WNP: Warszawa – Nieborów – Polska

Wiersz do antologii „Księgarnia Państwowego Instytutu Wydawniczego przy ulicy

Foksal w Warszawie w współczesnej poezji polskiej”

„Chodź, Lolit­ko, szep­cze
czu­le, szar­piąc
pacz­kę z plu­to­nem
Loli­tek, bo czło­wiek
o wyglą­dzie wła­ści­cie­la
więk­szej ilo­ści ogród­ków
strasz­nie potrze­bu­je jed­nej
na jutro. Mogą być dwie”.

Jezu, żeby ten, któ­ry wno­si
pacz­ki z Lolit­ka­mi
z uli­cy, wniósł tu jesz­cze
łóż­ko z cie­płą poście­lą,
i żebym się w nim poło­żył
i żeby ona usia­dła w nogach,
w szla­fro­ku, i żeby powie­dzia­ła
tym samym szep­tem: „Skła­ma­łam,

mówiąc, że pan Puzy­na chy­ba
wyniósł wszyst­kie. Skła­ma­łam,
a ty wysze­dłeś stąd bez Kamy­ków”.
I żebym zasnął, zapo­mi­na­jąc
o egzem­pla­rzu, któ­re­go nie zdą­żył
wynieść, i któ­ry już od lat
stoi tam, za mną, pośród cze­goś,
o co nigdy bym nie zapy­tał.

I żeby Mogą Być Dwie
choć raz zapo­mniał resz­ty.

17 VII 91

Histo­ria praw­dzi­wa. Kon­stan­ty Puzy­na, wiel­ki kry­tyk teatral­ny i świet­ny poeta, wydał debiu­tanc­ki zbiór wier­szy pod tytu­łem „Kamy­ki”. Chcia­łem go nabyć w fir­mo­wej księ­gar­ni jego wydaw­cy. Nie naby­łem za pierw­szym razem, bo pani powie­dzia­ła mi, że pan Puzy­na wyniósł wszyst­kie egzem­pla­rze. Kil­ka tygo­dni póź­niej zna­la­złem na pół­ce egzem­plarz, bo już nie pyta­łem, lecz szu­ka­łem. No i zna­la­złem. W tle wystę­pu­je „Loli­ta” Vla­di­mi­ra Nabo­ko­va, bo aku­rat się po raz pierw­szy po pol­sku uka­za­ła i ścią­gnę­ła do księ­gar­ni nawet tych, któ­rzy rzad­ko tam zaglą­da­ją. Ponie­waż nie chcę po raz kolej­ny oddać za dar­mo pomy­słu na pra­cę licen­cjac­ką czy magi­ster­ską jakie­goś polo­ni­sty czy polo­nist­ki, zdra­dzę jedy­nie, że rze­czy­wi­ście moż­na uło­żyć malut­ką anto­lo­gię pod tytu­łem, któ­ry umie­ści­łem w tytu­le tego wier­sza. Niech jeden z dru­gą pój­dą do biblio­te­ki i nawdy­cha­ją się kurzu. Dłu­żej będą pamię­tać.

Państwa nie ma

Naj­praw­do­po­dob­niej
Gał­czyń­scy nie sypia­li
w tym łóż­ku. To samo
moż­na powie­dzieć
o rodzi­nie Watów.
Maria Dąbrow­ska

w ogó­le mało spa­ła
(opie­ram się
na bada­niach kum­pli
z pod­sta­wów­ki,
któ­rym Noce i dnie
zna­la­zły pra­cę na kolei).

Czło­wiek przy bra­mie
dłu­go szu­kał
nasze­go nazwi­ska
na swo­jej liście. Widział
two­je spoj­rze­nie,
gdy wczo­raj doty­ka­łaś

drzwi. I wspo­mniał
coś o powro­cie
daw­ne­go wła­ści­cie­la.
Nie śpij z młot­kiem.
Wyj­mij gwoź­dzie z ust,
bo zardze­wie­ją.

Wła­śnie wra­cam
od stuk­nię­te­go star­ca,
zwa­ne­go dalej
gra­we­rem. Gra­wer
popi­ja, więc
to musi tro­chę potrwać.

Tra­fi­łem kie­dyś na warsz­ta­ty lite­rac­kie do pała­cu Radzi­wił­łów w Nie­bo­ro­wie. W pała­cu tym bywa­li naj­więk­si. Nie na warsz­ta­ty tam jeź­dzi­li, lecz by sobie w spo­ko­ju two­rzyć, bo do tego mię­dzy inny­mi celu pałac słu­żył i chy­ba nadal słu­ży. Bar­dzo miłe miej­sce. Cisza, spo­kój, park, roślin­ki. Wciąż mam wra­że­nie, że ten pobyt zaowo­co­wał tym, czym miał zaowo­co­wać. I wła­śnie przy­po­mnia­łem sobie nazwi­sko szkol­ne­go kole­gi, któ­ry pra­cu­je na kolei. Pró­bo­wa­li­śmy zało­żyć pun­ko­wą kape­lę Trans­plan­ta­cja Czło­na (jakoś tak w oko­li­cach 1983 roku). Mie­li­śmy gita­rę, kawa­łek per­ku­sji, parę „kawał­ków” zare­je­stro­wa­nych na grun­di­gu (pamię­tam jeden tytuł – „Pra­ca”) i dwa znacz­ki, któ­re z dumą przy­pi­na­li­śmy przed wyj­ściem do szko­ły. Trzy ostat­nie stro­fy tego wier­sza to zupeł­nie inna histo­ria.

Mapa mi się kończy

Chry­ste, kotuś, zawsze ci się koń­czy,
Kie­dy dojeż­dża­my. Zawsze ci się koń­czy,

kie­dy garn­car­stwo daje zatrud­nie­nie
licz­nym wie­śnia­kom i zaczy­na przy­no­sić

znacz­ne docho­dy. Zawsze ci się koń­czy,
kie­dy pole­wam wodą wie­lo­ry­ba.

Zawsze ci się koń­czy, kie­dy pytam:
„Nie ma tam gdzieś sta­cji ben­zy­no­wej?”

Zawsze ci się koń­czy, kie­dy mówię:
„Przy­da­ła­by się jakaś sta­cja ben­zy­no­wa”.

Zawsze ci się koń­czy, kie­dy krzy­czę:
„Poszu­kaj jakiejś sta­cji ben­zy­no­wej!”

Zawsze ci się koń­czy, kie­dy pro­szę:
„Jeże­li zauwa­żysz jakąś sta­cję ben­zy­no­wą,

to mi powiedz”. Zawsze ci się koń­czy,
kie­dy tłu­ma­czę to wszyst­ko na angiel­ski

i japoń­ski. Zawsze ci się koń­czy,
kie­dy mija­my dom gine­ko­lo­ga,

u któ­re­go sie­dzą co naj­mniej
trzy pacjent­ki, a kie­row­cy

w samo­cho­dach przed furt­ką roz­my­śla­ją
każ­dy o swo­im peł­nym baku,

bez któ­re­go wszyst­kie­go mniej,
bez któ­re­go ani rusz (im się mapa

nie skoń­czy). Zawsze ci się koń­czy,
kie­dy trze­ba zapi­sać dwie stro­ny

(bo trze­ba zapi­sać dwie stro­ny,
a tobie się mapa koń­czy). Zawsze

mogła ci się skoń­czyć wcze­śniej.

2 VII 94

Wiersz powstał z potrze­by. Kie­dy „Wier­sze o fry­zje­rach” były już pra­wie goto­we do dru­ku, oka­za­ło się, że są jesz­cze dwie stro­ny do zapeł­nie­nia. Wśród tek­stów, któ­re zosta­ły po uło­że­niu książ­ki, nie było nic takie­go, co nada­wa­ło­by się na tę oko­licz­ność. Napi­sa­łem szyb­ko ten wiersz i do dzi­siaj bar­dzo go lubię. Jest do wła­ści­wie utwór tytu­ło­wy „Prze­ce­ny map”, gro­ma­dzą­cej tek­sty z lat 1987–1997, bo wiersz pod tytu­łem „Prze­ce­na map”, któ­ry powstał po 1997 roku, znaj­dzie się pew­nie w następ­nej książ­ce. Jak łatwo zauwa­żyć, wciąż nie mam pra­wa jaz­dy.