Szczerze wyznam Pani Krytyk, iż po prostu kocham wszystko

Mar­ta Pod­gór­nik: Paw­le, kum­plu­je­my się, więc żaden chy­ba obciach, jeśli popro­szę Cię o roz­mo­wę o miło­ści? O miło­ści w ogó­le i o miło­ści w lite­ra­tu­rze, o jej prze­dziw­nej funk­cji zani­ża­ją­cej war­tość utwo­ru, gdy się o niej wspo­mni. Jesteś wszak nie tyl­ko arty­stą rewio­wym, ale i poetą lirycz­nym oraz cał­kiem przy­tom­nym polo­ni­stą. Oto speł­niam marze­nie, reda­gu­ję wybór wier­szy uko­cha­nej poet­ki, Marii Paw­li­kow­skiej-Jasno­rzew­skiej. Zewsząd sły­szę, że to obciach, że liry­ka kobie­ca w naj­gor­szym wyda­niu, że może i faj­ny, owszem, bibe­lot, ale nie ma czym zawra­cać sobie gło­wy. Moi kole­dzy z bran­ży ope­ru­ją kli­sza­mi iden­tycz­ny­mi nie­mal­że z tymi sprzed pół wie­ku, któ­ry­mi kry­ty­ka kara­ła Marię za bycie sobą. “Wiecz­nie to samo” – oto ręką Paw­li­kow­skiej: sło­wa na mar­gi­ne­sach gazet, na mar­gi­ne­sach tygo­dni­ków, gdzie wydru­ko­wa­no recen­zje z tomi­ków jej wier­szy. “Zawsze to samo”, a więc “p. Paw­li­kow­ska robi wra­że­nie, jak­by wier­sze pisa­ła dla zaba­wy – z lek­ko­myśl­no­ścią praw­dzi­wie kobie­cą psu­je naj­lep­sze zamia­ry – żad­ne­go przy pisa­niu wysił­ku, żad­ne­go, broń Boże, opra­co­wa­nia – nie ma mowy o nie­tz­sche­ań­skim przy­ka­za­niu two­rze­nia  p o n a d  s i e b i e”   – z lito­ści poprze­sta­nę na tym przy­kła­dzie. Nie mogę pomó­wić z panią Marią, zmar­ła nim uro­dzi­li się moi rodzi­ce. Nie chcę też mówić o pani Marii, bo raz, że cokol­wiek byśmy mówi­li, było­by banal­ne, i w tym bana­le nie­sto­sow­ne. Więc nie będzie to roz­mo­wa o wier­szach pani Marii. Nie mogę tak na sucho, dla potrzeb pro­mo­cji, o nich i o Niej, powta­rzać fra­ze­sów. Ale mogę zapy­tać Cie­bie (i sie­bie) jak to jest być zaszu­flad­ko­wa­nym, wło­żo­nym za życia do niszy: Ty do rewio­wej, ja do dam­skiej, tak czy owak, kar­cer.

Paweł Kon­jo Kon­nak: Zaszu­flad­ko­wa­nie nie jest bynaj­mniej moim pro­ble­mem, jeno tych, jak sądzę, co mnie w owe ramy usi­łu­ją na siłę wkom­po­no­wać. Nie po to, w mniej zabaw­nych niż obec­ne latach sta­nu wojen­ne­go, wojo­wa­łem w pod­zie­miu punk roc­ko­wym, gdzie nie przej­mo­wa­łem się, co o moich aktyw­no­ściach myślą zio­ma­le gene­ra­ła Jaru­zel­skie­go z ZOMO, aby teraz przej­mo­wać się beł­ko­tem ludzi o kiep­skiej raczej wyobraź­ni.

Lat kil­ka póź­niej, czy­li w oko­li­cach roku 1986, gdy byłem już jed­nym z figh­te­rów łaska­mi sły­ną­cej Tran­zy­to­ryj­nej For­ma­cji Totart, wspól­nie z arty­stą-basi­stą Tymo­nem Tymań­skim wyla­li­śmy takie memen­to – wszyst­ko jest war­te, wszyst­ko jest pięk­ne, wszy­scy jeste­śmy dosko­na­li!

W naszych pro­fu­zyj­nych zajaz­dach łączy­li­śmy świa­ty, któ­re naszym kry­ty­kom jawi­ły się nie­przy­sia­dal­ny­mi – sztu­kę niską z wyso­ką, wyra­fi­no­wa­ne pro­jek­cje lirycz­ne z pro­za­tor­ską kako­fo­nią, sub­tel­ne prze­ja­wy malar­skie z bru­ta­li­stycz­nie ulicz­nym graf­fi­ti, pod­zie­mie anar­chi­stycz­ne z tym o korze­niach soli­dar­no­ścio­wych…

Ponie­kąd to, co dzi­siaj czy­nię, jest owo­cem owej nie­ła­twej alter­na­tyw­nie szko­ły prze­trwa­nia. Plą­sam wśród mno­gich aktyw­no­ści, śmia­ło i szcze­rze mik­su­jąc wszyst­ko ze wszyst­kim. Jed­ne­go dnia poka­zu­ję mój film o gru­pie Dezer­ter i czy­tam zlew­ne poezje dla kil­ku osób w niszo­wej gale­rii post-sztu­ki aby dnia następ­ne­go wcie­lić się w spo­łecz­nie odpo­wie­dzial­ną funk­cję “kró­la festy­nów”. I tań­czyć z gru­pą Boys na ludycz­nym Świę­cie Kaszy. Mnie to wciąż bawi. A jak nie­skrom­nie sądzę, uczu­cie to dzie­lą wraz ze mną moi sym­pa­tycz­ni fani. Cie­szę się, że docze­ka­łem cza­sów, w któ­rych mogę być naraz wszę­dzie – bo to daje mi giga­baj­ty rado­chy i ubo­ga­ca mnie wewnętrz­nie. A o to chy­ba w tym całym Arto­wym Kosmo­sie cho­dzi.

Zatem pozwól, że spro­wo­ku­ję Cię do dal­szych wynu­rzeń… A gdy­bym Cię, jako Two­ja Pani Kry­tyk, jak mnie zawsze piesz­czo­tli­wie nazy­wasz, nazwa­ła teraz “poetą miło­ści”? Bo pomi­mo pun­ko­we­go entu­ra­żu wyraź­nie widzę, że bliż­szy jest Ci liryzm (nawet sytu­acyj­ny) niż wier­sze kole­gów z for­ma­cji oko­ło­bru­Lio­no­wej, przez wła­śnie tę upier­dli­wą kry­ty­kę, o któ­rej mówi­my, zwa­nych wier­sza­mi “męski­mi”, “poli­tycz­ny­mi”, wresz­cie (już nie­co iro­nicz­nie) “wier­sza­mi o kawie i papie­ro­sach”? Czym jest dla Cie­bie liry­ka miło­sna, i czym, wybacz tak szcze­re pyta­nie, jest dla Cie­bie miłość?

>Moja twór­czość lirycz­na opar­ta jest na totar­tal­nej poety­ce zle­wu. Czy­li zapi­su­ję to, co aktu­al­nie tele­pie mi się pod Koni­czą czasz­ką. A że sta­ram się życie swo­je prze­ży­wać w spo­sób jak naj­bar­dziej inten­syw­ny, to tele­pie się tam wszyst­ko naraz – więc nie dzi­wo­ta, iż zała­pie się na tę arto­wą wiwi­sek­cję nawet uczu­cie tak wiel­kie i pięk­ne jak miłość. Któ­ra jed­nak, jak to u mnie, ujaw­nia swo­je licz­ne zakrę­ty, per­fid­ne kon­se­kwen­cje i mało cza­sa­mi chwa­leb­ne ema­na­cje. W fina­le dopro­wa­dza­ją­ce do gorz­kiej, a ujaw­nio­nej już w roku 1986 na sztan­da­rach Totar­tu reflek­sji, iż jed­nak “Miłość nisz­czy oso­bo­wość”.

Mogę zgo­dzić się na nazwa­nie mnie “poetą miło­ści” w takim sen­sie, iż kocham wszel­kie aspek­ty ludz­kiej egzy­sten­cji na tym naj­lep­szym ze świa­tów. Kocham nasze wspól­ne wzlo­ty i upad­ki, sza­leń­stwo jed­no­stek i mas gene­ru­ją­ce mno­gie chwi­le prze­ślicz­nie egzy­sten­cjal­nych prze­kro­czeń, wydo­by­wa­nie się z ducho­wej demen­cji – cze­go dowo­dem są per­ły kre­atyw­nych świa­tów, ujaw­nia­nych w sza­lo­nych aktach twór­czych.

Śmia­ło i szcze­rze wyznam Pani Kry­tyk, iż po pro­stu kocham wszyst­ko! Bo jak to usta­li­li­śmy – wszyst­ko jest war­te, wszyst­ko jest pięk­ne, wszy­scy jeste­śmy dosko­na­li…

Jako poet­ka kobie­ca, balan­su­ją­ca na gra­ni­cy kiczu (a wedle czę­ści kry­ty­ków daw­no już poza tą gra­ni­cą), przed­sta­wi­ciel­ka poezji men­stru­acyj­nej, i z racji płci uro­dzo­na do poezji nie­po­waż­nej, nie mogę nie przy­znać Ci racji. Nie róż­ni­my się jak widać aż tak bar­dzo od pani Marii w naszym sto­sun­ku do świa­ta i sztu­ki… Paw­le, ostat­nie krót­kie pyta­nie. Czy w naszym zasta­nym tu i teraz świe­cie przed­sta­wio­nym, wobec całe­go tego post­mo­der­ni­zmu, aka­de­mi­zmu, neo­lin­gwi­zmu, któ­re oczy­wi­ście są bar­dzo faj­ne – czy i dla kogo ma jesz­cze sens pisa­nie (i czy­ta­nie) sta­ro­mod­nych wier­szy o (sta­ro­mod­nej?) miło­ści?

Pisa­nie o wszyst­kim ma sens. Bo to jest to sym­bo­licz­ne “5 minut meta­fi­zy­ki w naszym cham­skim życiu”. W roku 1988 Totart uczy­nił prze­ni­kli­we graf­fi­ti – UWAGA! AUTOREFLEXJA! Pisa­nie, nie tyl­ko o miło­ści, z pew­no­ścią wzmac­nia pier­wia­stek trans­cen­den­tal­ny nasze­go ist­nie­nia, ubar­wia wspa­nia­le podróż ku Nie­śmier­tel­no­ści i Wol­no­ści. Oraz pozwa­la zarów­no ustrzec się puła­pek na owej dro­dze, jak i prze­ka­zać naszą osob­ni­czą radość ist­nie­nia sio­strom i bra­ciom z kon­spi­ra­cyj­nej sub­kul­tu­ry Tych, Co Jesz­cze Czy­ta­ją!

>Myślę, że “sta­ro­świec­ka, mło­da Pani z Kra­ko­wa” (to z wier­sza Lecho­nia “Do Pani Marii Paw­li­kow­skiej”) uśmiech­nę­ła­by się spod kape­lu­sza na te sło­wa.