recenzje / KOMENTARZE

Wieczór, Center, Piasek, Kruki, Występek, Wzgórze

Wojciech Bonowicz

Szkic Wojciecha Bonowicza opublikowany w cyklu prezentacji najciekawszych archiwalnych tekstów z dwudziestopięciolecia festiwalu Stacja Literatura.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

O WŁASNYCH WIERSZACH
(Wzór podania o pracę dla poszukującego bezskutecznie)

Mam opi­nię poety „her­me­tycz­ne­go” i „intro­wer­tycz­ne­go”. Chciał­bym jed­nak być widzia­nym tak­że jako poeta spo­łecz­ny. W grun­cie rze­czy to, co naj­bar­dziej wewnętrz­ne, jest rów­no­cze­śnie naj­bar­dziej spo­łecz­ne. Wiersz poniż­szy jest komen­ta­rzem do naszych roz­cza­ro­wań z poło­wy lat dzie­więć­dzie­sią­tych.


Wieczór

Już byli­śmy dosko­na­li i zno­wu nie jeste­śmy.
Prze­ra­żo­ny język dru­gi język chwy­ta.
Na dro­dze leżą świa­tła w otwo­rach mię­dzy ludź­mi.
Wspie­ra­jąc o nie pyski konie cią­gną pie­śni.


W moich wier­szach czę­sto poja­wia się figu­ra pro­fe­ty, jasno­wi­dza, kogoś, kto widzi ina­czej, może wyraź­niej, to, co się z nim dzie­je i co nas cze­ka. Jest to sta­ra figu­ra, z któ­rą pro­wa­dzę pew­ną grę, ale grę serio.


Center

Co napi­sa­łem mogło przyjść o świ­cie.
Dom nasią­kał powo­li a wypi­ta woda
rura­mi cia­ła wra­ca­ła do zie­mi.

Co napi­sa­łem dziś w czar­nym zeszy­cie
mogło się zda­rzyć. Leża­łem ostroż­nie
i gdy zro­bi­ło się jasno zasną­łem.


Cza­sem rze­czy­wi­ście coś, co napi­sze się tak ni z tego, ni z owe­go, speł­nia się w życiu. W grud­niu 1995 napi­sa­łem wiersz „Pia­sek” opar­ty na śnie, a dokład­niej na pew­nym obra­zie, któ­ry do mnie w snach powra­cał.


Piasek

Kie­dy skoń­czy­li­śmy jeść weszła do poko­ju
zbie­ra­ją­ca naczy­nia ubra­na w skrom­ną suk­nię.
Tego wie­czo­ru powódź zabra­ła z domu
jej krew­nych kota i dwie gip­so­we ręce.


Lubię wier­sze sytu­acyj­ne, wier­sze, któ­re opo­wia­da­ją. I któ­re – jak w życiu – nie mają wyra­zi­stej puen­ty. Wiem, że „opo­wia­da­jąc histo­rie”, wcią­gam czy­tel­ni­ka, moc­niej go anga­żu­ję. Lubię, kie­dy wiersz ma kil­ku boha­te­rów. Cza­sem zacie­ram gra­ni­ce mię­dzy nimi. W poniż­szym wier­szu te gra­ni­ce są wyraź­ne.


Kruki

Oto opo­wieść na pro­stych linij­kach.
Zda­rzy­ło się że na dachu we dwóch pra­co­wa­li:
jeden młod­szy i siwy dru­gi sta­ry czar­ny
z chust­ką pod szy­ją. Razem ten dach oczysz­cza­li

z mchu i tra­wy. Kie­dy młod­szy wra­cał
po połu­dniu żar­to­wał z żoną „O ja się nie mylę
z dachu wszyst­ko widzę”. Ona pota­ki­wa­ła
i jed­ną ręką (bo dru­giej nie mia­ła) popra­wia­ła w tyle

gło­wy wło­sy. Dłu­go była kobie­tą lecz twarz
mia­ła jasną. Ubła­ga­no ją w koń­cu żeby wyszła za mąż
i trze­ba powie­dzieć – młod­szy miał szczę­ście któ­re­go
bra­ko­wa­ło star­sze­mu. Jego rodzi­ce zresz­tą myśle­li tak samo

choć wła­śnie się roze­szli w dwie rów­no­le­głe tra­ge­die.
Póź­niej mie­li ten dach smo­ło­wać. Star­szy pił za dużo
i zosta­wiał robo­tę. Byli już spóź­nie­ni jesień się
prze­chy­la­ła. Aż któ­re­goś dnia czar­ny spadł na podwó­rze

twa­rzą w dół. Siwy nie sły­szał upad­ku i dopie­ro
krzy­ki pode­rwa­ły mu gło­wę. Komuś obry­zga­ło pra­nie
ktoś inny wołał dziec­ko ale dziec­ko patrzy­ło tak
jak patrzą żywi na mar­twych. Na pew­no spusz­czą mu lanie.


Zaczą­łem pisać wier­sze, bo w pew­nym momen­cie prze­sta­łem rozu­mieć, co ludzie do mnie mówią. Myślę, że z tego same­go powo­du inni chcą wier­sze czy­tać albo ich słu­chać. Daję tu na koniec dwa wier­sze o poezji. Jeden uka­zu­je ją jako wystę­pek, dru­gi jako koniecz­ność. Oba są iro­nicz­ne, ale też oba mówią chy­ba praw­dę.


Występek

Uda­ło nam się
zabrać w tę podróż ludzi.
Skła­da­my ręce dzię­ku­je­my.
I zara­ża­my ich natych­miast.


Wzgórze

O jak dobrze obu­do­wa­ła poezja
nasze sta­ra­nia. Bez niej nasz kraj
był­by pła­ski a środ­kiem rów­ni­ny
prze­cho­dzi­ły­by obo­jęt­ne na wszyst­ko
powie­ści. Bez niej nasz kraj nie był­by
żył­ką pul­su­ją­cą na szyi świa­ta. Bez świa­ta
nasz kraj był­by tyl­ko żył­ką na szyi.

Obo­jęt­ność powie­ści krzy­ki opo­wia­dań
pomruk poezji. Nicze­go nie zwia­stu­je a jed­nak
budzi­my się zapi­su­je­my żyje­my tym jesz­cze.

 

 

O autorze

Wojciech Bonowicz

Urodzony 10 stycznia 1967 roku w Oświęcimiu. Poeta, publicysta, dziennikarz. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Otrzymał wyróżnienie w Konkursie na Brulion Poetycki (1989), nagrodę główną w konkursach poetyckich "Nowego Nurtu" (1995) oraz im. K.K. Baczyńskiego (1995). Laureat Nagrody Literackiej Gdynia za tom Pełne morze (2007). Do Nagrody Literackiej Nike nominowano biografię Tischner (2001) oraz Pełne morze (2007). Tom Echa (2013) nominowany do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej. Stale współpracuje z "Tygodnikiem Powszechnym" (jako felietonista) i miesięcznikiem "Znak". Mieszka w Krakowie.

Powiązania

Poezja „szkieletu”, ogołocenia

recenzje / ESEJE Wojciech Bonowicz

Recen­zja Woj­cie­cha Bono­wi­cza, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze pre­mie­rze książ­ki Do środ­ka Julii Szy­cho­wiak, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 6 listo­pa­da 2023 roku.

Więcej

Samochód na babilońskich numerach

dzwieki / WYDARZENIA Andrzej Sosnowski Julia Szychowiak Wojciech Bonowicz

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go z udzia­łem Woj­cie­cha Bono­wi­cza, Andrze­ja Sosnow­skie­go i Julii Szy­cho­wiak pod­czas Por­tu Wro­cław 2008.

Więcej

Rozmowy rodzinne po latach

dzwieki / WYDARZENIA Bogusław Kierc Mariusz Grzebalski Wojciech Bonowicz

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go z udzia­łem Woj­cie­cha Bono­wi­cza, Mariu­sza Grze­bal­skie­go i Bogu­sła­wa Kier­ca pod­czas Por­tu Wro­cław 2007.

Więcej

Rozbiórka

dzwieki / WYDARZENIA Różni autorzy

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go z udzia­łem Urszu­li Kozioł, Ryszar­da Kry­nic­kie­go, Boh­da­na Zadu­ry, Pio­tra Som­me­ra, Jerze­go Jar­nie­wi­cza, Zbi­gnie­wa Mache­ja, Andrze­ja Sosnow­skie­go, Tade­uszy Pió­ry, Dar­ka Fok­sa, Woj­cie­cha Bono­wi­cza, Mar­ci­na Sen­dec­kie­go, Dariu­sza Suski, Mariu­sza Grze­bal­skie­go, Dariu­sza Sośnic­kie­go, Krzysz­to­fa Siw­czy­ka, Mar­ty Pod­gór­nik i Jac­ka Deh­ne­la pod­czas Por­tu Wro­cław 2007.

Więcej

Rafał Wojaczek, który jest

dzwieki / WYDARZENIA Różni autorzy

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go poświę­co­ne­go twór­czo­ści Rafa­ła Wojacz­ka pod­czas Por­tu Legni­ca 2004.

Więcej

Wiersze ludowe i Konwalia

dzwieki / WYDARZENIA Adam Wiedemann Wojciech Bonowicz

Zapis całe­go spo­tka­nia autor­skie­go Woj­cie­cha Bono­wi­cza i Ada­ma Wie­de­man­na pod­czas festi­wa­lu Port Legni­ca 2001.

Więcej

Pozytywki i marienbadki

nagrania / między wierszami Różni autorzy

O twór­czo­ści Andrze­ja Sosnow­skie­go wypo­wia­da­ją się Woj­ciech Bono­wicz, Jacek Guto­row, Anna Kału­ża, Joan­na Orska, Piotr Śli­wiń­ski, Kamil Zając.

Więcej

Poeci: Marcin SENDECKI

nagrania / między wierszami Marcin Sendecki Wojciech Bonowicz

Odci­nek nowe­go pro­gra­mu lite­rac­kie­go „Poeci”, w któ­rym Woj­ciech Bono­wicz roz­ma­wia z Mar­ci­nem Sen­dec­kim.

Więcej

Katastrofa jest zasadą świata

wywiady / o książce Marek Doskocz Wojciech Bonowicz

Roz­mo­wa Woj­cie­cha Bono­wi­cza z Mar­kiem Dosko­czem.

Więcej

Dialog w ciemności – posłowie

recenzje / KOMENTARZE Wojciech Bonowicz

Autor­ski komen­tarz Woj­cie­cha Bono­wi­cza do książ­ki Dia­log w ciem­no­ści Wła­dy­sła­wa Seby­ły.

Więcej

Dwa wiersze z komentarzami

recenzje / KOMENTARZE Wojciech Bonowicz

Komen­tarz Woj­cie­cha Bono­wi­cza do wier­szy „Jesz­cze raz” i „Świa­tecz­ne popo­łu­dnie” pocho­dzą­cych z książ­ki Echa.

Więcej

Kraść bezceremonialnie, nie spodziewać się profitów

wywiady / o książce Marcin Baran Wojciech Bonowicz

Z Woj­cie­chem Bono­wi­czem o książ­ce Echa roz­ma­wia Mar­cin Baran.

Więcej

Sebyła. Wojna zabrała mu życie, ale oszczędziła archiwum

recenzje / IMPRESJE Wojciech Bonowicz

Esej Woj­cie­cha Bono­wi­cza towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Dia­log w ciem­no­ści Wła­dy­sła­wa Seby­ły.

Więcej

Dialog w ciemności – posłowie

recenzje / KOMENTARZE Wojciech Bonowicz

Autor­ski komen­tarz Woj­cie­cha Bono­wi­cza do książ­ki Dia­log w ciem­no­ści Wła­dy­sła­wa Seby­ły wyda­nej nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 2 lute­go 2012.

Więcej

O Przygodach przyrody

recenzje / NOTKI I OPINIE Bohdan Zadura Tomasz Fijałkowski Wojciech Bonowicz

Komen­ta­rze Woj­cie­cha Bono­wi­cza, Toma­sza Fijał­kow­skie­go, Anny Kału­ży oraz Boh­da­na Zadu­ry.

Więcej

Hieny, Pickpocket

recenzje / KOMENTARZE Wojciech Bonowicz

Autor­ski komen­tarz Woj­cie­cha Bono­wi­cza do wier­szy z książ­ki Hur­tow­nia ran i Wier­sze ludo­we.

Więcej

O Białym tygodniu

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Karo­la Mali­szew­skie­go, Woj­cie­cha Bono­wi­cza, Rafa­ła Sko­niecz­ne­go, Miło­sza Bie­drzyc­kie­go, Jaro­sła­wa Nowo­sa­da.

Więcej

Lekcja Różewicza

recenzje / NOTKI I OPINIE Wojciech Bonowicz

Nota Woj­cie­cha Bono­wi­cza o książ­ce nauka cho­dze­nia / gehen ler­nen Tade­usza Róże­wi­cza.

Więcej

O Po sobie

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Woj­cie­cha Bono­wi­cza, Pio­tra Kępiń­skie­go, Kry­sty­ny Miło­będz­kiej, Andrze­ja Sosnow­skie­go, Agniesz­ki Wol­ny-Ham­ka­ło.

Więcej

Albo-albo, Znaleźli o świcie

recenzje / KOMENTARZE Wojciech Bonowicz

Autor­ski komen­tarz Woj­cie­cha Bono­wi­cza do wier­szy z książ­ki Wybór więk­szo­ści i Wier­sze z oko­lic.

Więcej

Powinno mówić niewyrażalne

wywiady / o książce Kuba Mikurda Wojciech Bonowicz

Roz­mo­wa Kuby Mikur­dy z Woj­cie­chem Bono­wi­czem.

Więcej

Hieny, Pickpocket

recenzje / KOMENTARZE Wojciech Bonowicz

Autor­ski komen­tarz Woj­cie­cha Bono­wi­cza do wier­szy z książ­ki Hur­tow­nia ran i Wier­sze ludo­we.

Więcej

O Hurtowni ran i Wierszach ludowych

recenzje / NOTKI I OPINIE Adam Wiedemann Karol Maliszewski Marcin Świetlicki

Komen­ta­rze Ada­ma Wie­de­man­na, Mar­ci­na Świe­tlic­kie­go, Karo­la Mali­szew­skie­go.

Więcej

„Pół świata nas / nienawidzi. / Drugie pół to my”, czyli esencja i ekstaza w ogrodzie detali

recenzje / ESEJE Przemysław Koniuszy

Recen­zja Prze­my­sła­wa Koniu­sze­go z książ­ki Echa Woj­cie­cha Bono­wi­cza, któ­ra uka­za­ła się 20 grud­nia 2013 roku na stro­nie Biblio­te­ka Mło­de­go Czło­wie­ka.

Więcej

Powrót podmiotu odłożony

recenzje / ESEJE Paweł Mackiewicz

Recen­zja Paw­ła Mac­kie­wi­cza z książ­ki Pol­skie zna­ki Woj­cie­cha Bono­wi­cza.

Więcej

Alt + a i inne polskie znaki Wojciecha Bonowicza

recenzje / ESEJE Marcin Jurzysta

Recen­zja Mar­ci­na Jurzy­sty z książ­ki Pol­skie zna­ki Woj­cie­cha Bono­wi­cza.

Więcej

Polska: tyle, ile znaczy z perspektywy dżdżownicy

recenzje / IMPRESJE Przemysław Rojek

Recen­zja Prze­my­sła­wa Roj­ka z książ­ki Pol­skie zna­ki Woj­cie­cha Bono­wi­cza.

Więcej

Nie (wy)obrażać sobie za wiele…

recenzje / IMPRESJE Konrad Wojtyła

Recen­zja Kon­ra­da Woj­ty­ły z książ­ki Pol­skie zna­ki Woj­cie­cha Bono­wi­cza.

Więcej

Notatki o nowej książce Wojtka Bonowicza

recenzje / ESEJE Jacek Gutorow

Recen­zja Jac­ka Guto­ro­wa z książ­ki Woj­cie­cha Bono­wi­cza.

Więcej

O Hurtowni ran i Wierszach ludowych

recenzje / NOTKI I OPINIE Adam Wiedemann Karol Maliszewski Marcin Świetlicki

Komen­ta­rze Ada­ma Wie­de­man­na, Mar­ci­na Świe­tlic­kie­go, Karo­la Mali­szew­skie­go.

Więcej

O Wyborze większości i Wierszach z okolic

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rze Ada­ma Wie­de­man­na, Maria­na Sta­li, Artu­ra Gra­bow­skie­go, Rado­sła­wa Kobier­skie­go, Karo­la Mali­szew­skie­go, Rafa­ła Rża­ne­go.

Więcej

Znaki dla odważnych

recenzje / ESEJE Marian Stala

Recen­zja Maria­na Sta­li z książ­ki Peł­ne morze Woj­cie­cha Bono­wi­cza.

Więcej

Znaki wspólnoty

recenzje / ESEJE Jacek Gutorow

Recen­zja Jac­ka Guto­ro­wa z książ­ki Peł­ne morze Woj­cie­cha Bono­wi­cza.

Więcej

O Pełnym morzu

recenzje / NOTKI I OPINIE Różni autorzy

Komen­ta­rza Jac­ka Guto­ro­wa, Jaro­sła­wa Borow­ca, Dariu­sza Sośnic­kie­go, Maria­na Sta­li, Pio­tra Kępiń­skie­go i Kuby Mikur­dy.

Więcej