W domach z betonu nie ma wolnych relacji

Gdy czy­tam opo­wia­da­nia Łuka­sza Woj­ty­ski, dźwię­czy mi w uszach para­fra­za zna­nej pio­sen­ki: w szyb­kim świe­cie i w domach z beto­nu nie ma wol­nej miło­ści. Ale też bli­sko­ści, przy­jaź­ni, miej­sca i cza­su na auto­re­flek­sję. Domi­nu­ją skraj­no­ści, bo żyje się i kocha albo inten­syw­nie, albo w ryt­mie slow, a cza­sem upra­wia się nie­moż­li­wą ekwi­li­bry­sty­kę i pró­bu­je pogo­dzić jed­no i dru­gie. Taka sinu­so­ida to obfi­te źró­dło dla całej masy fuck-upów. Wie­dzą coś o tym boha­te­ro­wie i boha­ter­ki Oki to pa.

Autor jest uważ­nym obser­wa­to­rem i tro­pi­cie­lem wyko­śla­wio­nych ele­men­tów (mikro)światów i ich alter­na­tyw­nych języ­ków. Fascy­nu­ją go wszel­kie para­dok­sy, defor­ma­cje i poraż­ki, zwłasz­cza doty­czą­ce queero­wych boha­te­rów. Posta­ci z opo­wia­dań co chwi­lę prze­kra­cza­ją wła­sne i cudze gra­ni­ce emo­cjo­nal­ne, wykra­cza­ją poza ramy spo­łecz­ne, choć nie­kie­dy wca­le nie prze­ła­mu­ją ste­reo­ty­pów. Ich cechą cha­rak­te­ry­stycz­ną jest to, że wpa­da­ją w pułap­ki, któ­re sami na sie­bie zasta­wia­ją, no i oczy­wi­ście nicze­go nie uczą się na swo­ich błę­dach.

Woj­ty­sko odda­je te skom­pli­ko­wa­ne rela­cje mię­dzy­ludz­kie i rela­cje z samym/samą sobą bohaterów/bohaterek dzię­ki pra­cy w języ­ku. Każ­de opo­wia­da­nie autor kon­stru­uje w odnie­sie­niu do kon­kret­ne­go socjo- i/lub idio­lek­tu, a dzię­ki temu uda­je mu się uchwy­cić rela­cję zwrot­ną mię­dzy języ­kiem a rze­czy­wi­sto­ścią (zewnętrz­ną i tą wewnętrz­ną). Zapra­sza nas do pozor­nie banal­nych miejsc (miesz­ka­nie w cen­trum mia­sta, zakład fry­zjer­ski czy pra­cow­nia archi­tek­to­nicz­na) i kon­fron­tu­je nas z (nie)typowym spo­so­bem mówie­nia przez posta­ci w roz­mo­wach, smsach, kłót­niach czy sytu­acjach intym­nych, a w ten spo­sób odwra­ca porząd­ki, zarów­no te este­tycz­ne, jak i moral­ne.

Opo­wia­da­nia z Oki to pa są o wie­lu z nas, pró­bu­ją­cych ogar­nąć doro­słe życie i budo­wać rela­cje z inny­mi, któ­rzy pró­bu­ją tego same­go. Jak wia­do­mo, uda­je się to z suk­ce­sem rzad­ko, a cza­sem nigdy. I wła­śnie przez to lek­tu­ra tej pro­zy jest tak elek­try­zu­ją­ca.

Dofi­nan­so­wa­no ze środ­ków Mini­stra Kul­tu­ry i Dzie­dzic­twa Naro­do­we­go pocho­dzą­cych z Fun­du­szu Pro­mo­cji Kul­tu­ry – pań­stwo­we­go fun­du­szu celo­we­go.