Trzy opinie o książce Pernambuco

Wer­nisch to tro­chę taki poetyc­ki „kame­le­on”. Jego autor­ska dyk­cja prze­szła w poetyc­ki wie­lo­głos, w któ­rym nie mamy pew­no­ści, co jest ory­gi­nal­ną twór­czo­ścią autor­ską, co para­fra­zą, a co prze­kła­dem. (…) W tomie Per­nam­bu­co pisarz po raz kolej­ny pro­wa­dzi grę z czy­tel­ni­kiem, chęt­nie misty­fi­ku­je, spro­wa­dza na fał­szy­wy trop. Okrę­tu­je go na sta­tek, któ­re­go kapi­tan sam nie wie, dokąd dopły­nie. Jed­no jest jed­nak pew­ne. Jego rejs zosta­nie uwiecz­nio­ny w tysiącu form, przy czym żad­ne z nich nie będą iden­tycz­ne. Poprzez takie łącze­nie rze­czy­wi­ste­go i nie­rze­czy­wi­ste­go Wer­nisch w żaden spo­sób nie zdra­dza czy­tel­ni­ka. Wręcz prze­ciw­nie, zapra­sza go do nowej for­my świa­ta poetyc­kie­go, któ­re­go styl jest nie­za­stą­pio­ny na współ­cze­snym cze­skim polu lite­rac­kim. To magicz­ne śro­do­wi­sko, w któ­rym „wszyst­ko nie zna­czy nic, a nic to wszyst­ko”.

Libor Sta­něk [1]

Mimo dwóch obfi­to­ści środ­ków wyra­zu tek­sty Wer­ni­scha mają jasny wspól­ny mia­now­nik. Nie­za­leż­nie od tego, czy pisze dłuż­sze, pro­za­izu­ją­ce frag­men­ty, czy wycią­ga z ręka­wa zeno­we minia­tu­ry; czy z zachwy­tem obser­wu­je nie­po­zor­ne ruchy małych ludzi póź­ne­go rene­san­su, czy też obser­wu­je zde­cy­do­wa­ne kro­ki odkryw­ców nowych lądów, któ­rzy jak­by żyw­cem wyszli ze stron Milio­na Mar­co Polo; nie­za­leż­nie od tego, czy inspi­ru­je się tra­dy­cją dada, eks­pre­sjo­ni­zmem, czy też póź­niej­szą awan­gar­dą – zawsze wycho­dzą z tego fun­da­men­tal­ne napię­cia mię­dzy gro­te­ską i melan­cho­lią, kome­dią i tra­ge­dią, powa­gą i paro­dią, snem i rze­czy­wi­sto­ścią. A więc model roman­tycz­ny: ja prze­ciw­ko świa­tu.

Radim Kopáč [2]

Tom Per­nam­bu­co nie jest wyłącz­nie potwier­dze­niem tego, co Ivan Wer­nisch już tyle razy napi­sał i co osią­gnął. Zna­jo­my, nostal­gicz­ny świat minio­ne­go, świat fan­fa­roń­skich opo­wie­ści i banal­nych wycin­ków pełen jest coraz wyraź­niej­szej tęsk­no­ty, gęst­nie­ją­cej iro­nii oraz, przede wszyst­kim, nie­pew­no­ści egzy­sten­cjal­no-bilan­so­wej. Poeta coraz moc­niej mie­rzy się z prze­szło­ścią: jak­by w dwu­na­stu czę­ściach książ­ki obser­wo­wał czas, koło­wrót roku (lat), z któ­re­go nie moż­na uciec – chy­ba że w śmierć. To wła­śnie te powra­ca­ją­ce moty­wy wpusz­cza­ją do książ­ki – w połą­cze­niu z gro­te­ską i dum­ny­mi, poważ­ny­mi twier­dze­nia­mi – coraz bar­dziej wyczu­wal­ne wąt­pli­wo­ści doty­czą­ce sie­bie i świa­ta. Pozo­sta­ją prze­bły­ski szwan­ku­ją­cej już powo­li pamię­ci, któ­rym mimo wszyst­ko dane jest dopły­nąć do pogo­dzo­ne­go roz­ra­chun­ku, do oczysz­cza­ją­ce­go fina­łu tomu.

Lau­da­cja komi­sji nagro­dy Lite­ra [3]