utwory / zapowiedzi książek

Meskalina i muzyka

Henri Michaux

Jakub Kornhauser

Wacław Rapak

Fragment zapowiadający książkę Meskalina i muzyka Henri Michaux, w przekładzie Wacława Rapaka i Jakuba Kornhausera, która ukaże się 15 listopada 2021 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Piszę do pana z dalekiego kraju

1

Słoń­ce mamy tutaj, powie­dzia­ła, raz na mie­siąc, do tego na krót­ką chwi­lę. Na wszel­ki wypa­dek codzien­nie prze­cie­ra­my oczy. Na próż­no. Nie­ubła­ga­ny upływ cza­su. Słoń­ce poja­wia się zgod­nie z roz­kła­dem.

Mamy całą masę rze­czy do zro­bie­nia, tak dłu­go, jak jest jasno, led­wie zdo­ła­my przyj­rzeć się sobie.

Nie­do­god­ność dla nas: nocą, kie­dy musi­my pra­co­wać, a nie­ste­ty musi­my, wciąż rodzą się kar­ły.

2

Kie­dy masze­ru­je­my przez wieś, zwie­rza mu się dalej, bywa, że napo­ty­ka­my na dro­dze spo­re wypię­trze­nia. To góry, więc prę­dzej czy póź­niej musi­my zgiąć kola­na. Na nic opór, ina­czej nie mogli­by­śmy posu­wać się naprzód, nawet za cenę bólu.

Nie mówię o tym po to, by ranić. Mogła­bym powie­dzieć o wie­lu innych rze­czach, jeśli napraw­dę chcia­ła­bym zra­nić.

3

Świt jest tutaj sza­ry, powie­dzia­ła mu jesz­cze. Nie zawsze tak było. Nie wie­my, kogo za to winić.

Nocą bydło gło­śno ryczy. Ryk jest dłu­gi i prze­cią­gły. Ogar­nia nas współ­czu­cie, cóż jed­nak mamy zro­bić?

Ota­cza nas zapach euka­lip­tu­sów: bło­gość, spo­kój, jed­nak nie da on rady ochro­nić nas przed wszyst­kim, a może uwa­ża pan, że napraw­dę nas przed wszyst­kim ochro­ni?

4

Jesz­cze jed­no sło­wo do pana, wła­ści­wie – pyta­nie.

Czy w pań­skim kra­ju rów­nież pły­nie woda? (nie przy­po­mi­nam sobie, by mówił mi pan o tym). I czy przy­pra­wia o dresz­cze, jeśli to rze­czy­wi­ście ona.

Czy ją lubię? Nie wiem. Kie­dy jest zim­na, czło­wiek czu­je się w niej sam jak palec. Ina­czej rzecz się ma, kie­dy jest cie­pła. Zatem? Jak to oce­nić? Pro­szę mi powie­dzieć, jak wy, tak inni, ją oce­nia­cie, kie­dy mówi­cie o niej otwar­cie, bez ogró­dek?

5

Piszę do pana z koń­ca świa­ta. Chcę, żeby pan to wie­dział. Drze­wa drżą bar­dzo czę­sto. Zbie­ra­my liście. Mają nie­sa­mo­wi­cie dużo żyłek. Na co im one? Tyl­ko to je łączy z drze­wa­mi, a my, nie­co skrę­po­wa­ni, roz­cho­dzi­my się.

Czy życie na zie­mi nie mogło­by się obyć bez wia­tru? Czy to koniecz­ne, żeby wszyst­ko drża­ło, wciąż i wciąż?

A do tego pod­ziem­ne wstrzą­sy, wstrzą­sy we wła­snym domu, jak ata­ki zło­ści, któ­re poja­wi­ły­by się przed wami niczym groź­ne isto­ty, by wyrwać z was wyzna­nia.

Nic nie widać, nic, co war­to by doj­rzeć. Nic, a jed­nak drży­my. Dla­cze­go?


Podwójne życie

Pozwo­li­łem moje­mu wro­go­wi uro­snąć we mnie.

Wśród wszyst­kich mate­ria­łów, któ­re zna­la­złem w mojej gło­wie, wśród moich podró­ży, moich stu­diów i moje­go życia, dostrze­głem spo­ro takich, któ­re nie były mi do nicze­go potrzeb­ne. Po latach, wie­lu, wie­lu latach dostrze­głem, że cokol­wiek bym zro­bił lub zgłę­bił, pozo­sta­ło­by spo­ro cał­kiem nie­po­trzeb­nych. Nie­po­trzeb­nych, jed­nak tam.

Byłem tym zakło­po­ta­ny, raczej – poru­szo­ny, nie zda­jąc sobie spra­wy, iż był spo­sób, żeby je wyko­rzy­stać. Pozo­sta­wia­łem za sobą nie­wy­ko­rzy­sta­ne mate­ria­ły, ot tak, cał­kiem nie­win­nie, tak jak je znaj­do­wa­łem.

Ja, podob­nie jak to robią wszyst­kie isto­ty na świe­cie, w naj­lep­szym wypad­ku wyko­rzy­sty­wa­łem tyl­ko resz­tę.

Tak więc stop­nio­wo, powsta­jąc na tych reszt­kach wciąż tej samej, co oczy­wi­ste, natu­ry (bowiem kon­se­kwent­nie odrzu­ca­łem rze­czy tego same­go rodza­ju), stop­nio­wo kształ­to­wa­ła się we mnie i uro­sła zawa­dza­ją­ca mi isto­ta.

Począt­ko­wo była to naj­praw­do­po­dob­niej isto­ta bez spe­cjal­ne­go zna­cze­nia, któ­rych tak wie­le poja­wia się na świe­cie. Jed­nak z cza­sem, paso­ży­tu­jąc na rosną­cej ster­cie wro­gich mojej kon­struk­cji mate­ria­łów, doszła do sta­nu, gdzie nie­mal we wszyst­kim była mi wro­giem. Uzbra­ja­na prze­ze mnie, coraz bar­dziej i bar­dziej. Kar­mi­łem w sobie coraz potęż­niej­sze­go wro­ga. Im szyb­ciej pozby­wa­łem się tego, co było mi zbęd­ne, tym bar­dziej czy­ni­łem go sil­nym, dając wspar­cie i poży­wie­nie na kolej­ne dni.

Tym to spo­so­bem przez mój brak ostroż­no­ści rośnie we mnie wróg ode mnie sil­niej­szy. Cóż jed­nak robić? Podą­ża­jąc za mną wszę­dzie, dowie­dział się, gdzie zna­leźć to, co go wzbo­ga­ci, pod­czas gdy ja ze stra­chu przed utra­tą tego, co go wzbo­ga­ci, się­gam po mate­ria­ły wąt­pli­wej war­to­ści, wręcz złe, któ­re nie przy­no­szą mi żad­nej korzy­ści i pozo­sta­wia­ją mnie w zawie­sze­niu na krań­cach moje­go świa­ta. Nara­żo­ne­go przy tym na pod­stęp­ne cio­sy moje­go wro­ga, któ­ry zna mnie tak dobrze, jak nigdy żaden prze­ciw­nik nie znał swo­ich prze­ciw­ni­ków. Oto jak mają się rze­czy, smut­ne rze­czy tego cza­su, dwu­znacz­ne żni­wo podwój­ne­go życia zebra­ne tyl­ko dla­te­go, że nie zorien­to­wa­łem się na czas.


Krzyczeć

Zanok­ci­ca spra­wia mi nie­by­wa­ły ból. Jed­nak naj­więk­szym cier­pie­niem było to, że nie mogłem krzy­czeć. Prze­by­wa­łem bowiem w hote­lu. Zapa­da­ła noc, a mój pokój znaj­do­wał się mię­dzy dwo­ma inny­mi, gdzie spa­li ludzie.

Zabra­łem się więc za wycią­ga­nie z mojej czasz­ki baso­wych bęb­nów, tale­rzy i jesz­cze jed­ne­go instru­men­tu, któ­ry wyda­wał dźwię­ki gło­śniej­sze niż orga­ny. Wyko­rzy­sta­łem cudow­ną moc, jaką dawa­ła mi gorącz­ka, i uczy­ni­łem z nie­go orkie­strę, któ­ra zagłu­sza­ła wszyst­ko. Wszyst­ko drża­ło od wibra­cji.

Wła­śnie wte­dy, pewien, że w tym hała­sie mój głos nie będzie sły­sza­ny, zaczą­łem wrzesz­czeć, wrzesz­czeć godzi­na­mi, aż wresz­cie powo­lut­ku uda­ło mi się ulżyć moje­mu bólo­wi.

O autorach i autorkach

Henri Michaux

urodzony w Belgii francuski poeta, prozaik, eseista, malarz i grafik. Był jednym z najbardziej intrygujących XX-wiecznych pisarzy języka francuskiego. Autor kilkudziesięciu książek: tomów wierszy, prozy poetyckiej, dzienników z podróży, esejów i szkiców, a także przedsięwzięć intermedialnych. Laureat ważnych nagród literackich i malarskich. Początkowo inspirował się odkryciami awangardy, a jego poetykę naznaczała wizyjność o surrealistycznych korzeniach. W drugiej fazie twórczości poświęcił się unikalnemu doświadczeniu poszukiwania „przestrzeni wewnętrznej”, czemu służyły podróże odbywane realnie (Azja, Ameryka Południowa) i mentalnie (eksperymenty z meskaliną). Twórczością Michaux fascynowali się francuscy neoawangardziści i przedstawiciele Beat Generation. Mimo iż w polszczyźnie Michaux jest dobrze znany jako prozaik – w tym jako autor słynnego tomu małych próz Niejaki Piórko – to dotychczas wydano tylko jeden wybór poezji jego autorstwa (Seans z workiem, przeł. J. Hartwig, 2004).

Jakub Kornhauser

Literaturoznawca, poeta, eseista, tłumacz. Adiunkt na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, współtworzy Ośrodek Badań nad Awangardą oraz Centrum Badań Przekładoznawczych przy Wydziale Polonistyki UJ. Autor książek o literaturze, tomów poetyckich i eseistycznych. Laureat Nagrody Szymborskiej za Drożdżownię (2016) i Nagrody Znaczenia za książkę z esejami Premie górskie najwyższej kategorii (2021), za którą nominowany był także do Nagrody Literackiej Gdynia. Przekłada literaturę awangardową z francuskiego, rumuńskiego i serbskiego (m.in. książki Dumitru Crudu, Gherasima Luki, Gellu Nauma, Miroljuba Todorovicia). Za przekłady nominowany m.in. do nagrody Europejski Poeta Wolności (2018) i Nagrody Literackiej Gdynia (2021). Prowadzi serie wydawnicze (awangarda/rewizje – Wydawnictwo UJ; Rumunia Dzisiaj – Universitas; wunderkamera – Instytut Mikołowski). Redaktor „Nowej Dekady Krakowskiej” i „Romanica Cracoviensia”, były członek redakcji „Literatury na Świecie”.

Wacław Rapak

literaturoznawca, romanista, tłumacz. Profesor w Instytucie Filologii Romańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się nowoczesną i współczesną literaturą francuską oraz teorią literatury. Autor książek poświęconych m.in. Maurice'owi Blanchotowi i Henri Michaux, współredaktor wielu monografii naukowych. Przekłada z języka francuskiego (m.in. książki Alberta Camusa czy Frédérica Beigbedera). Redaktor naczelny czasopism „Romanica Cracoviensia” i „Humanities and Cultural Studies”.  

Powiązania

Meskalina i muzyka

nagrania / transPort Literacki Henri Michaux Hubert Zemler Michał Mytnik

Czy­ta­nie z książ­ki Meska­li­na i muzy­ka Hen­rie­go Michaux z udzia­łem Micha­ła Myt­ni­ka w ramach festi­wa­lu Trans­Port Lite­rac­ki 27. Muzy­ka Hubert Zemler.

Więcej

Romantyczność 2022

nagrania / transPort Literacki Różni autorzy

Czy­ta­nie z książ­ki Roman­tycz­ność. Współ­cze­sne bal­la­dy i roman­se inspi­ro­wa­ne twór­czo­ścią Ada­ma Mic­kie­wi­cza w ramach festi­wa­lu Trans­Port Lite­rac­ki 27.

Więcej

Prawdziwa awangarda życia się nie boi

recenzje / ESEJE Jakub Kornhauser

Recen­zja Jaku­ba Korn­hau­se­ra, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Głod­ni Iwo­ny Bas­sy, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 1 maja 2023 roku.

Więcej

„Jeden poeta w domu wystarczy”

debaty / ankiety i podsumowania Jakub Kornhauser

Odpo­wie­dzi Jaku­ba Korn­hau­se­ra na pyta­nia Tade­usza Sław­ka w „Kwe­stio­na­riu­szu 2022”.

Więcej

Kobalt

utwory / zapowiedzi książek Claudiu Komartin Jakub Kornhauser

Frag­men­ty zapo­wia­da­ją­ce książ­kę Kobalt Clau­diu Komar­ti­na w tłu­ma­cze­niu Jaku­ba Korn­hau­se­ra, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 25 lip­ca 2022 roku.

Więcej

Lipowicz armatohaubica

recenzje / ESEJE Jakub Kornhauser

Impre­sja Jaku­ba Korn­hau­se­ra na temat pro­zy Mar­ty Lipo­wicz, lau­re­at­ki pierw­szej edy­cji Poło­wu pro­za­tor­skie­go.

Więcej

W krainie białych plam

wywiady / o książce Jakub Kornhauser Wacław Rapak

Roz­mo­wa Jaku­ba Korn­hau­se­ra z Wacła­wem Rapa­kiem towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Meska­li­na i muzy­ka Hen­rie­go Michaux, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 15 listo­pa­da 2021 roku.

Więcej

Podskórna rewolucyjność

recenzje / KOMENTARZE Jakub Kornhauser Wacław Rapak

Komen­tarz Jaku­ba Korn­hau­se­ra i Wacła­wa Rapa­ka towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Meska­li­na i muzy­ka Hen­rie­go Michaux w ich prze­kła­dzie, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 15 listo­pa­da 2021 roku.

Więcej

Meskalina i muzyka (2)

utwory / zapowiedzi książek Henri Michaux Jakub Kornhauser Wacław Rapak

Frag­men­ty zapo­wia­da­ją­ce książ­kę Meska­li­na i muzy­ka Hen­rie­go Michaux w tłu­ma­cze­niu Jaku­ba Korn­hau­se­ra i Wacła­wa Rapa­ka, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 15 listo­pa­da 2021 roku.

Więcej

Kulpa szybowiec

recenzje / ESEJE Jakub Kornhauser

Impre­sja Jaku­ba Korn­hau­se­ra na temat pro­zy Patry­ka Kul­py, lau­re­ata pierw­szej edy­cji Poło­wu pro­za­tor­skie­go.

Więcej

Bassa torpeda

recenzje / ESEJE Jakub Kornhauser

Impre­sja Jaku­ba Korn­hau­se­ra na temat pro­zy Iwo­ny Bas­sy, lau­re­at­ki pierw­szej edy­cji Poło­wu pro­za­tor­skie­go.

Więcej

Nieobecność, czyli o mozaice braków

wywiady / o książce Jakub Kornhauser Krzysztof Chronowski

Roz­mo­wa Jaku­ba Korn­hau­se­ra z Krzysz­to­fem Chro­now­skim, towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Nie­obec­ność, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 6 wrze­śnia 2021 roku.

Więcej

Książki z Biura: Odcinek 8 świnia jest najlepszym pływakiem

nagrania / między wierszami Jakub Kornhauser Miroljub Todorović

Ósmy odci­nek cyklu Książ­ki z Biu­ra. Nagra­nie zre­ali­zo­wa­no w ramach pro­jek­tu Kar­to­te­ka 25.

Więcej

Klasyka europejskiej poezji: Blake, Espriu, Todorović, Župančič

nagrania / stacja Literatura Różni autorzy

Spo­tka­nie wokół ksią­żek Wyspa na Księ­ży­cu Wil­lia­ma Bla­ke­’a, świ­nia jest naj­lep­szym pły­wa­kiem Mir­jo­lu­ba Todo­ro­vi­cia, Kie­lich upo­je­nia Oto­na Župa­nči­ča oraz Skó­ra byka Salva­do­ra Espriu z udzia­łem Tade­usza Sław­ka, Jakub Korn­hau­ser, Miło­sza Bie­drzyc­kie­go, Fili­pa Łobo­dziń­skie­go, Joan­ny Orskiej i Jaku­ba Skur­ty­sa w ramach festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 25.

Więcej

Wyzwolenie języka

wywiady / o książce Jakub Kornhauser Kinga Siewior Miroljub Todorović

Roz­mo­wa Kin­gi Sie­wior i Jaku­ba Korn­hau­se­ra z Mirol­ju­bem Todo­ro­vi­ciem, towa­rzy­szą­ca wyda­niu książ­ki Mirol­ju­ba Todo­ro­vi­cia świ­nia jest naj­lep­szym pły­wa­kie, w tłu­ma­cze­niu Kin­gi Sie­wior i Jaku­ba Korn­hau­se­ra, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 23 mar­ca 2020 roku.

Więcej

W duchu dadaistycznej dezynwoltury

recenzje / ESEJE Jakub Kornhauser

Posło­wie Jaku­ba Korn­hau­ze­ra do książ­ki Mirol­ju­ba Todo­ro­vi­cia świ­nia jest naj­lep­szym pły­wa­kiem, w tłu­ma­cze­niu Kin­gi Sie­wior i Jaku­ba Korn­hau­se­ra, któ­ra uka­za­ła się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 23 mar­ca 2020 roku.

Więcej

Świnia jest najlepszym pływakiem (2)

utwory / zapowiedzi książek Jakub Kornhauser Kinga Siewior Miroljub Todorović

Frag­ment zapo­wia­da­ją­cy książ­kę Mirol­ju­ba Todo­ro­vi­cia Świ­nia jest naj­lep­szym pły­wa­kiem, w tłu­ma­cze­niu Kin­gi Sie­wior i Jaku­ba Korn­hau­se­ra, któ­ra uka­że się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 23 mar­ca 2020 roku.

Więcej

Świnia jest najlepszym pływakiem (1)

utwory / zapowiedzi książek Jakub Kornhauser Kinga Siewior Miroljub Todorović

Frag­ment zapo­wia­da­ją­cy książ­kę Mirol­ju­ba Todo­ro­vi­cia Świ­nia jest naj­lep­szym pły­wa­kiem, w tłu­ma­cze­niu Jaku­ba Korn­hau­se­ra i Kin­gi Sie­wior, któ­ra uka­że się nakła­dem Biu­ra Lite­rac­kie­go 23 mar­ca 2020 roku.

Więcej

Wiersz doraźny: Dzień gniewu

utwory / premiery w sieci Różni autorzy

Poza­kon­kur­so­wy zestaw „Wier­szy doraź­nych 2018” autor­stwa Jaku­ba Korn­hau­se­ra, Zbi­gnie­wa Mache­ja, Karo­la Mali­szew­skie­go, Joan­ny Muel­ler, Prze­my­sła­wa Owczar­ka, Grze­go­rza Wró­blew­skie­go.

Więcej

Obiekty kontra kobiety: panoptika i wunderkamery

debaty / ankiety i podsumowania Jakub Kornhauser

Głos Jaku­ba Korn­hau­se­ra w deba­cie „Jaką Pol(s)kę zoba­czy­li z dru­giej stro­ny lustra”.

Więcej

Meskalina i muzyka

nagrania / transPort Literacki Henri Michaux Hubert Zemler Michał Mytnik

Czy­ta­nie z książ­ki Meska­li­na i muzy­ka Hen­rie­go Michaux z udzia­łem Micha­ła Myt­ni­ka w ramach festi­wa­lu Trans­Port Lite­rac­ki 27. Muzy­ka Hubert Zemler.

Więcej

W krainie białych plam

wywiady / o książce Jakub Kornhauser Wacław Rapak

Roz­mo­wa Jaku­ba Korn­hau­se­ra z Wacła­wem Rapa­kiem towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Meska­li­na i muzy­ka Hen­rie­go Michaux, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 15 listo­pa­da 2021 roku.

Więcej

Podskórna rewolucyjność

recenzje / KOMENTARZE Jakub Kornhauser Wacław Rapak

Komen­tarz Jaku­ba Korn­hau­se­ra i Wacła­wa Rapa­ka towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Meska­li­na i muzy­ka Hen­rie­go Michaux w ich prze­kła­dzie, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 15 listo­pa­da 2021 roku.

Więcej

Doktor Marlow i Pan Kurtz

recenzje / ESEJE Jakub Skurtys

Recen­zja Jaku­ba Skur­ty­sa towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Meska­li­na i muzy­ka Hen­rie­go Michaux w prze­kła­dzie Jaku­ba Korn­hau­se­ra i Wacła­wa Rapa­ka, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 15 listo­pa­da 2021 roku.

Więcej

Meskalina i muzyka (2)

utwory / zapowiedzi książek Henri Michaux Jakub Kornhauser Wacław Rapak

Frag­men­ty zapo­wia­da­ją­ce książ­kę Meska­li­na i muzy­ka Hen­rie­go Michaux w tłu­ma­cze­niu Jaku­ba Korn­hau­se­ra i Wacła­wa Rapa­ka, któ­ra uka­że się w Biu­rze Lite­rac­kim 15 listo­pa­da 2021 roku.

Więcej

W krainie białych plam

wywiady / o książce Jakub Kornhauser Wacław Rapak

Roz­mo­wa Jaku­ba Korn­hau­se­ra z Wacła­wem Rapa­kiem towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Meska­li­na i muzy­ka Hen­rie­go Michaux, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 15 listo­pa­da 2021 roku.

Więcej

Podskórna rewolucyjność

recenzje / KOMENTARZE Jakub Kornhauser Wacław Rapak

Komen­tarz Jaku­ba Korn­hau­se­ra i Wacła­wa Rapa­ka towa­rzy­szą­cy pre­mie­rze książ­ki Meska­li­na i muzy­ka Hen­rie­go Michaux w ich prze­kła­dzie, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 15 listo­pa­da 2021 roku.

Więcej

Doktor Marlow i Pan Kurtz

recenzje / ESEJE Jakub Skurtys

Recen­zja Jaku­ba Skur­ty­sa towa­rzy­szą­ca pre­mie­rze książ­ki Meska­li­na i muzy­ka Hen­rie­go Michaux w prze­kła­dzie Jaku­ba Korn­hau­se­ra i Wacła­wa Rapa­ka, wyda­nej w Biu­rze Lite­rac­kim 15 listo­pa­da 2021 roku.

Więcej