33 autorów i autorek „nie godzi się”!

Nie tak daw­no Michał Nogaś w Gaze­cie Wybor­czej nawo­ły­wał: „Arty­ści, prze­mów­cie! Zło nara­sta”. Gdy­by dzien­ni­karz uważ­niej obser­wo­wał życie lite­rac­kie w Pol­sce, zapew­ne zauwa­żył­by, że współ­cze­sna poezja od lat anga­żu­je się w bie­żą­ce spra­wy. Udo­wod­ni­ła to już wyda­na w 2016 roku w Biu­rze Lite­rac­kim anto­lo­gia Zebra­ło się śli­ny. Udo­wad­nia to rów­nież alma­nach Wier­sze i opo­wia­da­nia doraź­ne 2019, któ­ry jest kolej­ną pre­mie­rą zbli­ża­ją­ce­go się wiel­ki­mi kro­ka­mi festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 24.

Nie tak daw­no Michał Nogaś w Gaze­cie Wybor­czej nawo­ły­wał: „Arty­ści, prze­mów­cie! Zło nara­sta”. Gdy­by dzien­ni­karz uważ­niej obser­wo­wał życie lite­rac­kie w Pol­sce, zapew­ne zauwa­żył­by, że współ­cze­sna poezja od lat anga­żu­je się w bie­żą­ce spra­wy. Udo­wod­ni­ła to już wyda­na w 2016 roku w Biu­rze Lite­rac­kim anto­lo­gia Zebra­ło się śli­ny. Udo­wad­nia to rów­nież alma­nach Wier­sze i opo­wia­da­nia doraź­ne 2019, któ­ry jest kolej­ną pre­mie­rą zbli­ża­ją­ce­go się wiel­ki­mi kro­ka­mi festi­wa­lu Sta­cja Lite­ra­tu­ra 24.

W przed­ostat­ni week­end maja już po raz dru­gi odby­ło się naro­do­we pisa­nie wier­szy i opo­wia­dań, któ­re sta­ły się swo­istą „instruk­cją mówie­nia nie” prze­mo­cy fizycz­nej i psy­chicz­nej. Powsta­ły tek­sty będą­ce nie­zgo­dą na świat, w któ­rym jest tyle wyklu­cza­nych i prze­śla­do­wa­nych grup oraz mniej­szo­ści. Auto­rzy i autor­ki wyra­zi­li sprze­ciw wobec hej­tu, poni­ża­nia, nie­to­le­ran­cji i łama­nia praw. Wyzy­sku i wyko­rzy­sty­wa­nia. Nisz­cze­nia i gło­du. Aktów ter­ro­ru i wojen. Efek­tem trzy­dnio­we­go wspól­ne­go pisa­nia jest alma­nach Wier­sze i opo­wia­da­nia doraź­ne 2019 z pod­ty­tu­łem Nie godzę się.

Moty­wem prze­wod­nim zamiesz­czo­nych w książ­ce tek­stów jest bowiem fra­za „Nie gódź się” pocho­dzą­ca z tek­stu „Radio Bag­dad” Pat­ti Smith. Wiersz ten powstał w 2003 roku w odpo­wie­dzi na akcję mili­tar­ną wojsk NATO wymie­rzo­ną w rzą­dzo­ny przez Sad­da­ma Husaj­na Irak. Był sprze­ci­wem wobec „bar­ba­rzyń­skich wojsk dep­czą­cych wspa­nia­łą tra­dy­cję Bag­da­du, mia­sta uczo­nych i arty­stów”. Liczą­cy 145 wer­sów tekst zain­spi­ro­wał współ­cze­snych twór­ców do napi­sa­nia swo­ich „instruk­cji mówie­nia nie”.

W książ­ce, któ­rej kolej­ność uło­żył i do któ­rej posło­wie napi­sał Artur Bursz­ta, zna­la­zły się wier­sze i opo­wia­da­nia 33 auto­rów oraz auto­rek. Alma­nach roz­po­czy­na tekst lau­re­at­ki Nagro­dy Nike Bron­ki Nowic­kiej, a koń­czy utwór Bian­ki Rolan­do. Są też wier­sze innych zna­nych pol­skich twór­ców: Anny Ada­mo­wicz, Roma­na Hone­ta, Zbi­gnie­wa Mache­ja, Karo­la Mali­szew­skie­go, Anny Pod­cza­szy, Mar­ty Pod­gór­nik i Tade­usza Sław­ka. Całość uzu­peł­nia­ją utwo­ry 24 poetów i pro­za­ików tak­że pra­gną­cych gło­śno powie­dzieć: „nie godzę się”.

Tego­rocz­ny week­end pisa­nia wier­szy i opo­wia­dań przy­padł na 24, 25 i 26 maja. To wyda­rze­nia z tych dni, a tak­że poprze­dza­ją­ce­go je okre­su, wypeł­nia­ją wszyst­kie tek­sty zawar­te w alma­na­chu. Na ten czas przy­pa­dły wybo­ry do Euro­par­la­men­tu, ale tak­że Dzień Mat­ki. Kil­ka dni wcze­śniej pre­mie­rę miał film Tyl­ko nie mów niko­mu bra­ci Sekiel­skich, któ­ry nie pozo­sta­wił obo­jęt­ny­mi tak­że wie­lu pisa­rzy na pro­ble­my pedo­fi­li w Koście­le. W Lyonie doko­na­no zama­chu, a połu­dnio­wa Pol­ska zma­ga­ła się z falą powo­dzio­wą.

Wszyst­kie zawar­te w książ­ce tek­sty zapre­zen­to­wa­ne zosta­ną w trzy festi­wa­lo­we wie­czo­ry w ramach blo­ku Czar­na Góra Lite­ra­tu­ry w Sien­nej. W sobo­tę 14 wrze­śnia pozna­my auto­ra lub autor­kę Wier­sza i opo­wia­da­nia doraź­ne­go 2019 wyłonionego/wyłonioną w gło­so­wa­niu publicz­no­ści. Wcze­śniej do fina­łu zapro­szo­nych zosta­nie sied­mio­ro fina­li­stów wska­za­nych przez jury w skła­dzie: Anna Kału­ża, Karol Mali­szew­ski, Joan­na Muel­ler, Joan­na Orska i Jakub Skur­tys. Lau­re­at lub lau­re­at­ka kon­kur­su wska­że orga­ni­za­cję albo cel, na któ­ry zosta­ną prze­zna­czo­ne wpły­wy ze sprze­da­ży publi­ka­cji.

W posło­wiu w książ­ce Artur Bursz­ta pisze m.in.: „Przed rokiem w Sta­cji Lite­ra­tu­ra 23 przy­wo­ły­wa­ny był wiersz Boba Dyla­na ‘Cza­sy nad­cho­dzą nowe’, któ­ry zno­wu po pięć­dzie­się­ciu latach oka­zał się wyjąt­ko­wo aktu­al­ny, bo ‘daw­ny ład sta­je na gło­wie’, ‘świat nie myśli już jed­na­ko­wo’ i ‘wszyst­ko jest do bitwy goto­we’. Prze­ko­ny­wa­li­śmy uczest­nicz­ki i uczest­ni­ków naj­star­sze­go festi­wa­lu lite­rac­kie­go w Pol­sce, a tak­że poet­ki i poetów, pro­za­icz­ki i pro­za­ików: ‘daj­cie porwać się’, bo ina­czej ‘jeste­ście bez szans’. I uda­ło się ‘porwać’. ‘Teraz czas na Cie­bie, dro­ga czy­tel­nicz­ko i dro­gi czy­tel­ni­ku’”.