Duszny kraj (2)

Czasy nadchodzą nowe
The Times They Are a‑Changin’

Słu­chaj­cie mnie wy, jaki­kol­wiek wasz los
oto fala nad­cią­ga, zale­je ten ląd
więc zro­zum­cie, to koniec, potop zmie­cie was stąd
jeśli chce­cie oca­lić gło­wy
lepiej uczcie się pły­wać, bo pój­dzie­cie na dno
oto cza­sy nad­cho­dzą nowe

Słu­chaj­cie, pro­ro­cy z gazet i biur
nie będzie pożyt­ku już z waszych piór
rzuć­cie je, taka szan­sa nie powtó­rzy się znów
nie sza­fuj­cie już swo­im sło­wem
kto dziś prze­grał, jutro odnie­sie triumf
oto cza­sy nad­cho­dzą nowe

Słu­chaj­cie, posło­wie, ucisz­cie swój chór
i nie tara­suj­cie już drzwi ani dróg
bo kto stoi w miej­scu, ten poczu­je ból
wszyst­ko jest do bitwy goto­we
i pole­cą wam szy­by, i się skru­szy wasz mur
oto cza­sy nad­cho­dzą nowe

Słu­chaj­cie, rodzi­ce, prze­mi­ja wasz czas
daj­cie porwać się albo jeste­ście bez szans
syno­wie i cór­ki nie słu­cha­ją już was
świat nie myśli już jed­na­ko­wo
potę­pia­cie to, cze­go nie poj­mie­cie i tak
oto cza­sy nad­cho­dzą nowe

Już znak został dany, już nowy ma sens
wzwyż pofru­nie ten, co dziś leży jak śmieć
z tyłu zosta­nie ten, co dziś szyb­ko mknie
bo daw­ny ład sta­je na gło­wie
będzie ostat­nim ten, co dziś pierw­szy jest
oto cza­sy nad­cho­dzą nowe

Komen­tarz Fili­pa Łobo­dziń­skie­go
To jeden z naj­słyn­niej­szych son­gów Dyla­na, któ­ry pomi­mo upły­wa­ją­cych dekad od cza­su jego powsta­nia nijak nie chce się zesta­rzeć… Bo cza­sy wciąż nad­cho­dzą nowe. Znów sil­nie obec­ne są obra­zy i duch biblij­ny.

Señor (Z dziejów jankeskiej potęgi)
Señor (Tales of Yankee Power)

Señor, Señor, powiedz, co jest naszym celem
spór o mie­dzę czy też Arma­ge­don?
Znam ten pej­zaż, cho­ciaż nie wiem skąd
gdzie tu praw­da, a gdzie fałsz, Señor?

Señor, Señor, może powiesz, gdzie się skry­ła
czy dale­ka dro­ga, czy już bli­ska?
Jak dłu­go w drzwi mam wbi­jać jesz­cze wzrok?
Czy tam odpo­cząć będę mógł, Señor?

Cią­gle wie­je tu przez gór­ny pokład wicher zły
cią­gle wisi na jej szyi ten żela­zny krzyż
cią­gle w pustym mie­ście zespół dęty mar­sza rżnie
tam, gdzie kie­dyś mnie obję­ła, szep­cząc: „Nie zapo­mnij mnie”

Señor, Señor, widzę, że wóz jedzie dro­gą
wie­trzę bli­sko smo­czy ogon
tej nie­pew­no­ści mam już dość
mów, do kogo mam się zwró­cić tu, Señor

Wciąż pamię­tam jesz­cze, że nim uklą­kłem nagi tu
w magne­tycz­ne pole zarył pociąg, któ­ry głup­ców wiózł
Cygan ze zła­ma­ną fla­gą i z pier­ście­niem zja­wił się
mówiąc: „To nie sen, mój synu, to napraw­dę dzie­je się”

Señor, Señor, jak skó­ra twar­de są ich ser­ca
daj mi chwi­lę, niech­że się pozbie­ram
tyl­ko wsta­nę z zie­mi, zro­bię krok
jeśli jesteś gotów, to ja też, Señor

Señor, Señor, powy­ry­waj­my dru­ty
wywróć­my te ich budy
nie podo­ba mi się miej­sce to
powiedz, na co wciąż cze­ka­my tak, Señor?

Komen­tarz Fili­pa Łobo­dziń­skie­go
Pogra­ni­cze, oko­li­ca nie­przy­ja­zna, burz­li­we wspo­mnie­nia – zwią­za­ne zarów­no z pew­ną kobie­tą, jak i z mrocz­ny­mi wyda­rze­nia­mi. Kim jest ta kobie­ta? Kolej­na ale­go­ria? Nie­wy­klu­czo­ne. Pio­sen­ka odwo­łu­je się do pew­nych czy­tel­nych dla Ame­ry­ka­nów haseł. Lin­coln Coun­ty Road to miej­sce kon­fron­ta­cji dwóch legen­dar­nych przy­ja­ciół, Billy’ego Kida i Pata Gar­ret­ta (tłu­macz wykrę­cił się tu „spo­rem o honor”). Suge­ro­wa­na w ostat­niej zwrot­ce destruk­cja może być z kolei alu­zją do wyrzu­ce­nia kup­ców ze świą­ty­ni przez Jezu­sa – oprócz tych ostat­nich mamy też sprze­ciw wobec służb pod­słu­cho­wych. Utwór wie­lo­płasz­czy­zno­wy i nie­po­ko­ją­cy.

Ramona
To Ramona

Ramo­na, siądź, przy­mknij te oczy wil­got­ne od łez
smu­tek ci minie, gdy zaczniesz tu dostrze­gać sens
kwia­ty na klom­bach choć kwit­ną, bywa, że brzyd­ną też
co nie jest, a było, to pew­nie się śni­ło, sam nie wiem, jak mam ci to rzec

Tak kusi mnie wciąż twych ust polna woń, chcę siłę twej skó­ry czuć znów
i co chwi­la hip­no­ty­zu­je mnie każ­dy twój ruch
ale zasmu­ca mnie, że tak pra­gniesz nale­żeć do świa­ta złud­ne­go jak sen
to wszyst­ko roje­nia, fan­ta­zje, zmy­śle­nia, a ty toniesz jak dziec­ko we mgle

Widzę, jak set­ki ust fasze­ru­ją ci mózg, leją wciąż wodę ze wszyst­kich stron
widzę, że mio­tasz się, czy masz zostać, czy wró­cić tam, gdzie twój dom
potra­fi­li ci wmó­wić, że zwy­cię­stwo w kie­sze­ni masz już
ale ty, moja dro­ga, nie masz żad­ne­go wro­ga, prę­dzej sama zadrę­czysz się tu

Tyle razy mówi­łaś: „jestem lep­sza od wszyst­kich, a wszy­scy są gor­si niż ja”
otóż sko­ro w to wie­rzysz, nie masz nic do stra­ce­nia, do zyska­nia też nic, to jest fakt
z przy­jaź­ni, przy­wyk­nięć, przy­mu­sów się bie­rze twój ból
to one cię parzą, to one ci każą wta­piać się w ten banal­ny tłum

Gadam tak po próż­ni­cy, a ty sły­szysz tyl­ko cha­otycz­ny traj­kot i szum
pod­da­ję się – sama musisz sens ogar­nąć słów
wszyst­ko prze­mi­ja, wszyst­ko się zmie­nia, ty sobą bądź i wię­cej nic
a, mój Boże, kie­dyś może ja sam u twych zapła­czę drzwi

Komen­tarz Fili­pa Łobo­dziń­skie­go
Pio­sen­ka spo­rzą­dzo­na tak zręcz­nie, że nie ma wła­ści­wie zna­cze­nia, czy śpie­wa ją kobie­ta, czy męż­czy­zna. Tu tekst tra­fił pomię­dzy kil­ka innych poże­gnań miło­snych – ale treść wca­le nie­ko­niecz­nie wska­zu­je, że pro­ble­mem są rela­cje mię­dzy dwoj­giem ludzi. Boha­ter­ka inte­re­su­je nar­ra­to­ra bar­dziej ze wzglę­du na swo­je podej­ście do szer­sze­go świa­ta. Nie­któ­rzy wska­zu­ją, że w isto­cie Dylan pisał „Ramo­nę” z myślą o Joan Baez – ale czy to waż­ne?