Spacerów jestem głodny, niech zima się skończy!

Roman Honet: Suka, lego­wi­sko, szcze­niak, głód, gry­zie­nie – w Two­ich wier­szach. Skąd wzię­ła się ta zwie­rzę­ca, kon­kret­nie psia, pano­ra­ma rekwi­zy­tów w Two­ich wier­szach? Boha­ter utwo­ru pt „Ogrom­ny” ma wpraw­dzie ręce, ale ma rów­nież pchły. Kim lub czym jest?

Maciej Kulis: Mia­łem kie­dyś psa. Sukę kon­kret­nie. Zacho­ro­wa­ła nie­ste­ty i trze­ba było ją uspić. Psy do tej pory darzę uczu­ciem. Cho­ciaż wobec psich pokrak, krzy­kli­wych pod­ró­bek, bywa ono nie­jed­no­znacz­ne, ale nadal pozy­tyw­ne. Nie wiem jed­nak, jaki ma to wpływ na wier­sze, jak duży. Koty też lubię. A na serio – sam do koń­ca nie wiem, ale sądzę, że cho­dzi o zwie­rzę­cość jako coś pier­wot­ne­go, jako począ­tek, pod­sta­wę, punkt zacze­pie­nia. Małe dziec­ko raczej wcze­śniej powie „ręka, noga, kupa” niż „egzem­pli­fi­ka­cja”. Nie negu­ję oczy­wi­ście tej dru­giej stro­ny, sama poezja ma z nią zwią­zek. Jed­nak ma się wra­że­nie, że rodzi się na gra­ni­cy trze­wi i poję­cia. Ale bar­dziej z trze­wi. Duch z trze­wi. Nie wiem, czy to dobrze brzmi. A kim jest boha­ter żyją­cy w takiej prze­strze­ni? W przy­pad­ku wier­sza „Ogrom­ny” jest to po pro­stu czło­wiek samot­ny.

Tytuł Two­je­go zesta­wu to „Azyl”. Azyl dla psów? Dla prze­stęp­ców? Dla szu­ka­ją­cych lep­sze­go życia?

Dla­cze­go od razu dla prze­stęp­ców? To azyl boha­te­ra. Nie jest to może dom, nie jest to może przy­tul­ne gniaz­do, może nawet nie jest to żaden azyl. Bo niby przed czym może go obro­nić? To taka zamglo­na sfe­ra, w któ­rej sobie sie­dzi. I szu­ka lep­sze­go życia, tyl­ko nie­ko­niecz­nie w niej. Chy­ba że się prze­obra­zi. Sądzę, że boha­ter mógł­by tego chcieć.

Dla­cze­go?

Bo cho­dząc we mgle moż­na się potknąć, prze­wró­cić, przy­dzwo­nić gło­wą w słup. Na co komu sinia­ki? Gorzej też widać atrak­cyj­ne kobie­ty.

Co cie­szy Cię w pisa­niu innych poetów, a co draż­ni?

Cie­szą mnie dobre wier­sze. Cie­szą mnie te, któ­re mnie draż­nią w pozy­tyw­nym sen­sie. Muszą mieć treść, coś sen­sow­ne­go do prze­ka­za­nia i muszą mieć prze­strzeń, war­tość poetyc­ką, język… Ale to są oczy­wi­sto­ści. Nie lubię wier­szy, w któ­rych nie wiem, o co cho­dzi, albo gdzie jest jakaś narzu­co­na ide­olo­gia, głos nie­sa­mo­dziel­ny, „bez auto­ra”. Tych, w któ­rych „nie ma życia”. „Treść” i „życie” się prze­ni­ka­ją, plą­czą, tu jest poezja. Dobry wiersz jest jak cios mię­dzy oczy. Cios z puen­tą. Bo wiersz bez puen­ty (puen­tą może też być zawie­sze­nie, pozor­nie bez niej) jest jak seks bez orga­zmu.

Wie­le dzie­je się w Two­ich tek­stach wokół jakie­goś ja i tego ja azy­lu. Ten z tek­stów jest ksob­ny raczej. Co Cie­bie, Macie­ja Kuli­sa, ostat­nio zain­te­re­so­wa­ło w świe­cie, na zewnątrz? Było coś takie­go?

Radio­wa „Dwój­ka” mnie ostat­nio inte­re­su­je, krę­ci się wokół mnie. Mam moż­li­wość słu­cha­nia radia w pra­cy i wręcz per­wer­syj­nie z tej moż­li­wo­ści korzy­stam. Słu­cham kon­cer­tów, sonat wsze­la­kich, sym­fo­nii. Dla mnie, jako żad­ne­go muzy­ko­lo­ga (ba! jako igno­ran­ta), jest to przy­jem­ność podwój­na. A nawet potrój­na, gdy odkry­ję coś takie­go jak suity Bacha na wio­lon­cze­lę. Nie­spra­wie­dli­wi ci, któ­rzy taką muzy­kę przede mną ukry­wa­li.

Wie­lu ma takie zda­nie, któ­re do nich wra­ca. Jakie jest Two­je? Może być cudze, byle natręt­ne… Zdra­dzisz?

Przy­kro mi, ale natręt­ne zda­nia mnie omi­ja­ją. Poja­wia­ją się i poja­wia­ły wpraw­dzie w mojej gło­wie zda­nia moje i cudze, ale raczej na kró­cej niż na dłu­żej. Nie zasłu­gi­wa­ły na mia­no natręt­nych. Zbyt dużo tego i zbyt mało jed­no­cze­śnie, żeby jakieś wyróż­nić. Ot taki para­doks. Obec­nie sztur­cha mnie nie­kie­dy zda­nie „Nie mam wam nic do powie­dze­nia”. Nie mam poję­cia, czy ktoś już je wszem i wobec ogło­sił, czy jest two­rem moje­go mózgu. Ale nawet jeśli zro­dzi­ło się pod moją czasz­ką, to mam taką cichą nadzie­ję, że jed­nak mam coś do powie­dze­nia. Nie musi być dużo. Może to być nawet „Nie mam wam nic do powie­dze­nia”. Ale w sto­sow­nym kon­tek­ście.

Może coś odmien­ne­go: masz swo­ją opi­nię na temat prze­no­sze­nia pisa­nia do sie­ci? Blo­gi, por­ta­le lite­rac­kie, e‑czasopisma. Odwie­dzasz jakieś? Cenisz?

Przy­znam, że zda­rzy­ło mi się nie­opatrz­nie publi­ko­wać tek­sty w for­mie blo­ga. Ale to nie była poezja, tyl­ko jakieś kiep­ska­we pio­sen­ki, czy Bóg jeden wie co. Na szczę­ście, albo na nie­szczę­ście, nie wiem. Gene­ral­nie nie odwie­dzam i nie znam, zda­nia nie mam. Wolę papier.

Czy wie­dza o lite­ra­tu­rze, zna­jo­mość tech­né, jest do pisa­nia koniecz­nie potrzeb­na? Co sądzisz?

Zawsze jest kon­tekst. Nawet jeśli nie­uświa­do­mio­ny. Nawet jeśli w for­mie odmien­no­ści. Wie­dza może pomóc w umiej­sco­wie­niu, w zro­zu­mie­niu cza­su i miej­sca. Ale co jest koniecz­nie potrzeb­ne, by pisać? Talent jest potrzeb­ny, to żad­na nowość. A na czym pole­ga sprzę­że­nie talen­tu i wie­dzy? Nie wiem. Nie mam kom­pe­ten­cji, by móc odpo­wie­dzieć na to pyta­nie. Wiem jedy­nie, że war­to czy­tać. Trze­ba czy­tać. Prze­cież to przy­jem­ne i nie widzę powo­du, by sobie tej przy­jem­no­ści odma­wiać. Czy­taj­cie, a znaj­dzie­cie.

A Ty sam kogo lub co zna­la­złeś?

Poza wspo­mnia­ną przy­jem­no­ścią? Ludzi scho­wa­nych za boha­te­ra­mi, ludzi scho­wa­nych za auto­ra­mi. Scho­wa­nych w taki spo­sób, by moż­na było ich zna­leźć. Tak chy­ba mia­ło to wyglą­dać. Do tego całą mno­gość, róż­no­rod­ność ludz­kich doświad­czeń zaplą­ta­nych w jakąś wspól­ną zmien­ną. Kolej­ny raz nie mówię nic nowe­go. Oraz pięk­no, pięk­no jest w książ­kach. Powra­ca­my tu do przy­jem­no­ści, przy­jem­no­ści z pięk­na. Dobrze, że jest jesz­cze tyle do odkry­cia. Mam to szczę­ście czło­wie­ka, któ­ry, deli­kat­nie mówiąc, „wszyst­kie­go” jesz­cze nie prze­czy­tał.

Wró­cę do Two­ich wier­szy. Tam jest tak, że ten czło­wiek ma, na przy­kład: „scho­wa­ne słoń­ce”, „cien­ką sieć”, „małe medu­zy”. Miał, ale ucie­kło: „Poucie­ka­ły mi wszyst­kie jasne pchły”, „pociąg odje­chał, pla­ma zaczę­ła ucie­kać”. Albo zmie­ni­ło kształt: „Wycho­dzę jako czło­wiek, wra­cam jako gnój”. Zasad­ni­czo nie ma: niko­go, nie ma ocho­ty. „Nie ma rze­czow­ni­ka i się nie nazy­wa”. Stan posia­da­nia jest nie­wiel­ki, zmien­ny. Oka­zu­je się być nie tym, cze­go się spo­dzie­wał, ocze­ki­wał, Nawet kie­dy sam pró­bu­je nadać temu kształt. Sta­now­czo dekla­ru­je, cze­go nie ma. Mimo to wciąż jest głod­ny. Znasz to „goniąc marę”? Tak mi się sko­ja­rzy­ło. Za czym goni Maciej Kulis i cze­go jest głod­ny? Teraz, na zakoń­cze­nie, inter­pre­tuj się sam, auto­rze.

Ojej, inter­pre­to­wa­nie same­go sie­bie brzmi groź­nie. Zacznij­my od roz­dź­wię­ku, ale i związ­ku auto­ra z boha­te­rem. Na czym pole­ga ów zwią­zek, sam do koń­ca nie wiem. Nie jestem też do koń­ca prze­ko­na­ny, czy powi­nie­nem wie­dzieć, na czym on pole­ga. Boha­ter mógł­by mi wte­dy uciec kom­plet­nie i zdrew­nieć. Nie chciał­bym też komu­kol­wiek narzu­cać spo­so­bu odczy­ty­wa­nia moich wier­szy, to by było strasz­ne. A Maciej Kulis bywa głod­ny, gdy pół dnia nic nie je. A tak poważ­niej, to mogę jedy­nie okre­ślić, cze­go bywam głod­ny. Gło­dy się zmie­nia­ją. Nie są one jakieś tam szcze­gól­nie eks­tra­wa­ganc­kie. Jestem głod­ny ludzi, tych dobrych, no w każ­dym razie tych bar­dziej dobrych niż złych. Głod­ny spo­ko­ju, przy­da­ło­by mi się to. Głod­ny miło­ści, to oczy­wi­ste, cho­ciaż może brzmieć tra­gicz­nie, jak tytuł kome­dii roman­tycz­nej. Głod­ny życia i przy­jem­no­ści z nie­go pły­ną­cych. Wsze­la­kich, nie­ko­niecz­nie takich, któ­re owo­cu­ją kacem. Jak mówi­łem, nie­zbyt wydu­ma­ne te gło­dy. O! Spa­ce­rów jestem głod­ny, niech zima się skoń­czy!

Dzię­ku­ję za roz­mo­wę.