utwory / zapowiedzi książek

Świat w ogniu: wiersze i przemowy

Charles Bernstein

Kacper Bartczak

Fragment zapowiadający książkę Charlesa Bernsteina Świat w ogniu: wiersze i przemowy, w tłumaczeniu Kacpra Bartczaka, która ukaże się w Biurze Literackim 7 września 2020 roku.

Biuro Literackie kup książkę na poezjem.pl

Autonomia stanowi zagrożenie

Nie­na­wi­dzę sztu­czek. Wszyst­kie te
ustroj­stwa całe mnó­stwo barier
posta­wio­nych prze­ciw cze­muś, cze­mu i tak
się nie posta­wisz, tyle pozo­ro­wa­nej
toż­sa­mo­ści w gala­ret­ce
krzy­wych gry­ma­sów. Poezja mnie prze­ra­ża. Bo
to jest wir­tu­al­na ano­ni­mo­wość
brzu­cho­mów­cy, zero ochro­ny zero
barier dla jej wszę­do­byl­skiej
bez­ce­lo­wo­ści, jej spiesz­nych
przy­spie­szeń cze­goś, co może lecz nie musi
wyro­snąć. Oczy doma­ga­ją się
wyli­czan­ki, owe­go nigdzie, któ­re widać wszę­dzie
upo­zo­wa­ne­go bez­gło­su, z któ­re­go każ­dy
chce wyrwać coś dla sie­bie. Drżyj­cie
ile chce­cie, ono i tak
nie przyj­dzie ani odro­bi­nę szyb­ciej,
nie potrwa dłu­żej: ta pom­pa
któ­rej nie da się spo­mpo­wać.


Dysrafia (fragment)

Realia są zawsze śwież­sze
póki nie widzia­łeś ich jesz­cze.
Dobra idź i bądź gdzie jak dotąd cię jesz­cze ponieść
nie mogło – na scho­dy, okna, ram­py. Pozwo­lić,
by to wszyst­ko inne nie tyle się roz­pu­ści­ło, co
wto­pi­ło w hory­zont roz­tar­gnie­nia, w opu­chli­nę,
któ­ra jest doce­lo­wą stre­fą zrzu­tu,
(miej­scem uszczel­nio­nym). Przy­kła­do­wo –
szcze­pie­nia kobal­to­wych posłów boga­tych w dwu­waż­ne
roz­draż­nie­nia, prze­ty­ka­ne bez­wła­dem. Tyle
wam tu skle­ję, ja pełen nadziei. Może powró­żę, dłu­żej zaba­wię
w podró­ży. Gumow­ce, na przy­kład,
ode­szły, ale ty tu jesteś. Katek­sjo nie­trwa­ła, afek­cie
Dop­ple­ra. I nagle lamp­ka
mru­ga w każ­dej gło­wie. „Stwier­dzić zatem
nale­ży, jak mnie­mam, że prze­cież cho­dzi
o podej­ście zespo­ło­we.” Zarze­wie
zamie­szek. Co
się nie mie­ści w metrum
posze­rza sobie spec­trum: fusy
są przy­nę­tą
dla okrop­nych przy­szło­ści – plu­cha
po połu­dniu, powtór­ka z poran­ka. Pro­za,
poza – nie­ugię­ta
bar­dziej kudła­ta.
Poemat, chro­mat. „Nie podo­ba mi się
twój spo­sób myśle­nia”:
umysł to rzecz strasz­na, kie­dy się zuży­wa.
Czy­li tak – w pro­zie zaczy­nasz od świa­ta
i dopa­so­wu­jesz sło­wa; w poezji zaczy­nasz
od słów i znaj­du­jesz w nich świat. „Zupę wnieść
do środ­ka – uwa­ga wrzą­tek”. „Nie
zna­la­zł­byś wyj­ścia
z blan­szo­wa­ne­go ziem­nia­ka.” Cisza
też bywa narzę­dziem,
choć rzad­ko tak traf­nym jak śle­po­ta.

(pier­wo­druk prze­kła­du „Arte­rie” 3/2015)

Centrum handlowe nocą

W lesie nie ma cie­nia,
gdy bije­my skrzy­deł­ka­mi o mchy
i zdzie­ra­my płat­ki ze świer­ków,
obna­ża­jąc to, o czym nie ma mowy, a co
się wypo­wia­da, sko­ro­wi­dze luź­nych fak­tów,
któ­rych ster­ty pię­trzą się nad komo­da­mi
i blo­ku­ją kory­ta­rze. Kon­so­nans jest
jedy­ną pocie­chą tego świa­ta, świa­tło gorz­kich
gwiazd gnu­śną nocą, gdy wybu­dzo­ny aku­rat na tyle,
by stra­cić tuzin tro­pów, wymy­ślam w zamian
pie­kar­ski tuzin kolej­nych. Żwir
nie trzy­ma, dro­ga w ruinie,
lecz bli­żej niej, o wie­le, niż brza­sku we wsta­ją­cej
łunie.

(pier­wo­druk prze­kła­du, „Wizje” 2/2019)

O autorach i autorkach

Charles Bernstein

ur. w 1950 r. Poeta, krytyk, nauczyciel, propagator poezji. Studiował filozofię na Harwardzie. Jest jedną z najważniejszych postaci ruchu poetyckiego LANGUAGE, który rozwinął się w latach 70. ubiegłego wieku i wywarł ogromny wpływ na scenę poetycką w Stanach Zjednoczonych. Był współzałożycielem i redaktorem pisma „LANGUAGE”, które przyczyniło się do popularyzacji założeń estetycznych poetów tej grupy. Autor licznych książek eseistycznych poświęconych poetyce i tomów poezji. Pracując na Uniwersytecie w Buffalo, stworzył i prowadził wpływowy program edukacyjny związany z poezją. Działalność propagatorską realizował również na Uniwersytecie Pennsylwanii, gdzie założył elektroniczne archiwum materiałów audio związanych z poezją. Uhonorowany prestiżową Nagrodą Bollingena (2019) za całokształt twórczości.

Kacper Bartczak

Ur. w 1972 roku. Poeta, krytyk, tłumacz poezji, amerykanista. Wydał kilka tomów poetyckich, m.in. Wiersze organiczne (2015), za które był nominowany do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius oraz Nagrody Literackiej Nike, Pokarm suweren (2017), a także zbiór Naworadiowa (2019). Autor monografii o Johnie Ashberym (2006) oraz zbioru esejów o poezji i teorii Świat nie scalony (2009), za który otrzymał Nagrodę „Literatury na Świecie”. Tłumaczył wiersze Johna Ashbery’ego, Rae Armantrout, Charlesa Bernsteina i Petera Gizziego. Stypendysta Fundacji Fulbrighta (dwukrotny) i Fundacji im. T. Kościuszki. Wykłada literaturę amerykańską na Uniwersytecie Łódzkim. Mieszka w Łodzi.

Powiązania