utwory / zapowiedzi książek

Kielich upojenia (2)

Katarina Šalamun-Biedrzycka

Oton Župančič

Fragment zapowiadający książkę Otona Župančiča Kielich upojenia, w wyborze, przekładzie i z posłowiem Katariny Šalamun Biedrzyckiej, która ukaże się w Biurze Literackim 15 czerwca 2020 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

[Kuj mnie]

Kuj mnie, życie, kuj!
Jeśli jestem sta­lą, będę brzmieć.
Jeśli krze­mie­niem – roz­iskrzę się,
A jeśli szkłem – roz­pry­snę się.


Dies irae

Dom
roz­ko­ły­sał swój wiel­ki dzwon;
jak­by roz­pa­czał nad mia­stem Bóg,
krą­ży głos pośród pól,
puka do okien, wali w drzwi,
przez dachy ze skrzy­deł strze­pu­je
zgro­zę, co w ludzi wstę­pu­je,
stra­szy dziec­ko i rękę ponu­rą
zanu­rza star­co­wi w pierś i sny.

Przed każ­dą twa­rzą
zwier­cia­dło okrut­ne:
nic ci nie pomo­że,
zapłać rachu­nek!

W czar­nej chmu­rze, zbi­ci w gro­ma­dzie
lwy i woły skrzy­dla­te,
anio­ło­wie z mie­cza­mi, orły i smo­ki
w powie­trzu roz­ko­ły­sa­nym.

Łysi pro­ro­cy, siwy pąt­ni­cy
z czasz­ka­mi u pier­si wśród nich falu­ją,
niczym reli­kwie je trzy­ma­ją,
kobie­ty zaś sto­py ich z pła­czem cału­ją.

Cały hory­zont zapeł­nio­ny chó­ra­mi
miesz­kań­ców nie­biań­skich – każ­dy jak miecz:
sto­ją tam w sła­wie, ich aure­ole
poły­sku­ją jak tęcza, jak paw:
wszyst­ko jest sztyw­ne, wszyst­ko w bez­ru­chu,
świę­ci jak iko­ny pra­sta­re
prze­szy­wa­ją wzro­kiem zmrok;
co żywe, chy­li się nisko ku zie­mi,
tak palą tra­wę pie­ką­ce pro­mie­nie.

Słu­chaj­cie jeźdź­ców, słu­chaj­cie tęten­tu!
Świat – jak skó­ra na bęb­nie,
kopy­ta – twar­de pałecz­ki,
coraz usil­niej i bez­li­to­śniej
biją go w twarz:
chu­de postu­ry
żgać, mor­do­wać
jadą ku nam!

Zie­mia osu­wa się na kola­na,
zie­mia pada na twarz:
„Łasko, przy­bądź w żarze pło­mien­nym,
zim­no prze­ni­ka do kości, do cna.
Łasko, przy­bądź ogni­sta,
spal cia­ła i dusze, ura­tuj nas!”

Łaska przy­by­wa z hukiem orga­nów,
z sobą ma bęb­ny, trą­by i dzwo­ny.
Łaska pły­nie, Łaska ryczy:
„Zna­mię, się­gnij od środ­ka do koń­ca,
zna­mię, śpiesz się na wszyst­kie stro­ny!”

Anio­ło­wie mie­cza­mi wska­zu­ją dro­gę,
tu, tam, w poprzek, wzdłuż,
a z chmur zwie­rząt skrzy­dla­tych
zle­wa­ją się czte­ry rze­ki spie­nio­ne:
znak krzy­żu­je zie­mię i ludz­ki ród…

O autorach i autorkach

Katarina Šalamun-Biedrzycka

Urodzona w 1942 roku w Lublanie. Tłumaczka oraz badaczka współczesnej literatury polskiej i słoweńskiej, autorka 8 tomów esejów i rozpraw historycznoliterackich, również dotyczących tematów translatologicznych. Studiowała slawistykę na uniwersytetach w Lublanie, Zagrzebiu i Krakowie. Po ukończeniu studiów pracowała na Uniwersytecie Jagiellońskim jako lektorka języka słoweńskiego, a następnie jako literaturoznawczyni w Instytucie Słowianoznawstwa PAN. W lat 80. zmuszono ją do przyjęcia statusu „wolnego strzelca”. Bibliografia jej przekładów z literatury słoweńskiej i polskiej – od Kochanowskiego, przez Wyspiańskiego, Gombrowicza, Schulza do Tomaža Šalamuna oraz licznych poetów słoweńskich i polskich – obejmuje, oprócz 32 książek przekładów i wspomnianych książek autorskich, dalsze 533 pozycje bibliograficzne i znajduje się w jej ostatniej książce: Wśród słoweńskich i polskich autorów. Rozprawy i artykuły (Kraków 2018).

Oton Župančič

Urodzony w 1878 roku w Vinicy na słoweńsko-chorwackim pograniczu. Słoweński poeta, tłumacz, dramatopisarz, autor literatury dziecięcej. Po I wojnie światowej uznawany za najwybitniejszego słoweńskiego poetę po Prešerenie oraz  za jednego z inicjatorów słoweńskiego modernizmu (wraz z Ivanem Cankarem, Dragotinem Kette and Josipem Murnem). Tłumaczył m.in. Szekspira czy klasyków światowej literatury jak Goethe, Balzac, Stendhal, Dickens, Tołstoj. Zmarł w 1949 roku w Lublanie.

Powiązania

Książki z Biura: Odcinek 13 Kielich upojenia

nagrania / między wierszami Miłosz Biedrzycki Oton Župančič

Trzy­na­sty odci­nek cyklu Książ­ki z Biu­ra. Nagra­nie zre­ali­zo­wa­no w ramach pro­jek­tu Kar­to­te­ka 25.

Więcej

Klasyka europejskiej poezji: Blake, Espriu, Todorović, Župančič

nagrania / stacja Literatura Różni autorzy

Spo­tka­nie wokół ksią­żek Wyspa na Księ­ży­cu Wil­lia­ma Bla­ke­’a, świ­nia jest naj­lep­szym pły­wa­kiem Mir­jo­lu­ba Todo­ro­vi­cia, Kie­lich upo­je­nia Oto­na Župa­nči­ča oraz Skó­ra byka Salva­do­ra Espriu z udzia­łem Tade­usza Sław­ka, Jakub Korn­hau­ser, Miło­sza Bie­drzyc­kie­go, Fili­pa Łobo­dziń­skie­go, Joan­ny Orskiej i Jaku­ba Skur­ty­sa w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 25.

Więcej

O poezji wchodzącej w kontakt z energią życia…

wywiady / o książce Karol Maliszewski Katarina Šalamun-Biedrzycka

Roz­mo­wa Karo­la Mali­szew­skie­go z Kata­ri­ną Šala­mun-Bie­drzyc­ką, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Oto­na Župa­nči­ča Kie­lich upo­je­nia, w wybo­rze, prze­kła­dzie i z posło­wiem Kata­ri­ny Šala­mun-Bie­drzyc­kiej, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 15 czerw­ca 2020 roku.

Więcej

Przewodnik po osobistym wyborze przekładów klasyka słoweńskiego nadających się do czytania dzisiaj

recenzje / KOMENTARZE Katarina Šalamun-Biedrzycka

Autor­ski komen­tarz Kata­ri­ny Šala­mun-Bie­drzyc­kiej, towa­rzy­szą­cy wyda­niu książ­ki Oto­na Župa­nči­ča Kie­lich upo­je­nia, w wybo­rze, prze­kła­dzie i z posło­wiem Kata­ri­ny Šala­mun-Bie­drzyc­kiej, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 15 czerw­ca 2020 roku.

Więcej

Kielich upojenia (1)

utwory / zapowiedzi książek Katarina Šalamun-Biedrzycka Oton Župančič

Frag­ment zapo­wia­da­ją­cy książ­kę Oto­na Župa­nči­ča Kie­lich upo­je­nia, w wybo­rze, prze­kła­dzie i z posło­wiem Kata­ri­ny Šala­mun Bie­drzyc­kiej, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 15 czerw­ca 2020 roku.

Więcej

Książki z Biura: Odcinek 13 Kielich upojenia

nagrania / między wierszami Miłosz Biedrzycki Oton Župančič

Trzy­na­sty odci­nek cyklu Książ­ki z Biu­ra. Nagra­nie zre­ali­zo­wa­no w ramach pro­jek­tu Kar­to­te­ka 25.

Więcej

O poezji wchodzącej w kontakt z energią życia…

wywiady / o książce Karol Maliszewski Katarina Šalamun-Biedrzycka

Roz­mo­wa Karo­la Mali­szew­skie­go z Kata­ri­ną Šala­mun-Bie­drzyc­ką, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Oto­na Župa­nči­ča Kie­lich upo­je­nia, w wybo­rze, prze­kła­dzie i z posło­wiem Kata­ri­ny Šala­mun-Bie­drzyc­kiej, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 15 czerw­ca 2020 roku.

Więcej

Serdeczny złotnik świata

recenzje / ESEJE Jakub Skurtys

Recen­zja Jaku­ba Skur­ty­sa, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Oto­na Župa­nči­ča Kie­lich upo­je­nia, w wybo­rze, prze­kła­dzie i z posło­wiem Kata­ri­ny Šala­mun- Bie­drzyc­kiej, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 15 czerw­ca 2020 roku.

Więcej

Przewodnik po osobistym wyborze przekładów klasyka słoweńskiego nadających się do czytania dzisiaj

recenzje / KOMENTARZE Katarina Šalamun-Biedrzycka

Autor­ski komen­tarz Kata­ri­ny Šala­mun-Bie­drzyc­kiej, towa­rzy­szą­cy wyda­niu książ­ki Oto­na Župa­nči­ča Kie­lich upo­je­nia, w wybo­rze, prze­kła­dzie i z posło­wiem Kata­ri­ny Šala­mun-Bie­drzyc­kiej, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 15 czerw­ca 2020 roku.

Więcej

Kielich upojenia (1)

utwory / zapowiedzi książek Katarina Šalamun-Biedrzycka Oton Župančič

Frag­ment zapo­wia­da­ją­cy książ­kę Oto­na Župa­nči­ča Kie­lich upo­je­nia, w wybo­rze, prze­kła­dzie i z posło­wiem Kata­ri­ny Šala­mun Bie­drzyc­kiej, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 15 czerw­ca 2020 roku.

Więcej

Serdeczny złotnik świata

recenzje / ESEJE Jakub Skurtys

Recen­zja Jaku­ba Skur­ty­sa, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Oto­na Župa­nči­ča Kie­lich upo­je­nia, w wybo­rze, prze­kła­dzie i z posło­wiem Kata­ri­ny Šala­mun- Bie­drzyc­kiej, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 15 czerw­ca 2020 roku.

Więcej

Przewodnik po osobistym wyborze przekładów klasyka słoweńskiego nadających się do czytania dzisiaj

recenzje / KOMENTARZE Katarina Šalamun-Biedrzycka

Autor­ski komen­tarz Kata­ri­ny Šala­mun-Bie­drzyc­kiej, towa­rzy­szą­cy wyda­niu książ­ki Oto­na Župa­nči­ča Kie­lich upo­je­nia, w wybo­rze, prze­kła­dzie i z posło­wiem Kata­ri­ny Šala­mun-Bie­drzyc­kiej, któ­ra uka­za­ła się w Biu­rze Lite­rac­kim 15 czerw­ca 2020 roku.

Więcej