerpane. Parę zdań o wyborze wierszy Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recen­zja Pio­tra Śli­wiń­skie­go, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Euge­niu­sza Tka­czy­szy­na-Dyc­kie­go Gdy­by ktoś o mnie pytał, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 11 mar­ca 2020 roku.

Więcej

Pozytywki i marienbadki

nagrania / między wierszami Różni autorzy

O twór­czo­ści Andrze­ja Sosnow­skie­go wypo­wia­da­ją się Woj­ciech Bono­wicz, Jacek Guto­row, Anna Kału­ża, Joan­na Orska, Piotr Śli­wiń­ski, Kamil Zając.

Więcej

Dyskusja „Barbarzyńcy czy nie. Dwadzieścia lat po przełomie”

nagrania / między wierszami Różni autorzy

Port Wro­cław 2009: wypo­wie­dzi Dariu­sza Nowac­kie­go, Pio­tra Śli­wiń­skie­go, Justy­ny Sobo­lew­skiej, Pio­tra Czer­niaw­skie­go, Dar­ka Fok­sa, Krzysz­to­fa Jawor­skie­go, Boh­da­na Zadu­ry, Roma­na Hone­ta.

Więcej

Literatura polska ostatniego dwudziestolecia

nagrania / między wierszami Piotr Śliwiński

Wykład Pio­tra Śli­wiń­skie­go o naj­waż­niej­szych publi­ka­cjach lite­rac­kich ostat­nich dwu­dzie­stu lat.

Więcej

Na co dzień raczej nie rozpaczam

wywiady / o pisaniu Jacek Podsiadło Piotr Śliwiński

Roz­mo­wa Pio­tra Śli­wiń­skie­go z Jac­kiem Pod­sia­dłą prze­pro­wa­dzo­na na spo­tka­niu autor­skim w Biu­rze Lite­rac­kim 30 stycz­nia 2014 i opu­bli­ko­wa­na na stro­nie dwutygodnika.com.

Więcej

Strojka

recenzje / KOMENTARZE Piotr Śliwiński

Autor­ski komen­tarz Pio­tra Śli­wiń­skie­go do książ­ki Hor­ror Poeti­cus.

Więcej

Krystyna Miłobędzka od początku

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recen­zja Pio­tra Śli­wiń­skie­go z książ­ki dwa­na­ście wier­szy w kolo­rze Kry­sty­ny Miło­będz­kiej.

Więcej

Świat podminowany

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recen­zja Pio­tra Śli­wiń­skie­go z książ­ki Imię i zna­mię Euge­niu­sza Tka­czy­szy­na-Dyc­kie­go.

Więcej

piąte królestwo – pięć uwag

recenzje / NOTKI I OPINIE Piotr Śliwiński

Autor­ski komen­tarz Pio­tra Śli­wiń­skie­go do książ­ki pią­te kró­le­stwo Roma­na Hone­ta, wyda­nej nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 20 stycz­nia 2011 roku.

Więcej

sto jedenaście wierszy o własnym pomyśle na pustkę

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recen­zja Pio­tra Śli­wiń­skie­go z książ­ki Oddam wier­sze w dobre ręce (1988–2010) Euge­niu­sza Tka­czy­szy­na-Dyc­kie­go, któ­ra uka­za­ła się 5 stycz­nia 2010 roku na łamach „Gaze­ty Wybor­czej”.

Więcej

Sześć głosów o wierszach Jacka Gutorowa

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Zdzi­sła­wa Jasku­ły, Andrze­ja Nowa­ka, Mie­czy­sła­wa Orskie­go, Pio­tra Śli­wiń­skie­go, Ada­ma Wie­de­man­na oraz Kon­ra­da Woj­ty­ły.

Więcej

Wierszem na odlew

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recen­zja Pio­tra Śli­wiń­skie­go z książ­ki Kup kota w wor­ku Tade­usza Róże­wi­cza.

Więcej

O Bez stempla

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Anny Kału­ży, Jac­ka Guto­ro­wa, Ada­ma Wie­de­man­na, Pio­tra Śli­wiń­skie­go, Pio­tra Boga­lec­kie­go.

Więcej

Piotr Kępiński – krytyk z charakterem

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recen­zja Pio­tra Śli­wiń­skie­go z książ­ki Bez stem­pla Pio­tra Kępiń­skie­go.

Więcej

Dlaczego nie mamy dość Różewicza

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recen­zja Pio­tra Śli­wiń­skie­go z książ­ki nauka cho­dze­nia Tade­usz Róże­wi­cza.

Więcej

O Rozbiórce

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Anny Kału­ży, Justy­ny Sobo­lew­skiej, Pio­tra Śli­wiń­skie­go i Karo­la Mali­szew­skie­go.

Więcej

Ponowoczesny Arcypoeta

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recen­zja Pio­tra Śli­wiń­skie­go z książ­ki Wier­sze wypra­ne Mar­ci­na Świe­tlic­kie­go.

Więcej

On młody i genialny był…

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recen­zja Pio­tra Śli­wiń­skie­go z książ­ki List otwar­ty Krzysz­to­fa Siw­czy­ka.

Więcej

Dialogi z wierszem (w tle)

recenzje / ESEJE Piotr Śliwiński

Recen­zja Pio­tra Śli­wiń­skie­go towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Mię­dzy wier­sza­mi Boh­da­na Zadu­ry, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 20 wrze­śnia 2002 roku.

Więcej

Czytać głębiej

recenzje / ESEJE Tomasz Fijałkowski

Recen­zja Toma­sza Fijał­kow­skie­go z książ­ki Hor­ror poeti­cus Pio­tra Śli­wiń­skie­go.

Więcej

Ćwiczenia z bezstronności

recenzje / ESEJE Maciej Boenisch

Recen­zja Macie­ja Boeni­scha z książ­ki Hor­ror Poeti­cus Pio­tra Śli­wiń­skie­go.

Więcej