Tablet taty

Tom wier­szy Dar­ka Fok­sa Tablet taty nie przy­po­mi­na tego, cze­go mogli­by­śmy ocze­ki­wać od książ­ki z poezją. Nie cho­dzi o to, że nie ma tu wier­szy, bo są; u Fok­sa intry­gu­je for­ma tego inte­re­su­ją­ce­go zbio­ru, na któ­ry skła­da się rap­tem trzy­dzie­ści sie­dem czte­ro­wer­so­wych utwo­rów.

„Zofia”

była w fol­de­rze dwu­dzie­stym czwar­tym. Ode­szła,
kie­dy wyszło na jaw, że ja to nie ja,

cho­ciaż wie­dzia­łem, że ona to nie ona,
o czym ona też wie­dzia­ła, ale nie powie­dzia­ła swo­jej mat­ce

Dzie­ło Fok­sa jest czymś na kształt albu­mu, ale nie znaj­dzie­my w nim zdjęć. Przy­naj­mniej nie w sen­sie dosłow­nym, gdyż każ­da z czte­ro­wer­só­wek sta­no­wi poetyc­ki zapis chwi­li; może­my więc powie­dzieć, że prze­glą­da­my zdję­cia, w któ­rych obraz zastą­pi­ło sło­wo. Dzię­ki temu otrzy­mu­je­my od poety coś wię­cej niż zwy­kłe por­tre­ty kobiet – dosta­je­my zamro­żo­ne wspo­mnie­nia, któ­re może­my prze­glą­dać fol­der po fol­de­rze, odnaj­dy­wać w nich coraz to nowe szcze­gó­ły i ana­li­zo­wać każ­dy detal.

Kobie­ty, znaj­du­ją­ce się w Table­cie taty, są zatrzy­ma­ne w cza­sie, w jed­nej okre­ślo­nej pozie czy sytu­acji, w jakiej zosta­ły zapa­mię­ta­ne i zapi­sa­ne. Dzię­ki temu ich obra­zy zaczy­na­ją ist­nieć poza cza­sem, ale tak­że, w pew­nym sen­sie, poza prze­strze­nią. Czy­tel­nik widzi tyl­ko to, co poeta zmie­ścił w czte­rech wer­sach, niczym w czte­rech „ścia­nach” kadru. Foks jed­nak w cia­snym, por­tre­to­wym uję­ciu potra­fi zawrzeć emo­cjo­nal­ną pano­ra­mę. Kolej­ne fol­de­ry przed­sta­wia­ją nam histo­rię o chwi­lach lep­szych i gor­szych, zabaw­nych i cał­ko­wi­cie poważ­nych. Jed­nak chy­ba naj­bar­dziej rzu­ca­ją­cym się w oczy pod­czas lek­tu­ry tomu ele­men­tem jest opusz­cze­nie, odcho­dze­nie kolej­nych życio­wych part­ne­rek. I choć nie wie­my pra­wie nic o kolej­nych związ­kach taty, dostrze­ga­my, że każ­dy z nich pozo­sta­wił trwa­ły ślad w pamię­ci.

„Luiza”

była w fol­de­rze jede­na­stym. Pod­pusz­cza­ła mnie,
kie­dy powta­rza­ła, że nie wiem,

cze­go chcę, cho­ciaż dobrze wie­dzia­ła,
że w tym wszyst­kim cho­dzi o powtó­rze­nia.

Darek Foks poka­zu­je nam w tomi­ku nie­trwa­łość nasze­go współ­cze­sne­go świa­ta. W opi­sie książ­ki znaj­du­je­my sło­wa: „Padł tablet i tata stra­cił wszyst­kie dane. W pamię­ci więc sta­ra się odtwo­rzyć fol­de­ry zwią­za­ne z kobie­ta­mi, z któ­ry­mi nie­gdyś coś go łączy­ło”. Przy­wo­łu­jąc mot­to tomi­ku „autor­stwa” Osie­dlo­we­go Fachow­ca, może­my powie­dzieć, że „Mia­łeś pan tablet”. Z jed­nej stro­ny autor pusz­cza oko do czy­tel­ni­ka; czu­je­my, że nie do koń­ca będzie na poważ­nie. Z dru­giej jed­nak Foks wska­zu­je nam dość jasno na siłę ludz­kiej pamię­ci i sło­wa w posta­ci mówio­nej i pisa­nej. Dzi­siej­sza wie­dza, wiszą­ca gdzieś w chmu­rze, wszyst­kie czyt­ni­ki i inne elek­tro­nicz­ne baje­ry nie prze­trwa­ją – nasza pamięć oka­zu­je się wie­le­kroć trwal­sza.

Tablet taty sta­no­wi bar­dzo świa­do­mą i ory­gi­nal­ną kon­struk­cję poetyc­ką, i cho­ciaż­by z tego jed­ne­go powo­du zasłu­gu­je na uwa­gę. War­to jed­nak prze­czy­tać zbiór wier­szy Dar­ka Fok­sa jesz­cze ze wzglę­du na uję­cia kobiet, pozba­wio­ne sztucz­nie ero­tycz­ne­go cha­rak­te­ru. Poeta nie poka­zu­je nam muz, kobiet upa­dłych czy przy­kład­nych gospo­dyń domo­wych, nie two­rzy uni­wer­sal­nych syl­we­tek; przed­sta­wia czy­tel­ni­kom poetyc­kie zdję­cia, któ­re oglą­da­my przez pry­zmat pamię­ci czło­wie­ka opo­wia­da­ją­ce­go o swo­ich part­ner­kach i chwi­lach życia, pozo­sta­łych mu w pamię­ci.

„Wię­cej fol­de­rów”
nie pamię­tam.

Recen­zja uka­za­ła się na blo­gu mon­weg. Dzię­ku­je­my Autor­ce za zgo­dę na prze­druk.