Adda DJØRUP: Najsłabszy opór

Wła­śnie uka­zał się wyróż­nio­ny Nagro­dą Lite­rac­ką Unii Euro­pej­skiej Naj­słab­szy opór Addy Djørup w prze­kła­dzie Bogu­sła­wy Sochań­skiej. To już trze­cia pozy­cja w serii Biu­ra Lite­rac­kie­go „Nowe pro­za­tor­skie gło­sy z Euro­py”.

Wła­śnie uka­zał się wyróż­nio­ny Nagro­dą Lite­rac­ką Unii Euro­pej­skiej Naj­słab­szy opór Addy Djørup w prze­kła­dzie Bogu­sła­wy Sochań­skiej. To już trze­cia pozy­cja w serii Biu­ra Lite­rac­kie­go „Nowe pro­za­tor­skie gło­sy z Euro­py”. Powieść Djørup sta­no­wi języ­ko­wą przy­jem­ność dla czy­tel­ni­ka, w któ­rej ujaw­nia się poetyc­kie zacię­cie autor­ki (ma ona w dorob­ku dwa tomy poetyc­kie).

Jak to jest, kie­dy pod­da­jesz się nie­ocze­ki­wa­nym zbie­gom oko­licz­no­ści, pozwa­lasz nieść się falom jak gigan­tycz­na kubo­me­du­za albo opa­lo­ny sur­fer – pyta (a odpo­wie­dzi spraw­dza na sobie) głów­na boha­ter­ka duń­skiej powie­ści, mistrzy­ni pusz­cza­nia kaczek i men­tal­ne­go spor­tu, któ­ry sama okre­śla jako „mini­mal­ny hedo­nizm myśle­nia”. Poetyc­ka, roz­pa­lo­na słoń­cem i wypeł­nia­ją­ca spo­ko­jem opo­wieść o tym, co się dzie­je, gdy wyry­wa­my się z codzien­nych uwi­kłań i mie­lą­cych nas try­bów ruty­ny, kie­dy piesz­czo­cie życia sta­wia­my jedy­nie naj­mniej­szy opór i prze­sta­je­my być zależ­ni od fal innych niż te, któ­re i tak zawsze mamy w sobie.

Zda­niem Alek­san­dry Byr­skiej: „Pro­za Addy Djørup jest jak mor­ska woda w popo­łu­dnio­wym słoń­cu – sło­wa migo­czą, mie­nią się wie­lo­barw­nie, płyn­nie zmie­nia­ją zna­cze­nia, mie­sza­ją się, swo­bod­nie opa­da­ją na dno. Opi­sy morza tej duń­skiej pisar­ki przy­wo­dzą na myśl te pocho­dzą­ce z powie­ści Vir­gi­nii Woolf i opo­wia­dań Sylvii Plath – sen­su­al­ne, wraż­li­we na dźwięcz­ność języ­ka, uwo­dzą­ce czy­tel­ni­ka stru­mie­nia­mi zdań. Meto­da pisar­ska Djørup nie odbie­ga od stra­te­gii życio­wej jej głów­nej boha­ter­ki – to dry­fo­wa­nie w masie języ­ka, sta­wia­nie naj­mniej­sze­go moż­li­we­go opo­ru myślom, pre­cy­zyj­ne niczym u medu­zy pod­da­wa­nie się prą­dom ze zmy­sło­wą nie­mal przy­jem­no­ścią”.

W roz­mo­wie z Joan­ną Muel­ler autor­ka opo­wia­da o wpły­wie bycia mat­ką na powsta­nie książ­ki: „Cią­ża i macie­rzyń­stwo to cięż­ka, cza­so­chłon­na i nie­prze­wi­dy­wal­na pra­ca, któ­ra nie­ustan­nie pochła­nia two­ją uwa­gę, czas, sen, cia­ło, myśli. Czy­ni cię cał­ko­wi­cie zależ­nym od innych ludzi i na zawsze wią­że naj­sil­niej­szą wię­zią, jaką znam, a mia­no­wi­cie miło­ścią mat­ki do dziec­ka. Od tego momen­tu część two­je­go umy­słu, nawet gdy dziec­ko jest star­sze, pozo­sta­je zawsze zaję­ta potrze­ba­mi i poten­cjal­ny­mi przy­szły­mi potrze­ba­mi inne­go czło­wie­ka, za któ­re­go powo­ła­nie do życia jest się odpo­wie­dzial­nym”.

Adda Djørup to duń­ska poet­ka, pro­za­icz­ka i dra­ma­to­pi­sar­ka. Debiu­to­wa­ła w 2005 roku tomem poetyc­kim Mon­sieurs mono­lo­ger, w 2007 roku uka­zał się świet­nie przy­ję­ty przez kry­ty­kę zbiór opo­wia­dań Hvis man begynd­te at spør­ge sig selv, a w 2009 roku opu­bli­ko­wa­no powieść Den mind­ste mod­stand (Naj­słab­szy opór), za któ­rą autor­ka zosta­ła wyróż­nio­na Nagro­dą Lite­rac­ką Unii Euro­pej­skiej. Jest też lau­re­at­ką The Danish Natio­nal Arts Foun­da­tion Award. Na co dzień miesz­ka w Kopen­ha­dze.

Bogu­sła­wa Sochań­ska jest tłu­macz­ką z języ­ka duń­skie­go. Za pierw­szy prze­kład wszyst­kich Baśni i opo­wie­ści Ander­se­na zosta­ła uho­no­ro­wa­na duń­ską nagro­dą im. Han­sa Chri­stia­na Ander­se­na. Jest też lau­re­at­ką Nagro­dy Lite­rac­kiej Gdy­nia 2019 za prze­kład tomu poetyc­kie­go alfa­bet Inger Chri­sten­sen, była nomi­no­wa­na do nagro­dy Euro­pej­ski Poeta Wol­no­ści 2016 za prze­kład wier­szy Yahyi Has­sa­na. Zosta­ła wyróż­nio­na Nagro­dą im. Sta­ni­sła­wa Sawic­kie­go oraz Nagro­dą Fun­da­cji H.C. Ander­sens-Sam­fun­det. W latach 1999–2020 była dyrek­tor­ką Duń­skie­go Insty­tu­tu Kul­tu­ry w War­sza­wie.

Zamów książ­kę

Inne pre­mie­ry Biu­ra Lite­rac­kie­go

Publi­ka­cja powsta­ła dzię­ki wspar­ciu Duń­skiej Fun­da­cji Sztu­ki