Literary Europe Live: Leanne Ellul

Ola Olszew­ska: Współ­or­ga­ni­zu­jesz Mal­ta Medi­ter­ra­ne­an Lite­ra­tu­re Festi­val – jedy­ny festi­wal lite­rac­ki na Mal­cie. Jakie są głów­ne zało­że­nia tego pro­jek­tu?

Lean­ne Ellul: Naszym celem jest poka­za­nie współ­cze­snej lite­ra­tu­ry oraz tego, w jaki spo­sób auto­rzy dają wyraz doświad­cze­niom wła­snym i zapo­ży­czo­nym. W jaki spo­sób twór­cy (zwłasz­cza z obsza­ru śród­ziem­no­mor­skie­go) mocu­ją się z języ­kiem lite­rac­kim, języ­kiem, któ­ry wyma­ga nie­ustan­ne­go two­rze­nia i prze­twa­rza­nia, języ­kiem, któ­ry cią­gle pono­si poraż­ki, by potem odnieść suk­ces w komu­ni­ka­cji czy raczej w dzie­le­niu życio­wych doświad­czeń. Zale­ży nam na mię­dzy­kul­tu­ro­wym dia­lo­gu, na spo­tka­niach i byciu razem tu, na tym pogra­nicz­nym „tere­nie wspól­nym” jakim jest Mal­ta, będą­ca prze­cież gra­ni­cą Euro­py. Na wza­jem­nym słu­cha­niu, czer­pa­niu inspi­ra­cji, szo­ko­wa­niu, opo­wia­da­niu histo­rii, na któ­re nie ma miej­sca w main­stre­amo­wych mediach. Mal­ta Medi­ter­ra­ne­an Lite­ra­tu­re Festi­val to pró­ba powie­dze­nia tego, co jesz­cze powie­dzia­ne nie zosta­ło oraz tego, co zda­je się być nie­moż­li­we do (o)powiedzenia.

Nazwa festi­wa­lu akcen­tu­je jego śród­ziem­no­mor­ski cha­rak­ter. Co to zna­czy dla Cie­bie? Domy­ślam się, że nie cho­dzi jedy­nie o aspekt geo­gra­ficz­ny.

Geo­gra­fia i loka­li­za­cja to jed­no. Ale tym, co czy­ni nasz festi­wal napraw­dę śród­ziem­no­mor­skim są histo­rie i opo­wie­ści, z któ­ry­mi przy­jeż­dża­ją do nas zapro­sze­ni auto­rzy oraz rozu­mie­nie „śród­ziem­no­mor­sko­ści” nie tyl­ko jako mozai­ki czy poli­fo­nii, ale tak­że jako pro­jek­tu czy pra­cy „w toku”, suk­ce­su, któ­ry może zakoń­czyć się poraż­ką, poraż­ką z poten­cja­łem suk­ce­su: to miej­sce spo­tkań dla róż­nych histo­rii i spo­sób doświad­cza­nia świa­ta, grunt dla deba­ty, spo­ru, two­rze­nia wię­zi, to prze­strzeń, na któ­rej moż­na budo­wać soli­dar­ność.

Nasz festi­wal jest śród­ziem­no­mor­ski rów­nież dla­te­go, że pozwa­la zoba­czyć nasz region jako swo­isty mikro­ko­smos, minia­tu­rę świa­ta z całym jego bogac­twem i róż­no­rod­no­ścią.

Jest to wresz­cie festi­wal śród­ziem­no­mor­ski w takim sen­sie, że przy­po­mi­na języ­ko­wy tygiel, swo­istą wie­żę Babel języ­ków z base­nu Morza Śród­ziem­ne­go i nie tyl­ko. Poza nową falą auto­rów z Mal­ty gości­li­śmy już twór­ców z Algie­rii, Kata­lo­nii, Chor­wa­cji, Gre­cji, Włoch, Maro­ka, Pale­sty­ny, Sło­we­nii i Tur­cji, ale tak­że z Fin­lan­dii, Islan­dii, Łotwy i Walii. To już cał­kiem dłu­ga lista, któ­ra będzie rosnąć z każ­dą edy­cją.

A jakie głów­ne cele sta­wia­cie sobie jako orga­ni­za­to­rzy festi­wa­lu? Zale­ży Wam przede wszyst­kim na pro­mo­cji Mal­ty, mal­tań­skiej lite­ra­tu­ry czy może na pro­pa­go­wa­niu czy­tel­nic­twa?

Tak, celem Mal­ta Medi­ter­ra­ne­an Lite­ra­tu­re Festi­val jest pro­mo­wa­nie mal­tań­skiej lite­ra­tu­ry i tutej­szych auto­rów zarów­no na Mal­cie jak i poza jej gra­ni­ca­mi. Wyda­je nam się, że jed­nym ze spo­so­bów, by robić to sku­tecz­nie jest postrze­ga­nie samych sie­bie wła­śnie jako twór­ców śród­ziem­no­mor­skich, żyją­cych w base­nie Morza Śród­ziem­ne­go i nie­jed­no­krot­nie z tą śród­ziem­no­mor­sko­ścią się zma­ga­ją­cych. Wie­rzy­my, że pro­mo­wa­nie tego regio­nal­ne­go wymia­ru stwa­rza oka­zję na zain­te­re­so­wa­nie świa­ta naszą lite­ra­tu­rą. Moż­na by powie­dzieć, że wszyst­kie kra­je to robią, sta­ra­ją się zwró­cić uwa­gę na wła­snych auto­rów. Róż­ni­ca pole­ga na tym, że do nie­daw­na Mal­ta była jedy­nym kra­jem w Unii Euro­pej­skiej bez ure­gu­lo­wa­ne­go sys­te­mu pro­mo­cji lite­ra­tu­ry, bez żad­nych środ­ków na ten cel, bez żad­nych środ­ków na wspie­ra­nie tłu­ma­czeń (w obie stro­ny) i żad­nych środ­ków wspie­ra­ją­cych auto­rów zapra­sza­nych na zagra­nicz­ne festi­wa­le. Robi­li­śmy i robi­my swo­je i cie­szy­my się ze zmian, tak­że tych na pozio­mie rzą­do­wym. W 2018 roku Valet­ta będzie Euro­pej­ską Sto­li­cą Kul­tu­ry – a to już spo­ry suk­ces.

Uczest­ni­ka­mi Wasze­go festi­wa­lu są głów­nie mło­dzi auto­rzy. Czy to rodzaj dekla­ra­cji poli­tycz­nej?

Szcze­rze mówiąc, tak. Jed­nak z akcen­tem na „głów­nie” mło­dzi twór­cy, ponie­waż gości­li­śmy tak­że uzna­nych i doce­nio­nych pisa­rzy. Festi­wal wyrósł z warsz­ta­tów tłu­ma­cze­nio­wych orga­ni­zo­wa­nych na Mal­cie przez Lite­ra­tu­re Across Fron­tiers, pod­czas któ­rych auto­rzy prze­by­wa­li razem przez tydzień, tłu­ma­cząc wza­jem­nie swo­je tek­sty. Taki for­mat był atrak­cyj­ny głów­nie dla mło­dych twór­ców (znów z akcen­tem na „głów­nie”). I tak już pozo­sta­ło.