Wędkarka

Widzia­łem dziew­czyn­kę z bam­bu­so­wą węd­ką nad rze­ką Bag­ma­ti w Pashu­pa­ti­nath, dziel­ni­cy świą­tyn­nej Kat­man­du. Dziew­czyn­ka, może dzie­się­cio­let­nia, może młod­sza, sta­ła po kost­ki w szla­mie i cią­gnę­ła żył­kę przez sza­rą wodę, na któ­rej koły­sa­ły się zwę­glo­ne kawał­ki drew­na, popiół, jakieś powa­la­ne sadzą strzę­py i czar­ne gru­dy, o któ­rych trud­no było powie­dzieć, do jakich form nale­ża­ły wcze­śniej.

Raz po raz kłę­by dymu zasnu­wa­ły węd­kar­kę, za któ­rą ster­cza­ło z wody sze­reg gha­tów, kamien­nych plat­form, na któ­rych pod bez­chmur­nym wio­sen­nym nie­bem pło­nę­ły sto­sy, pło­nę­ły zwło­ki. Cza­sem czy­jaś ręka lub noga spa­da­ła z któ­re­goś z tych palą­cych się łoży albo pośród pło­mie­ni uka­zy­wał się pęk­nię­ty od żaru brzuch, z któ­re­go wyle­wał się sza­ry kłąb wnętrz­no­ści. Wów­czas bia­ło odzia­ni męż­czyź­ni, straż­ni­cy ognia, kła­dli wiech­cie tra­wy na pło­ną­cy stos, żeby dym prze­sło­nił gro­zę roz­pa­du cia­ła, i rzu­ca­li, cokol­wiek spa­dło z łoża, za pomo­cą łopat i wideł z powro­tem w pło­mie­nie.

Jeśli ogień się dopa­lił, wów­czas wodą czer­pa­ną wia­dra­mi z rze­ki pole­wa­no popiół i ostat­nie tlą­ce się reszt­ki żaru i mio­tła­mi z chru­stu zmia­ta­no do rze­ki to, co się zwę­gli­ło, ale nie spa­li­ło. Potem zmy­wa­no plat­for­mę, aż znów błysz­cza­ła, i budo­wa­no nowy, kunsz­tow­ny stos, na koniec przy­po­mi­na­ją­cy sar­ko­fag, w któ­rym umiesz­cza­no zwło­ki i obkła­da­no je pola­na­mi i chru­stem, żeby leża­ły nie ot tak, pośród pło­mie­ni, ale w samym ser­cu ognia.

Na brze­gu, w oto­cze­niu swo­ich lamen­tu­ją­cych rodzin, leże­li owi­nię­ci w sza­fra­no­we płót­no zmar­li, któ­rych po raz ostat­ni skra­pia­no świę­tą wodą rze­ki, zanim zakry­wa­no im już na zawsze twa­rze i nie­sio­no ich na gha­ty.

Dziew­czyn­ka obró­co­na była tyłem do zmar­łych i żałob­ni­ków, obró­co­na tyłem do ognisk i świą­tyń, któ­re poły­sku­jąc zło­tem, wyra­sta­ły za gha­ta­mi, obró­co­na tyłem do mia­sta za świą­ty­nia­mi i bia­łych łań­cu­chów Hima­la­jów, wzno­szą­cych się dale­ko za mia­stem w błę­kit­ne nie­bo, i całą uwa­gę sku­pia­ła na prze­ci­na­ją­cej wodę żył­ce swo­jej węd­ki. Tyl­ko jeden jedy­ny raz węd­kar­ka obej­rza­ła się w stro­nę brze­gu, kie­dy jakaś kobie­ta, któ­ra zro­si­ła twarz swo­je­go męża wodą z rze­ki i po raz ostat­ni pogła­ska­ła ją i poca­ło­wa­ła, w roz­pa­czy zaczę­ła krzy­czeć, a potem wiła się z krzy­kiem w ramio­nach jakiejś pocie­szy­ciel­ki.

Tak­że czar­no-bia­ły pies, któ­ry spał mię­dzy zwło­ka­mi cze­ka­ją­cy­mi na spa­le­nie, zbu­dził się, zapew­ne sły­sząc skar­gę kobie­ty, pod­niósł się, ziew­nął, prze­cią­gnął, poczła­pał do rze­ki i zaczął obwą­chi­wać to, co nad­pły­wa­ło z jej nur­tem, wziął coś na chwi­lę do pyska, po czym wypu­ścił z powro­tem do wody. Zbli­żył się jed­nak przy tym zanad­to do węd­kar­ki, któ­ra rzu­ci­ła w jego stro­nę jakiś roz­kaz albo prze­kleń­stwo i schy­li­ła się, jak­by mia­ła zamiar pod­nieść kamyk i rzu­cić nim w psa.

Pies zro­zu­miał, wyko­nał kil­ka pod­sko­ków w dół rze­ki i roz­rzu­cił przy tym wokół sie­bie czar­ny szlam. Potem potruch­tał dalej, tu i tam węsząc i mlasz­cząc, i był już odda­lo­ny o rzut kamie­niem, kie­dy natknął się na kon­ku­ren­ta, któ­ry zaata­ko­wał go bez ostrze­że­nia.

Obser­wo­wa­łem wal­czą­cych w wodzie i dla­te­go nie widzia­łem, jak dziew­czyn­ka zła­pa­ła coś. Dopie­ro jej trium­fal­ny okrzyk spra­wił, że powró­ci­łem do niej. Wycią­gnę­ła już z wody żył­kę, na koń­cu któ­rej zamiast haczy­ka umo­co­wa­ny był magnes z przy­war­tą do nie­go zdo­by­czą, jakimś kawał­kiem meta­lu, może jakąś klam­rą, zapin­ką, czymś, co zdo­bi­ło kie­dyś kogoś ze spa­lo­nych albo mu słu­ży­ło i zosta­ło razem z jego popio­ła­mi zmie­cio­ne do rze­ki.

Dziew­czyn­ka ode­rwa­ła zdo­bycz od magne­su, obej­rza­ła ją sobie, poka­za­ła ze śmie­chem przy­kuc­nię­tej na brze­gu kobie­cie, jesz­cze raz przyj­rza­ła się przed­mio­to­wi i wło­ży­ła go do worecz­ka z tka­ni­ny, któ­ry mia­ła prze­wie­szo­ny na pasku przez ramię.

Osło­ni­łem oczy dło­nią, żeby powró­cić do wal­czą­cych w dole rze­ki psów. Ale tam, gdzie zwar­ły się one ze sobą w sza­lo­ny kłąb pośród fon­tann wody, lśni­ło w popo­łu­dnio­wym świe­tle tyl­ko puste miej­sce, a rze­ka, któ­ra z bli­ska przy­po­mi­na­ła klo­akę, pły­nę­ła sre­brzy­sta w dal.