Ująłbym to inaczej

Krzysz­tof Szta­fa: Na począ­tek – zanim przej­dzie­my do Two­ich wier­szy – może po pro­stu powiedz nam poboż­nie, pro­szę, kil­ka słów o sobie: czym się zaj­mu­jesz, skąd kli­kasz, jakie były Two­je dotych­cza­so­we związ­ki z lite­ra­tu­rą.

Kuba Kira­ga: Cześć, aktu­al­nie nada­ję z War­sza­wy. Wcze­śniej był Wro­cław i Kra­ków. Na co dzień zaj­mu­ję się tzw. komu­ni­ka­cją (tego i owe­go), co final­nie i tak każe mi zlą­do­wać w lite­ra­tu­rze. Moje związ­ki z lite­ra­tu­rą przez dłu­gi czas były jedy­nie czy­tel­ni­cze. Póź­niej przy­szedł czas na głęb­szą ana­li­zę i pró­bę zro­zu­mie­nia o co w tym wszyst­kim napraw­dę cho­dzi. Tak tra­fi­łem do kra­kow­skie­go „Gołęb­ni­ka” i zosta­łem lite­ra­tu­ro­znaw­cą porów­naw­czym. Nie nale­żę do tych wspa­nia­łych dzie­ci lite­ra­tu­ry, któ­re „piszą odkąd pamię­ta­ją”. Poezja tak napraw­dę dotar­ła do mnie dopie­ro, gdy mia­łem 22 lata. Wte­dy coś się zmie­ni­ło i oka­za­ło się, że trze­ba to czy­tać. Następ­nie przy­szło pisa­nie.

Połów, podej­rze­wam, nie jest Two­ją pierw­szą przy­miar­ką kon­kur­so­wą, praw­da?

A jed­nak. Może to dziw­ne, ale przez dłu­gi czas nie czu­łem jakiej­kol­wiek potrze­by kon­fron­ta­cji z szer­szą publi­ką. Nie cho­dzi­ło o wstyd czy nie­pew­ność. Chy­ba po pro­stu musia­łem w pierw­szej kolej­no­ści samo­dziel­nie dojść do poro­zu­mie­nia z wła­sną poezją. Co wię­cej, wysta­wia­nie poezji do kon­kur­so­we­go wyści­gu zawsze wyda­wa­ło mi się czymś zupeł­nie nie na miej­scu. Raz poja­wi­łem się na sla­mie poetyc­kim. Wygra­ła wów­czas jakaś rymo­wan­ka z Mark­sem, abor­cją i kur­wą w tre­ści. Dosze­dłem do wnio­sku, że to nie dla mnie. Nie chcę „kon­ku­ro­wać”, „sta­wać w szran­ki”. Poło­wu nie trak­to­wa­łem w kate­go­riach kon­kur­su. Po pro­stu poczu­łem, że naj­wyż­szy czas, żeby ktoś w wydaw­nic­twie spoj­rzał na te moje wier­sze i choć tro­chę się zachwy­cił. Albo i nie, no wiesz.

To teraz poroz­ma­wiaj­my chwi­lę o Two­ich wier­szach. Zasta­na­wia­łem się, jak je sobie uło­żyć – już cho­ciaż­by na grun­cie dotych­cza­so­wej histo­rii Poło­wu. Z auto­ma­tu przy­szedł mi na myśl Piotr Parul­ski. Koja­rzysz typa? Jego tek­sty zna­la­zły się w Alma­na­chu za rok 2013. Zresz­tą zda­je się, że wcze­śniej publi­ko­wał też na Liter­ne­cie. W każ­dym razie zbli­ża was do sie­bie pew­ne­go rodza­ju nade­kspre­sja, inten­cjo­nal­ne, sza­leń­cze gadul­stwo. Chcesz czy­tel­ni­ka zaga­dać? Nie dać mu wytchnie­nia?

Nie­ste­ty nie znam na tyle dobrze twór­czo­ści Pio­tra Parul­skie­go, żeby rze­tel­nie odnieść się do Two­je­go porów­na­nia. Jeśli mówisz o nade­kspre­sji czy sza­leń­czym gadul­stwie to sądzę, że odno­sisz się przede wszyst­kim do tych dłuż­szych utwo­rów, gdzie kon­den­sa­cja słów, słow­nych obra­zów, scen jest jed­nym z głów­nych spo­iw wier­sza. Może wła­śnie ta kon­den­sa­cja jest rów­nież moto­rem napę­do­wym ryt­mu tych utwo­rów?

Nie chcę zaga­dać czy­tel­ni­ka. Wręcz prze­ciw­nie, gdy­bym mógł oddać daną myśl/obraz/scenę jed­nym krót­kim wyra­zem, z pew­no­ścią zro­bił­bym to. Od daw­na już żyje­my w świe­cie zde­cy­do­wa­nie prze­ła­do­wa­nym róż­nej maści komu­ni­ka­ta­mi. Sło­wo ata­ku­je nas i oble­pia nie­ustan­nie. No wiesz: wsta­jesz z rana i pierw­sze co robisz to spraw­dzasz na tele­fo­nie face­bo­oka, gdzie zaczy­na się przy­go­da kolej­nych hiper­lin­ków, któ­re odsy­ła­ją Cię od jed­nej szka­tuł­ki do następ­nej. Pew­nie nie było­by w tym nic złe­go, gdy­by nie fakt, że znacz­na więk­szość tych komu­ni­ka­tów jest dla nas cał­ko­wi­cie zgub­na. I tutaj wcho­dzi­my w temat rze­kę: rekla­ma, kor­po­ra­cje, poli­ty­ka, hejt, bez­den­na głu­po­ta. To wszyst­ko ma wpływ rów­nież na moje wier­sze. Wła­śnie z tego są zro­bio­ne. Nie wyobra­żam sobie, aby mogło być ina­czej. Prze­kaź­nik jest rów­nież prze­ka­zem, no nie? Zauważ jed­nak, że piszę też krót­sze, raczej mini­ma­li­stycz­ne rze­czy. Na koniec prze­cież i tak trze­ba zamilk­nąć.

Rozu­miem. Mnie jed­nak oso­bi­ście bar­dziej prze­ko­nu­ją te dłuż­sze kawał­ki, dla­te­go poci­snę dalej w tę stro­nę: może cho­dzi o balan­so­wa­nie na gra­ni­cy sen­su i bez­sen­su, flow i zlew, wobec któ­rych w trak­cie lek­tu­ry czy­tel­nik sam musi odna­leźć jakiś, powiedz­my, punkt odnie­sie­nia? Zacy­tu­ję Cię z bio­dra: „Myśli wśli­zgnę­ły się z powro­tem do swych bloków/ a ich słup­ki wydaj­no­ści sta­nę­ły dęba”. Zasta­na­wiam się, jak ty sam odnaj­du­jesz się w swo­jej dyk­cji.

Ujął­bym to ina­czej. Poezja nie powin­na być sztu­ką goto­wych roz­wią­zań. Jako czy­tel­nik nie ocze­ku­ję od twór­cy, że wytłu­ma­czy mi świat i wska­że wła­ści­wą dro­gę. Od tego są prze­cież porad­ni­ki i auto­bio­gra­fie zna­nych pił­ka­rzy. Punk­ty odnie­sie­nia, o któ­rych wspo­mnia­łeś w swo­im pyta­niu to cie­ka­we uję­cie. Może wła­śnie tak to powin­no wyglą­dać: punk­ty odnie­sie­nia, koor­dy­na­cje, któ­re są świa­tła­mi w tune­lu, a czy­tel­nik może iść w ich stro­nę, doty­ka­jąc na począt­ku ścian, tak żeby nie upaść. Z cza­sem, z kolej­nym wer­sem, wzrok zaczy­na się przy­zwy­cza­jać do ciem­no­ści, a czy­tel­nik może dostrzec kolej­ne punk­ty odnie­sie­nia i dowol­nie poru­szać się w ich ramach. Jeśli final­nie czy­tel­nik odna­lazł dro­gę to przede wszyst­kim jego zasłu­ga, autor co naj­wy­żej zaświe­cił kil­ka świa­teł w tym naszym tune­lu.

Na tle dotych­cza­so­wych pro­po­zy­cji fina­ło­wych Twój zestaw wyda­je się – jak to powie­dzieć – bar­dzo moc­no zanu­rzo­ny w tym, co dzie­je się obec­nie w mło­dej (naj­młod­szej) poezji, rów­nież w kon­tek­ście poja­wia­ją­cych się u Cie­bie glit­chy i całej tej nowo­me­dial­nej manie­ry. Nie pró­bu­jesz być egzal­to­wa­ny, nie flir­tu­jesz z kla­sycz­ny­mi dyk­cja­mi, nie pusz­czasz też oczka do Wiel­kich, jak w dużej czę­ści robią to inni fina­li­ści tego­rocz­ne­go Poło­wu. Masz jakichś swo­ich poetyc­kich fawo­ry­tów?  Do kogo się­gasz naj­czę­ściej?

Czy­tam spo­ro poezji i sta­ram się być na bie­żą­co z tym, co się dzie­je na naszym kra­jo­wym podwór­ku, bo jest w czym wybie­rać, jed­no­cze­śnie nie ucie­ka­jąc przed kla­sy­ką. Rozu­miem, że w odpo­wie­dzi na to pyta­nie chcesz żebym zaorał się na zapas i póź­niej tłu­ma­czył się do koń­ca lite­rac­kie­go żywo­ta ze swo­ich inspi­ra­cji. Niech będzie (to raczej zna­ne towa­rzy­stwo): Sosnow­ski, Dyc­ki, Zadu­ra, Ash­be­ry, Pound. Mam też sła­bość do Wie­de­man­na. No i Góra.

Zna­ne i lubia­ne. Za co masz sła­bość do Wie­de­man­na? Jego ostat­nia książ­ka była zaska­ku­ją­co odmien­na od tego, co robił do tej pory.

Cenię go za tę kro­to­chwil­ność (?), któ­ra nie jest bła­ze­na­dą (no cza­sem jest, ale wów­czas tak ma być). I że zawsze wie, gdzie doci­snąć ten wiersz, a kie­dy puścić go luzem. No i zna się na muzy­ce kla­sycz­nej, co już chy­ba nigdy nie będzie mi dane.

 Czy­ta­łeś już „Nie” Góry?

Czy­tam. Nie wiem co mam na ten temat powie­dzieć. Bole­śnie pięk­ny jest ten jego język.  Głę­bia a zara­zem mini­ma­lizm każ­de­go z tych dys­ty­chów napraw­dę poru­sza. Myślę, że „Nie” sta­nie ością w gar­dle wszyst­kim prze­ciw­ni­kom tzw. poezji zaan­ga­żo­wa­nej.

Na koniec nato­miast kla­sycz­ne pyta­nie: opo­wiedz nam o swo­ich waka­cyj­nych lek­tu­rach.

W trak­cie waka­cji zazwy­czaj nie uda­je mi się zbyt wie­le prze­czy­tać. Z ostat­nich lek­tur pamię­tam „Lost for words” Edwar­da St. Auby­na. To bar­dzo zabaw­na powieść o prze­my­śle nagród lite­rac­kich w Wiel­kie Bry­ta­nii. Cie­ka­wy kon­tra­punkt w sto­sun­ku do jego wcze­śniej­szych ksią­żek o Patric­ku Melrose’ie.

Obie­ca­łem sobie, że w trak­cie kolej­ne­go urlo­pu prze­czy­tam w koń­cu „Jedzie­my z fra­je­ra­mi” Janu­sza Wój­ci­ka.

Jed­na kwe­stia nie daje mi spo­ko­ju: jaką komu­ni­ka­cję się zaj­mu­jesz?

Zewnętrz­ną.